منابع مشترک نفت و گاز، به ویژه منابع موجود در بستر و زیر بستر دریاها به دلیل عبور از مرزهای ملی و قرار گرفتن تحت صلاحیت و حاکمیت دو یا چند کشور، تبدیل به یکی از پیچیده ترین مسائل حقوق بین الملل به ویژه در حوزه حقوق بین الملل دریاها شده اند. جایگاه این منابع در اقتصاد جهانی و نقش آنها در کسب درآمدهای هنگفت برای کشورهای اطراف آن باعث شده است که رژیم حقوقی حاکم بر بهره برداری از آنها دارای اهمیت ب...

دریاها نقش مهمی در اقتصاد جهانی و زندگی بشر ایفا می‌کنند. امروزه آلودگی دریاها به‌خصوص آلودگی‌های نفتی، سبب ایجاد نگرانی‌های گسترده‌ای در سطح ملی و بین‌المللی شده است، زیرا مهم‌ترین حقوق بشر، یعنی حق داشتن محیط‌زیست سالم در معرض خطر گرفته است. از این رو، تلاش‌های بسیاری به‌منظور قانونمندکردن این عرصه و تعیین مسئولیت صورت گرفته است. شرط تحقق مسئولیت در حقوق بین‌الملل عرفی، وجود تقصیر است، اما کن...

دریا یکی از پدیده‌هایی است که در اسطوره‏های ملل مختلف جایگاه ویژه‌ای دارد. دریاهای اساطیری گاه به‏لحاظ نام، با دریاهای امروزی قابل مقایسه هستند، اما به‏لحاظ جغرافیایی، موقعیتی کاملاً متفاوت دارند. بندهش ایرانی یکی از بزرگ‌ترین آثار به زبان فارسی میانه است که دربردارنده شمار فراوانی از نام‌های جغرافیایی اسطوره‌ای است. هدف ما در این پژوهش بررسی دریاهای اساطیری در این اثر است. بدین منظور، با روش تو...

از سال 1979 تاکنون دولت امریکا در حال اجرای برنامه‌ای به نام برنامه آزادی دریانوردی ایالات متحده است. هدف این برنامه، مقابله با ادعاهای دریایی کشورهای ساحلی است که از نظر امریکا مغایر حقوق بین‌الملل دریاها است. برنامه آزادی دریانوردی دارای دو بُعد سیاسی‌ـ‌حقوقی و نظامی است. بُعد سیاسی‌ ـ حقوقی این برنامه، گذشته از دیپلماسی حقوقی در زمینه حقوق دریاها، در قالب اعتراض رسمی به ادعاهای دریاییِ موردنظر ...

یکی از اشکال مشارکت سازمان‌های غیردولتی در دادرسی‌های بین‌‌المللی، حضور در قالب تأسیس‌‌‌‌ حقوقی «دوست دادگاه» است. آن‌ها از طریق این نهاد حقوقی می‌‌توانند، اظهارات خود درخصوص وقایع و قواعد حاکم بر دعوی را به صورت مکتوب یا شفاهی به دادگاه تقدیم کنند. اما واکنش مراجع قضایی و شبه‌قضایی بین‌‌المللی نسبت بدین شیوۀ مشارکت یکسان نبوده است. در این میان رویکرد دادگاه بین‌‌المللی حقوق دریاها بر خلاف دیوا...

هدف از ارائه مقاله حاضر بررسی نقش تحول یافته ی دریاها در جغرافیای سیاسی است. اکنون دریاها نقش مهمی در حاکمیت و سیاست دولت ها ایفا می کنند. از این رو، بحث جدید مرزهای دریایی پس از فروپاشی شوروی سابق و در پی آن تجزیه ی فدراسیون یوگسلاوی آغاز شده است. به طوری که، نمی توان در هر منطقه ساحلی، نواحی مرز سیاسی ترسیم کرد؛ از طرفی، موقعیت دریایی به عنوان عامل تأثیرگذار مهمی بر حاکمیت دولت ها محسوب می شو...

تفسیر یک جانبهء دولتها در زمینهء مسائل مرتبط با حاکمیت دولت در دریای سرزمینی، این موضوع و مسائل مرتبط با آن را بصورتی روشن بررسی نماید. بهمین منظور سعی گردیده قواعد موجود بطور دقیق و در صورت لزوم همراه با بررسی تاریخی مطرح شوند و در آن میان قواعد مبهم در حد امکان روشن گردند. در مواردی هم که قواعدی موجود نبوده، به طرح پیشنهادهای مناسب اقدام شده است . بهرحال از انجا که موضوع حاکمیت دولت در دریای ...

فیزیکدانان نظری در قرن 19 برای نور محیط انتشار در نظر می گرفتند و آن را اتر می نامیدند. تلاش آنها برای اثبات وجود اتر منجر به آزمایش مایکلسون-مورلی شد که در مورد حرکت انتقالی زمین نتیجه آن منفی بود. در سال 1913 فیزیکدان فرانسوی جورج سگنک تداخل سنج چرخانی را برای اثبات وجود اتر در حرکت چرخشی ساخت که پرتو نور پس از تقسیم در مسیری یکسان اما خلاف جهت یکدیگر منتشر شده و بعد از یک دور کامل با یکدیگر ...

این مقاله اساسا به بررسی وضعیت حقوقی دریای خزر در دو قلمرو زمانی گذشته و حال می پردازد.در این رابطه سعی شده است تا ضمن طرح دیدگاههای مختلف در زمینهء رژیم حقوقی این دریا،به رویه حقوقی جاری میان کشورهای ساحلی نیر پرداخته شود.براساس استدلال این نوشتار،توافقات دو و سه جانبه میان این دسته از کشورها می رود تا به یک همگرایی حقوقی تبدیل شود و چنانچه ایران همچنان به مواضع حقوقی پیشین خود اصرار ورزد و در...

آثار زیان‌بار تغییر اقلیم می‌تواند تهدید منحصر‌به‌فردی را متوجه تمامیت سرزمینی دولت‌ها کرده و مفهوم کنونی دولت‌بودن را با مشکلات جدید و جدّی رو‌به‌رو سازد. امروزه خطر به‌زیر‌آب‌رفتن سرزمین دولت‌های جزیره‌ایِ کوچک و کم‌ارتفاع در نتیجۀ افزایش سطح آب دریاها به‌عنوان یکی از پیامدهای مستقیم و مخرّب تغییر اقلیم مطرح است. البته طبق برخی پیش‌بینی‌ها تغییر اقلیم می‌تواند حتی پیش از به‌زیر‌آب‌رفتن سرزمین‌ها...