اعتدال و میانهروی یکی از اصول بنیادی در تفکر و فرهنگ اسلامی به شمار میآید. در آموزههای قرآنی امری پسندیده شمرده شده است؛ و در آثار شاعران و نویسندگان انعکاس یافته است. سعدی و مجد خوافی ازجمله کسانی هستند که به مشی اعتدالی توجه خاص نشان دادهاند. مفهوم اعتدال به نحو بارزی در آثار سعدی و مجد خوافی نمایان است در سبک نوشتار به لحاظ استفادهی معتدل از آرایهها وهم در محتوا بهعنوان یکی از فضایل اخلاقی، ...

اندیشه ها و حکمت های ملت های مختلف، نتیجه ی تجربه های تلخ و شیرین، عصاره ی رهنمودهای خردمندان و باریک بینان هر قوم است. ادبیات تطبیقی، راهی است برای پی بردن به نقاط وحدت اندیشه ی بشری که گاه به صورت تعالیم اخلاقی جلوه گر گشته است. آثار مثبت این نوع پژوهش ها، نزدیک شدن فرهنگ بشری به یکدیگر و کاهش تفرقه و اختلافات بین ملت هاست. در این پژوهش با جستجو در گلستان سعدی و تعدادی از عناوین مجموعه مقالات...

عقلانیت و خردورزی، برجسته‌ترین فعل و شاخصة فصل اخیر انسانیت است، که مکتب‌های مختلف فکری و فلسفی برترین و ماندگار‌ترین اعتبار خود را در قوت انتساب به آن می‌بیند. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که: حکمت متعالیه به‌عنوان عالی‌ترین نماد عقلانیت شیعی، شرایط اساسی درست‌اندیشی و خردورزی حکیمانه را چگونه ترسیم کرده است و بر چه عناصری استوار می‌کند؟ و خردورزان را برای نیل به حقیقت و گشودن افق‌های ...

استعارة مفهومی یکی از نظریه­های معناشناختی است که با آسان‌سازی درک مفاهیم فرامادی، دستیابی به فرایند مفهوم­سازی یک متن را هدف قرار داده است. قرآن کریم متنی الهی و دربردارندۀ تعبیرهای حکیمانه برای انتقال به مخاطب است. این تعابیر به‌گونه‌ای است که با کمک استعارة مفهومی، می‌توان تاحدودی، برخی مفهوم­سازی‌های قرآن را کشف کرد. در گسترة کاربست استعاری قرآن، چنین می‌نُماید که استعارة «زندگی تجارت است»، ...

مسئله این پژوهش، واکاوی ارکان و شاخص های آموزه امامت در روایات رضوی و هدف از آن، ارائه چارچوب مناسبی برای تبیین آموزه امامت است تا بر اساس آن، مخاطبان به نگرشی جامع و روشن‌تر دست یابند. بدین منظور، با روش توصیفی- تحلیلی، در قالب برجسته‌ترین دغدغه‌های فکریِ انسان شامل حکیمانه بودن خلقت، بهره‌مندی از راهنمایان حقیقی و مرجع کسب رضایت پایدار و تأمل در سه سئوال بنیادین درباره آموزه امامت شامل حکمت، و...

عقلاءالمجانین یا فرزانگان دیوانه‌نما به‌رغم رفتارهای عجیبشان، دارای شخصیت و نبوغ شگفت‌انگیزی هستند که بیانگر عمق نگرش آنها به انسان و جهان است. ابن‌عربی در فتوحات مکیّه عقلاءالمجانین را «بهالیل» نامیده است و منشأ جنون آنها را وارد غیبی ناگهانی می‌‌داند که موجب «حیرت ابدی» آنان گردیده است و ارتعاشی درونی در آنان پدید آورده است. از نظر ابن‌عربی تجلی ناگهانی الهی، عقل این طایفه را با خود برده است و...

بررسی و مطالعة نظاممند ویژگیهای شعری نویسنده، شاعر و هنرمند از جمله راهها ی دقیق و علمی است که ما را به دنیای آن ها نزدیک م یکند . رودک ی، پدر شعر کهن فارسی و بزرگ ترین شاعر دورة سامانی است. با این که از اشعار بیشمار او کمتر از هزار بیت به ما رسیده اما همین مقدار شعر باقی مانده نشان می دهد شعر او گنجینه ای از اندیشه، فکر، پند و حکمت است. شیخ اجل سعد ی ش یرازی نی ز با زبانی بس یار برجسته، سخنان ...

ابلیس در مثنوی معنوی دو سیمای متفاوت دارد. از سویی شخصیتی شرور و شوم است که کمر به ویرانی آرمان الهی بسته است. در مواردی برابر با نفس اماره شمرده می­شود و کار او وسوسه است و تنها با هدایت پیر راه­دان می­توان از وسوسه­های او در امان ماند. نگاه دیگر به ابلیس در مثنوی بسیار شگفتی آفرین است و با آنچه در آثار عارفانی چون عین­القضات و حلاج آمده است شباهت دارد. تصویر این چهره در داستان معاویه و ابلیس...

بی‌تردید یکی از قدرت‌مندترین موضوعات شعر رودکی که به شکل ویژه و چند سویه رخ می‌نماید «مرگ» است. انگاره و تلقی رودکی از مرگ انگاره‌ای حکیمانه است. جدای از آن‌که مسألة مرگ در مراثی با دریغ و بصراحت عنوان و تبیین می‌گردد، این نگاه به مرگ و یادکرد همارة آن در رودکی شکلی از تفکّر خیامی را پدید می‌آورد که در آن دعوت به شادخواری و خُردانگاشتن جهان و غمان، تم اصلی و تکرار شونده است. افزون بر آن تجلی مرگ ...

نامه­های پیامبر(ص) به پادشاهان و سران قبائل مناطق مختلف بخشی از رسالت ایشان، برای دعوت به آیین جهانی اسلام بوده که در دنیای آن روز موجب شد پیام الهی به گوش مردم آن زمان برسد و راه را برای فراگیر شدن آیین حیات­بخش الهی هموار سازد، گرچه همه افرادی که این نامه به آنها رسید پاسخ مثبتی به این نامه­ها ندادند ولی حداقل زمینه آشنایی با اسلام برای آنها فراهم گردید، و با توجه به اینکه یکی از مهم­ترین وظا...