در ادبیات غرب از آغاز قرن شانزدهم تا هفدهم، نهضت کلاسیسم یا سنت­گرایی پیدا می­شود و شاعران و نویسندگانی چون مولیر، راسین و ... از آثار بزرگ ادبی یونان و لاتین، تقلید می­کنند. در ادبیات عرب هم چیزی شبیه به این جریان تحت عنوان حرکة الاحیاء یا جنبش بازآفرینی وجود دارد. دورۀ بازگشت در ایران نیز خلاصه­ای از همۀ سبک­ها و جریانات مهم ادبی دورۀ قبل است. گویی ادبیات این سه دوره به مروری همه جانبه در میر...

یکی از جریان های مهم و پربسامد نوع غنایی شعر فارسی، شعر عاشورایی است که در دیوان شاعران شیعی از آغاز بروز حادثه حماسی عاشورا و شهادت حضرت اباعبداله الحسین (ع) و یارانش تاکنون به منصه ی ظهور رسیده است. با توجه به مقتضیات زمانی و حوادث سیاسی و اجتماعی هر عصر، شعر عاشورایی هم از نظر فرم و قالب و هم از نظر موضوع و محتوا، تطور و دگرگونی هایی داشته است . دوره ی بازگشت ادبی و عصر انقلاب اسلامی، دو...

محمّد خانِ حاجی خانِ جمال خانِ دشتی از شاعران برجسته ی دوره ی بازگشت ادبی و از خوانین خیّر و خوش نام منطقه ی دشتی بوده است. او، درگذر از زندگی سیاسی و نشست و برخاست با بزرگان دوره ی قاجار، شاعری حرفه ای نیز بوده است. این را می توان از تغییرات مداومی که در شعرهایش می داده متوجّه شد. شعر او در زمانه ای که در آن می زیسته، مورد توجّه بزرگان حکومتی و شاعران معروف و تذکره نویسان بوده امّا با گذشت زمان رو به ...

چکیده محمّد رضا قلی¬خان، ملقّب به «همای شیرازی»، در سال 1212 خورشیدی، در شیراز دیده به جهان گشود. وی از کودکی به تحصیل قرائت فارسی و خط پرداخت و بعد به قصد تحصیل علوم شرعی به نجف اشرف سفر کرد و در آن رهگذر به کسب علوم فلسفی و عرفانی پرداخت. در آغاز جوانی، به شاعری روی آورد و مدتی ملک¬الشعرای دربار ناصر¬الدّین شاه بود. محمّدشاه، ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار از جمله ممدوحان وی بودند. با وجو...

چکیده سبک به مفهوم روش خاصّ ادراک و بیان افکار با ترکیب کلمات و انتخاب آن ها و طرز تعبیر ویژه است. سبک شناسی در نظم فارسی، با توجه به زبان، دوره ی تاریخی، نگرش نویسنده و موضوع اثر با عنوان ها و شیوه-های مختلفی نام گذاری و تقسیم بندی شده است که شناخت این سبک ها موجب درک درست تر از متون می شود. هرچند سبک به یک اثر ادبی، وجهه ای خاصّ از لحاظ صورت و معنی می دهد؛ به نوبه ی خود به طرز تفکّر گوینده یا ...

میرزا نصر الله شهاب اصفهانی (1236-1291ق) از شاعران سبک بازگشت ادبی به شمار می آید. آبا و اجداد او همه از فاضلان و صاحب منصبان روزگار خویش بوده اند، از این رو، شهاب نیز پس از گذراندن مراحل مختلف وکمالات آن روزگاردر سال 1254 هـ.ق به دربار محمد شاه راه یافت، سپس به مجلس حاجی میرزا آقاسی وارد شد و از وی لقب "تاج الشعرایی" دریافت کرد. پس از روی کار آمدن ناصرالدین شاه، به دربار او گرایید و او را مدح ...

 تخلّص در غزل، ذکر نام شعری شاعر، در پایان غزل است که بعد از دوره مغول رواج یافت، گرچه پیش از آن نیز، بعضی از شاعران، تخلّص خود را در غزل ذکر می‌کردند. شاعران دوره بازگشت در سرودن غزل، از سعدی و حافظ پیروی می‌کردند و می‌خواستند در هر مورد، روش استادان خود را کاملاً تقلید کنند؛ از این رو، در ذکر تخلّص غزل نیز، از این دو استاد غزل پیروی می‌کردند. معمولاً تخلّص در آخرین بیت غزل ذکر می‌شود؛ ‌اما گاه غزلس...

اخیراً استفاده از توابع مفصل به‌عنوان ابزاری کارآمد و انعطاف­پذیر برای ایجاد توزیع­های احتمالاتی توام پدیده­های هیدرولوژیکی چند متغیره، از قبیل سیلاب توجه هیدرولوژیست­ها را به خود جلب کرده است. هدف اصلی از مطالعه حاضر، استخراج و تحلیل دوره بازگشت­های توام و شرطی تعدادی مشخصه وابسته آبنمود رواناب شامل حجم رواناب، دبی بیشینه، زمان پایه و زمان وقوع دبی بیشینه آبنمود می­باشد. این مشخصه‌ها از 60 روید...

میرزا احمد وقار شیرازی (متخلص به وقار) از شاعران بزرگ قرن سیزدهم هجری است. اشعارش بسیار مشهور است و همچنین اشعار او بیشتر به لحاظ ویژگی های ادبی قابل تحقیق و بررسی است. از این رو سبک هندی در نیمه دوم قرن دوازدهم کاملا رو به انقراض نهاد و از نیمه دوم قرن دوازدهم یعنی از اواخر دوره سلطنت افشاریه شعر بازگشت به وجود آمد و در عهد کریم خان رواج کلی یافت. زمان اوج این نهضت از عهد قاجاریه است.مساله اصل...

کم توجهی محققان به سبک بازگشت به دلیل فقدان نوآوری و تکرار سبک پیشینیان، سبب ناشناخته ماندن بسیاری از شاعران این دوره و دیوان اشعار آن‌ها گشته است. اما بی شک کاوش در اشعار شاعران دوره بازگشت نیز خالی از فایده نبوده و بخشی از گنجینه ادبیات فارسی را بازنمایی می‌کند. محمد حسین وفای فراهانی، ادیب و شاعر متخلص به «وفا»، عموی قائم مقام اول و از سادات فراهان بود. وفای فراهانی از شاعر...