مجمع التواریخ، اثری دربارة تاریخ ایران در دورة پس از سقوط صفویه است که در سال 1207 در هند نوشته شده است. آخرین فقرات اطلاعاتی این اثر مربوط به تاریخ ایران در اوایل قرن سیزدهم است، اما مطالب آن بیشتر از منظر مطالعة تاریخ خاندان مرعشی و تاریخ ایران در سال های مقارن با سقوط صفویه تا اوایل دهة هشتاد قرن دوازدهم هجری قمری اهمیت دارد. میرزا محمد خلیل، نویسندة آن اثر، از سادات مرعشی مهاجر به هند است. ...

اوایل قرن بیستم برای اعراب دوران حساسی بود. آن ها هنوز از استبداد عثمانی خلاصی نیافته بودند که به استعمار خارجی گرفتار آمدند و به نحوی تحت الحمایة استعمارگران شدند. در این میان عراق، همچون برخی کشورها، مورد توجه دولت استعماری بریتانیا قرار گرفت. از آن پس جنبش ها، شورش ها، و اعتراض هایی در این کشور عربی شکل گرفت، اما برای ملت ایران وضع به گونه ای دیگر بود. هر چند که ایران مستعمره نبود، اما استعم...

اوایل قرن بیستم برای اعراب دوران حساسی بود. آن ها هنوز از استبداد عثمانی خلاصی نیافته بودند که به استعمار خارجی گرفتار آمدند و به نحوی تحت الحمایه استعمارگران شدند. در این میان عراق، همچون برخی کشورها، مورد توجه دولت استعماری بریتانیا قرار گرفت. از آن پس جنبش ها، شورش ها، و اعتراض هایی در این کشور عربی شکل گرفت، اما برای ملت ایران وضع به گونه ای دیگر بود. هر چند که ایران مستعمره نبود، اما استعم...

یکی از مهمترین مشکلات پیش رو در نقد ترجمه، نبود روش های علمی و منسجم است که باعث شده مقابله با نقد ترجمه اشتباه گرفته شود. این امر به ویژه در ترجمه متون ادبی بین زبانهای عربی و فارسی بیشتر مشهود است بنابراین لزوم علمی شدن فرایند ترجمه و نقد ترجمه های ادبی از عربی به فارسی و بالعکس به شدت احساس می شود. امروزه پژوهشگران و ترجمه پژوهان رویکردهای گوناگونی را در نقد ترجمه های متون مختلف از جمله متون...

امروزه وزن‌شناسی (metrics) یکی از مباحثِ عمدۀ واج‌شناسی محسوب می‌شود و تحقیقات بسیاری در این حوزه صورت می‌گیرد. زبان‌شناسان و نظریه‌پردازان بزرگی چون رومان یاکوبسون، تروبتسکوی، موریس هله، بروس هیز، کیپارسکی، نایجل فب و بسیاری دیگر مقاله‌ها و آثار پژوهشی مهمی در این حوزه به‌رشتۀ تحریر درآورده‌اند، اما در گروه‌هایِ زبان‌شناسی ایران معمولاً توجه چندانی به این رشته نمی‌شود. بحث توصیف وزن شعر در دانشگا...

در دوره ی معاصر که عصر نوزایی و شکوفایی مجدّد ادبیّات عربی و تحوّلات شگرف ذهنی و زبانی در میان اعراب است، نوع نگرش و بیان هنرمندان عرب نسبت به دوره های پیشین، تغییر و تحوّلی نوین یافته است؛ به گونه ای که سخنوران و ادیبان عرب به چهره هایی قابل توجّه در میان ادیبان بزرگ جهان بدل گردیده اند. در اندیشه ی ادبیّات معاصر عرب، تعهّد نشانگر آن است که ادبیّات باید حامل پیامی در خدمت علائق و عوامل ملّی و اجتماعی...

-

یکی از اقسام شعر غنایی، حبسیه یا زندان‌نامه ‌است که بیشتر اجزایش را شکایت و حسب‌حال تشکیل می‌‌دهد. این نوع شعر بیانگر غم و اندوه و رنج‌‌های بی‌پایانی است که در محیط زندان نصیب زندانی شده‌است. برخی از شاعرانی که مرارت حبس را چشیده‌‌اند، موضوع بعضی از اشعار خود را نیز به زندان‌‌نامه اختصاص داده‌‌اند. این موضوع در ادبیات قدیم و جدید فارسی و عربی به نحو مطلوبی منعکس شده‌است. بهار و صافی در دورۀ معا...