در این مقاله تلاش شده است تا با توجه به شواهد و مدارک، خاستگاه واژۀ ترجمه و چگونگی صورت و معنای آن تحقیق شود. پژوهش‌های انجام‌شده نشان می‏دهد که واژه‏ ترجمان که ترجمه نیز از مشتقات آن است از دو منشأ وارد زبان عربی شده است، یکی از زبان سریانی به معنای تفسیر و تبیین سخن و دیگری از زبان فارسی به معنای زبانی را به زبان دیگر برگرداندن و هر دو معنا در آثار عربی شواهد بسیاری دارد. این کلمه در زبان عرب...

بحران های سیاسی و فرهنگی پیش آمده در قاهره هم زمان با دورة پرتحول خلافت الحاکم بامرالله فاطمی (د 386 - 411 ق) زمینه های فراخوان پایور ایرانی حمیدالدین کرمانی (411 ق) حجت جزیرة عراق و ایران1 را به مصر فراهم آورد. حضور فعال او که نمایندة مکتب ایرانی در دربار فاطمیان بود، موجب شد تا از لطمات فکری ناشی از بروز جریان های غالی گرایانه و افراطی چون دروزیان و یا تبلیغات مستمر عباسیان برضد ایشان به شدت ...

بررسی نقش مراکز علمی مناطق کردنشین در پیشبرد علوم لغوی وادبی در حوزة ادبیات تطبیقی مکتب فرانسه می‌گنجد زیرا مراکز علمی یکی از اقوام ایرانی در ادبیات ملتی دیگر تاثیرگذار بوده‌است. در دورة عباسی‌ (656-132هـ.ق) که علوم عربی وادبی بیش از هر دورة دیگری شکوفا شد با در نظر گرفتن مقتضیات وبستر سیاسی ودینی مناسب، نقش مراکز علمی مناطق کردنشین دیار ربیعه «موصل، هکاری، نصیبین، سنجار، رأس العین، اربل و جزیر...

واکاوی شعار عباسیان در ذهنیت عمومی جامعه[1] حسین حسینیان مقدم[2] چکیده قیام عباسیان بر پایه عدالت‌خواهی و با شعار «الرضا من آل محمد» پا گرفت و سرانجام با قدرت یافتن سفاح به سرانجام رسید (132 ق). به باور عام مورخان و محققان در این‌باره، مفهوم رایج شعار «آل محمد» دخترزادگان رسول خدا (ص) یا به تعبیری ائمه اطهار(ع) بوده اند که در روند قیام عباسی از این معنا، تهی و به خاندان عباسی تفسیر شد و بدین سب...

در این نوشتار تحلیلی ـ تاریخی از نقش ابن العلقمی وزیر شیعی عباسیان در سقوط بغداد در قرن هفتم هجری که در خلال حمله مغولان به این شهر صورت گرفته و صحّت و سقم آن از منظر تاریخی، سخن رفته است. نویسنده می گوید: سقوط بغداد براثربی کفایتی این وزیر شیعی نبوده، بلکه اتهام های برخی مخالفانش مانند ابن تیمیه به وی واقعیت ندارد و از تعصبات مذهبی و فرقه ای آنان نشأت می گیرد؛ زیرا ابن العلقمی شایستگی های فراوا...

پژوهش حاضر در چهار فصل به بررسی این موضوع پرداخته است که نقش شیعیان در ساختار حکومت عباسیان از خلافت ناصر تا سقوط بغداد را چگونه می توان تبیین کرد؟ آغاز رهبری خلیفه ناصرلدین الله نقطه عطفی در تاریخ اواخر حکومت عباسیان محسوب می شود چرا که روی کارآمدن وی پس از یک دوران رکود قدرت در خلافت اسلامی صورت گرفت و همراه با اجرا برنامه های اصلاحی در بُعد داخلی وخارجی و احیاء مجدد ساختار حکومت عباسیان بود....

خلیج فارس در تاریخ ایران یک واقعیت همیشگی است که اوراق و تحولات تاریخ همواره آن را تأییدکرده است. در این خلال، یکی از مهم‌ترین ادوار تاریخ ایران، که موجودیت زبان فارسی و مذهب تشیع را در حال حاضر فراهم نموده است، قرن چهارم هجری/ دهم میلادی، بعد از اسلام می‌باشد. در این روزگار به دلیل حاکمیت دولت‌های سامانیان و آل بویه، بسیاری از حوادث تحت­الشعاع تحولات این دو قدرت سیاسی و همچنین دستگاه خلافت عبا...