در شناخت هرچه بهتر یک اثر ادبی به ویژگی بیان مطالب و نحوه ی خاص ایراد آن توجه  می­شود. بین زبان یک اثر و ذهن و روح صاحب اثر ارتباط تنگاتنگی برقرار است؛ چرا که ابزار یک نویسنده در انتقال اندیشه و احساسات وی، واژگان و الفاظ­اند. از جمله امکاناتی که باعث زایش موسیقی درونی شعر است، می­توان به صنایع بدیع لفظی از قبیل انواع سجع، انواع جناس و انواع تکرار اشاره کرد. جناس یکی از ابزارهای ایجاد موسیقی در...

چکیده و لله الحمد لِانّه « بدیع السموات و الارض» تحقیق حاضر، ترجمه و شرح منظومه ی«غیث الربیع فی علم البدیع» اثر معروف و شاهکار ادبیاز دیار کردستان عراق است. این منظومه در حدود 256 بیت و در مدح حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی(ص) با موضوع علم بدیع است. نودهی آرایه های بدیعی را در دو قسم در ابیات خویش، گنجانده است.قسم اول، محسنات لفظی است که شامل جناس و انواع آن، سجع، لزوم ما یلزم، رد العجز علی الصدر...

ابوتمّام از شاعران بزرگ و نوآور در شعر عربی است. در دیوان او نمونه هایی از آرایه های ادبی و تعابیر شاعرانه را می توان یافت . بعدها بسیاری از شعرای ادب عربی و فارسی متأثّر از مضامین شاعرانه او بوده اند . در این پژوهش ابتدا مقدّمه ای در شرح زندگانی ابوتمّام ، نوشته هایی درباره او ، روی آوردنش به شعر، سفرها، کسب شهرت و منصب، ارتباطش باشاعران هم عصرش، ویژگی های شخصیتی، فکری و شعری اش، شعر دوره عبّاسی، م...

در بحث از تفاوت های بیانی آیات مشابه، این سؤال مطرح می شود که چه عواملی سبب ایجاد چنین تفاوت هایی شده است. چه چیز سبب می شود تا لفظی در یک آیه مقدم و در آیه مشابهش مؤخر شود و یا واژه ای از یک آیه حذف و در آیه مشابهش ذکر شود و.... به طور کلی می توان گفت این تفاوت اسلوب ها به سه عامل باز می گردد که عبارتند از: سیاق معنایی، سیاق لفظی و تفنن در کلام. سیاق معنایی و لفظی حکمت اختصاص هر لفظ به سوره را...

در این پایان نامه به ترجمه کتاب« مدخل الی تفسیر القرآن و علومه» أثر« عدنان محمد زرزور» پرداخته ام. ترجمه کتاب از بخش دوم یعنی إعجاز قرآن آغاز گردیده است. در این کتاب نخست مولف در بخش اول کتاب به تاریخ قرآن کریم ، قطعی بودن متن قرآن و مستند بودن آن و در بخش دوم : به إعجاز قرآن و ویژگی های تفسیر معاصر، تصویر فنی در قرآن ، نظم موسیقایی ، فواصل ، گذری بر انواع فواصل ، چگونگی پیدایش تفسیر، آشنایی با...

بدیع به همراه معانی و بیان علوم سه گان? بلاغت را تشکیل می دهد؛ این فنون برای مطالعه و بررسی دلایل اعجاز قرآن در میان مسلمانان ایجاد شده بود. این فنون در آغاز از هم جدا نبودند. سکّاکی بود که حدّ و مرز این علوم را مشخّص ساخت و آنها را به سه دست? معانی، بیان و بدیع تقسیم کرد. پس از تدوین و گردآوری علوم بلاغی در زبان عربی، دانشمندان حوز? علوم ادبی در زبان فارسی نیز به استفاده از این علوم روی آوردند و...

توجه به این نکته که اضافه مصدر به معمولش لفظی است یا معنوی در ترکیب نحوی جمله ها اهمیت فراوانی دارد؛ زیرا در بسیاری موارد برای مشخص کردن اعراب واژگان، دانستن این مسأله ضروری و اجتناب ناپذیر است. در این مقاله پس از بررسی دیدگاه نحویان موافق و مخالف، به این نتیجه رسیدیم که اضافه مصدر به معمولش معنوی است و منظور از اصطلاح نحوی «عدم انفصال»، قرارنگرفتن ضمیر میان مضاف و مضاف إلیه است. همچنین اگر تاب...

هر چند اصطلاح بینامتنی در دهه­های اخیر مطرح شده است، اما این پدیده با همه­ی انواع خود از دیرباز در ادبیات اسلامی کاربرد داشته است. شایع­ترین نوع این پدیده، کاربرد آیات، واژگان و معانی قرآنی یعنی اقتباس در آثار ادبی است. ادیبان و شاعران معاصر نیز به این امر بی­توجه نبوده­اند. یکی از شاعران معاصر عرب که از مضامین و واژه­های قرآنی بسیار سود جسته و جایگاه ویژه­ای را در این عرصه به خود اختصاص داده ا...

می‌توان گفت نوع مخاطبانِ یک اثر و بستری که نوشته در آن نشو و نما می‌یابد، تعیین‌کننده و پردازشگرِ محتوایی نو و دگرگونه از مفهومی واحد است و در متنی که به اقتضای حال خوانندگان پدید می‌آید، تأثیر خود را نشان می‌دهد. این مقاله با چنین رویکردی به عوارف‌المعارف و دو ترجمة آن از ابومنصور اسماعیل اصفهانی و عبدالرحمن بزغش شیرازی پرداخته است. پژوهشگران در این مقاله می‌کوشند چهار منظر جهان‌بینی مت...

چکیده مرزبان­نامه یکی از آثار برجسته نثر فنّی است که به اقتضای این نوع نثر، استشهادات عربی یکی از ویژگی­های بارز آن محسوب می­شود. مهارت خاصّ وراوینی در رعایت پیوستگی لفظی و معنایی عبارات عربی مرزبان­نامه با متن فارسی آن، اثر وی را به یکی از شاهکارهای متفاوت نثر فنّی تبدیل کرده­است.       مقاله حاضر در پی آن است که سهم و نقش عبارات عربی در ساختار لفظی و معنوی مرزبان­نامه را روشن نماید و جنبه­های مخ...