«آفرین پیمان کد خدایی» نام متنی است که در شمار اسناد ازدواج بازمانده از دوران کهن ایران بویژه فرهنگ مزدایی قرار دارد. تا جایی که نگارنده اطلاع دارد در مجموع به جز متون کوتاه که نمی توان مسائل ازدواج را در آنها به دقت بررسی کرد، سه متن بلند بعنوان اسناد ازدواج نمونه، از فرهنگ مزدایی و کهن ایران در دست است که به شرح زیر عبارتند از: نخست «درباره پیمان کدخدایی» تنها با تحریر پهلوی، دیگر، نکاح از رو...

ونزبرو در کتاب بحث انگیز مطالعات قرآنی، با نامعتبر خواندن اسناد روایات در تاریخ گذاری متون کهن شیوه ادبی را به جای آن ارائه کرد. او این شیوه را برای تاریخ گذاری متون کهن تفسیری پیش از طبری از جمله تفسیر کلبی ابن عباس به کار برد. بر همین اساس وی این تفسیر را متعلق به حدود سال 200 هجری می داند. پس از او ریپین بر اساس تحلیل ادبی این تفسیر را اواخر قرن سوم تاریخ گذاری کرد. در این جستار به معرفی، بر...

طومارهای نقالی بخش مهمی از اسناد مکتوب روایت‌های عامیانه‌ی حماسیِ این سرزمین را دربرمی‌گیرند، بخشی که گاه امکان روشن شدن پاره‌هایی مبهم از سنت حماسی ایران را فراهم می‌سازد. حجم عظیم این روایت‌ها، بررسی ورق به ورق آن‌ها را تا حدودی دشوار ساخته است. یکی از شیوه‌هایی که می‌تواند به مطالعه‌ی روشمند این روایت‌ها کمک کند، فهرست کردن بن‌مایه‌های آن‌هاست. به یاری این فهرست، متون روایی به عناصر سازنده‌شا...

باورهای عامیانه که ریشه در اساطیر، آیین ها و معتقدات بشر ادوار کهن دارند، در نواحی مختلف ایران، از جمله ایلام با تاریخ و فرهنگ چند هزار ساله، حضور دارند. تحقیق در سابقۀ باورها و سنن عامه، ما را با گوشه هایی از ذهنیت مردم در ادوار کهن آشنا می کند. به سبب سیطرۀ سنت شفاهی بر ادبیات و فرهنگ ایلام و عدم کتابت آثار در روزگاران کهن، نمی توان در باب ریشه و قدمت آیین ها و باورهای این ناحیه، تحقیقی اطمین...

سغد نام باستانی منطقه­ای اطراف درّه بدخشان در ماوراءالنهر بود. مرکز این منطقه شهر سمرقند است. مردم سغد در زمان ساسانیان به دلیل فعالیت­شان در بازرگانی، بخصوص تجارت با چین و هند، معروف بودند و یکی از قطب­های اصلی اقتصاد ایران بشمار می­آمدند. از زبان سغدی در دوره میانه زبان­های ایرانی، آثاری بسیار برجای مانده که یکی از مهم­ترین آن­ها، نامه­های کهن سغدی است. نامه­های کهن سغدی به زبان و خط سغدی به س...

بدر شروانی (854- 789) شاعر قصیده سرای دربار شروان شاهان است و دیوان اشعار وی یکی از اسناد مهم زبان فارسی در منطقه قفقاز در قرن هشتم و نهم هجری است. این رساله با عنوان «تحقیق در احوال وآثار بدر شروانی، همراه با تصحیح مجدّد دیوان شاعر» با هدف شناساندن این شاعر و شعر وی و همچنین به دست دادن متنی منقّح از اشعار وی تدوین گردیده است. این تحقیق از بخش های زیر تشکیل شده است: - پیش گفتار - درآمد که شامل...