مسأله شناخت و ارزیابی اعتبار آن، یکی از مباحث اساسی معرفت شناسی است و سرآغاز همه علوم می باشد. شناخت هستی و احوالات آن، فرع بر اعتقاد به امکان شناخت و صحت عملکرد ذهن و واقع نمایی یافته های آن می باشد. در مکتب حکمت متعالیه، علم عبارت است از مطلق ادراک، چه ادراک تصوری و چه ادراک تصدیقی، چه یقینی چه غیر یقینی. فلاسفه اسلامی معتقدند که وقتی انسان به اشیای خارجی علم پیدا می کند، ماهیّتی عین همان ماهیّ...

قصّه پردازی از سنت های رایج و ریشه دار در ادبیات همۀ ملل و به ویژه در ادبیات فارسی است. در این فن، قصه پرداز با دخل و تصرف در قصه های کهن، روایتی نو پدید می آورد که عصارۀ نگرش او و پیشینیان را با خود دارد. بر این اساس، در طول زمان، روایت های متنوعی شکل می گیرد که هر یک برپایۀ دستکاری های قصه پرداز و میزان هنرمندی او می تواند با ریشه ها و نمونه های پیشین، مشابه یا متفاوت باشد. مطالعه در ساختار رو...

سعدی از بزرگترین شاعران اخلاقی ایران است که به عنوان مصلحی اجتماعی شناخته شده و کتاب بوستان آیین? تمام نمای جامعه اخلاقی، انسانی و آرمانی اوست. هدف سعدی در بوستان آموزش بهتر زیستن به تمام افراد جامعه، در هر سن، مقام و با هر طبق? اجتماعی، برای دستیابی به شادکامی و زندگی سالم است. او بیش از هر شاعر دیگری در زمین? ارائ? راهکارهایی برای بهبود رفتار و روابط انسانی سخن گفته و برای آن اهمیت بسزایی قائ...

اصطلاح بینامتنیّت نخستین بار توسط ژولیا کریستوا در اواخر ده? شصت وارد نقد و نظری? ادبی فرانسه شد. بینامتنیّت بر این اندیشه است که متن نظامی بسته و مستقل نیست؛ بلکه پیوندی دوسویه با سایر متون دارد. این متون ممکن است ادبی یا غیر ادبی باشد، هم عصر همان متن باشد یا به سدّه های پیشین تعلق داشته باشد. این پایان نامه با موضوع « رابط? بینامتنی حکایات مثنوی های سنایی با متون پیش از آن» تدوین یافته است. در ...

یکی از انواع نقد ادبی نقد اسطوره‏ای است که برگرفته از نظریات یونگ در زمینة ناخودآگاه جمعی است. کار منتقد اسطوره‏ای بررسی کهن‏الگوهای اثر ادبی به مثابة بازتاب‏های ناخودآگاه جمعی ذهن شاعر یا نویسنده در اثر ادبی است؛ کهن‏الگوهایی که در نهاد ناخودآگاه ذهن مردمان قوم یا جامعه یا فراتر از آن، کل بشر، ساری و جاری است. ذهن آدمی این عقاید و رفتارهای اسطوره‏ای را اغلب به شیوه‏ای نمادین در‏می‏آورد. یکی از...

ریخت شناسی اصطلاحی است که اول بار ولادیمیر پراپ برای بررسی ساختار قصه ای پریان به کهر برد. به گفته ی او:"ریخت شناسی یعنی توصیف قصه ها برپایه اجزای سازنده ی ان ها و همبستگی این سازه ها با یکدیگر و با کل قصه."(پراپ,1386عص49). پراپ ساختار قصه های پریان را مورد بررسی قرار داد و برای رسیدن به ساختار کلی و الگوی حاکم بر این قصه ها عناصر ثابت و تکرار شونده ی ان ها را به دست آورد و این عناصر را نقش ویژ...

روضۀ خلد مجد خوافی که به تقلید از گلستان سعدی در هجده باب نگاشته شده است مشتمل بر حکایات کوتاه، نغز، عبرت آموز، تعلیمی و تمثیلی می باشد. هدف این پژوهش بررسی حکایات روضۀ خلد از نظر تمثیل است. در این بررسی ابتدا به تحلیل تمثیل در حکایات روضۀ خلد پرداخته شده است و سپس شخصیت های تمثیلی در این حکایات مشخص شده اند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. با توجه به بررسی تمثیل در حکایات روضۀ خلد ...

برخی از آثار ادبی از طریق ترجمه ادبیّات هر فرهنگ نفوذ می کند، چنانکه این ترجمه ها گاه دستمایه خلق آثار مشابه در زبانها و فرهنگهای دیگر می گردد و گاه سبب تداعی افکار مشابه گشته، آثاری با مضامین همانند را به وجود می آورد. شناخت دقیق ادبیّات نوین ایران و تحوّلات آن بدون در نظر گرفتن نهضت ترجمه میسّر نیست. تأثیر ادبیّات غرب و ترجمه آثار غربی بر شعر ایران از عهد مشروطه به بعد، بر هر پژوهنده ای آشکار است....

چکیده مثنوی مولوی دارای شیوه های مختلف بیانی است، که ما در ابتدای مقاله بعضی از آن ها را بررسی می کنیم. یکی از اصلی ترین این شیوه ها، تداعی معانی است. در این شیوه بسط سخن به گونه ای است که مؤلف با یادآوری موضوعات جدید به صورت سلسله وار به دنبال آن­ها می­رود. دربارۀ محاسن این شیوه در کتاب­هائی که دربارۀ مثنوی نوشته شده، صحبت شده است، ولی ما در این نوشته می کوشیم نشان دهیم که گاه این شیوه به یکد...

توضیح و تفسیر قصه ها و تمثیل ها در مثنوی مولانا، کلید شناخت این حماسه عرفانی بزرگ است؛ زیرا مولوی، قصه و تمثیل را برای اثبات دعاوی و آشنایی ذهن مخاطب با عقیده و نظر حکمی و عرفانی خود به کار می برد. در مقاله حاضر سعی شده است با مقایسه یکی از حکایات مثنوی به نام «نگریستن عزراییل بر مردی...»  با چند مأخذ دیگر قبل از مثنوی، وجوه برتری قصه پردازی مولانا بر سایرین تبیین شود. ب ههمین منظور، این حکایت ...