اگرچه مشهور است که فلسفه ی علم دانشی جدید و محصول قرون نوزدهم و بیستم است، اما ایننوشتار بر آن است که پیشینیان نیز به تناسب و فراخور علومِ خود، نوعی علم شناسی را بنا کرده اندکه نسبتش با علوم آن زمان با نسبت فلسفه ی علم با علوم جدید قابل تطبیق است؛ و می توان آن رامنطق علم یا فلسفه ی علم پیشینیان خواند. این نوشتار این دانش را در آثار ارسطو و بسط آن را درنزد حکمای مسلمان جستجو می کند. نخست چهار مسأ...

در نقد عقل محض، مخصوصاً در استنتاج استعلایی، آرای خاصی دربارۀ قوای نفس و کارکردهای آنها ارائه شده است. وجود عناصر و روش خاص روان شناسی در نقد اول برخی از متخصصان کانت را به بحث از روان شناسی استعلایی و اعتبار و اهمیت آن رهنمون گشته است. روان شناسی استعلایی نقد نه اصالت روان شناسی است و نه ظاهراً روان شناسی عقلی و منطق کاربردی. روان شناسی استعلایی به بحث از عناصر و مؤلفه های پیشینی شناخت که ریشه د...

عطار در منطق الطیر برای رسیدن به حقیقت از هفت وادی یا هفت مقام ، یعنی: طلب، عشق ، معرفت ، استغنا، توحید، حیرت و فقر و فنا سخن می گوید . در این رساله نیز سعی براین است که بدانیم مولوی در مثنوی معنوی در باره آن هفت مقام چه نظری داشته است . آیا مولوی در مثنوی به هفت وادی منطق الطیر اشاره ای کرده است یا نه؟ و در صورت اشاره کردنش به کدامیک از این هفت وادی توجه بیشتری داشته و چه موارد اشتراک و اختلاف...

چکیده ندارد.

این رساله از چهار فصل تشکیل شده است.نویسنده کتاب در فصل اول در تلاش است تا به جهان دور از دسترس منطق دانان دسترسی پیدا کند در این راستا در ابتدا به سابقه و پیشینه جامعه شناسی ریاضیات و منطق می پردازد. او رویکرد های جامعه شناختی و تجربی به منطق را مورد مداقه قرار می دهد و از این میان شیوه روش قوم شناختی رابر می گزیند. رزنتال اعتقاد دارد نگاه صلب و تغییر ناپذیر به منطق ناصواب است. منطق همانند هر ...

مقالة حاضر با تمرکز بر تمایز میان دو مسئله، یعنی سکولاریسم سیاسی و سکولاریسم اجتماعی، نشان می دهد که چرا و چگونه موضوع اصلی سکولاریسم غربی نه سکولاریسم سیاسی، بلکه سکولاریسم اجتماعی، مثلاً سکولاریسم میان ملل، است. این مقاله با تمرکز بر آرای جان استوارت میل، ضمن مراجعه به مبادی معرفت شناختی و فلسفة سیاسی لاک، نشان می دهد که مبنای الگوی قرن بیستمی که تحت عنوان عصر سکولار بر مبنای نظریات تساهل و شی...

معرفت نفس، همواره دل مشغولی جدّی اهل اندیشه و سیر بوده است. به همین منظور عرفان با هدف نیل به حقیقت و معرفت به عنوان یک علم در فرهنگ اسلامی زاده شد. روشن است عرفان همانند هر علم و معرفت دیگری اصطلاحات مخصوص به خود را دارد که برای پی بردن به فهم مطالب آن علم لازم است با اصطلاحات آن آشنا بود. عـرفا، به عنوان عالمان علم عرفان این اصطلاحات را بسیار در آثار خود به کار گرفته اند. یکی از اکابر عرفا...

بررسی چیستی و شرایط تحقق علم، از جمله پرسش های کهن در منطق، متافیزیک، معرفت شناسی و فلسفه علم است. در تفکر سینوی، هویت «علم» صرفاً علم عقلی و یقینی و نیازمند اکتساب است. شیخ الرئیس معلومات پیشینی و فطری را برنمی تابد و مبنای معرفت یقینی در دو حوزه تصور و تصدیق را برپایه تحصیل «اولیات» می­داند. از نظر وی، در فرآیند اکتساب معرفت یقینی، «اعتقاد» به مثابه اولین مؤلفه، دارای هویت روان شناختی است که د...

    در این مقاله اصول و مفاهیم مندرج در حوزه­ی دانش جغرافیای سیاسی از حیث معرفت شناختی و فلسفه­ی علم مورد بحث و بررسی قرار گرفته و با دسته‌بندی گزاره‌ها و قضایای موجود در این رشته به دو نوع 1- گزاره اِخباری (وصفی) 2- گزاره­ی انشایی (تجویزی)، نسبت و نحوه­ی ارتباط و همچنین چگونگی تحویل آنها به یکدیگر بیان گردیده است تا از این طریق ضمن برشمردن ویژگی­های عمومیِ معرفت علمی و انطباق آنها بر مفاد جغرافی...

در این نوشته جایگاه عقل را از دیدگاه مولوی بررسی کرده ایم در دو حوزة مربوط به معارف بحثی اهل استدلال و دریافت‌ها و تجارب شهودیِ متعلق به عرفان. از دریافتهای شهودی تنها به معرفت الله توجه کرده و از آن بنا به دلایلی به حقیقت تعبیر ‌کرده‌ایم. ملاک بررسی ما صرفا مثنوی مولوی است نه تمام آثار او. در مثنوی عقل در آفرینش و جوهر، از نظر کارکرد و مدیریتِ معیشت مادی و کسب معارف بحثی و دانش‌های حسی و تجربی م...