چکیده درک هویّت، جایگاه و کارکرد واج به عنوان الگوی انتزاعیِ کوچکترین پاره ـ واحد های ارتعاشی زبان، امکان اشراف بر کیفیت و کارکرد کلّ فراورده های زبانی، اعم از آوا، واژه، عبارت، شعر و… را برای ما فراهم می نماید. در این پژوهش نگارنده با تجمیع چهار نظر و نظریه ی متفاوت از جهت روش تحقیق، با بازخوانی واج ها و بررسی کارکردشان در صدد کشف حوزه های معنایی ـ مفهومی هر یک از واج ها برآمده است؛ هدفی که آرزو...

هنجارگریزی، بحثی در نقد صورتگرا و یکی از نظریّه های ادبی معاصر است که مبنای آن بر پایة علم بلاغت استوار می باشد. در رویکردهای جدید زبان شناختی، نظریّه پردازان معاصر هنجارگریزی را ابزار شعرآفرینی معرّفی کرده اند و برای آن انواع گوناگونی برشمرده اند. در این میان، هنجارگریزی معنایی بیش از همه در عرصة شعر بازخورد دارد. شاعر با به کارگیری این صنعت و طولانی کردن فرایند ادراک مخاطب، پیام هنری خویش را به ...

هر اثر نمایشی هستی و بنیان خویش را بر عناصری بنا می‌نهد که شدت و ضعف هر یک از این عناصر ـ صرف نظر از تأثیر در مانایی و ماندگاری ـ اثر را در آمد و شدی هنری، میان داستان و نمایش شناور می‌سازند. این عناصر شامل شخصیت، زمان و مکان، گفت‌وگو، و... هستند. نیما یوشیج، در پی گذار از مؤلفه‌های سنت در شعر گذشته، عناصر نمایشی ـ داستانی را برای گسترش و وسعت‌بخشیدن به دامنۀ توصیفی شعر و جولان اندیشۀ شاعر، به ...

بررسی متون ادبی از دیدگاه زبان‌شناسی از جمله از جهت ساخت اندیشگانی زبان یکی از رویکردهای جدید پژوهشی است که باعث فهم و درک عمیق‌تر لایه‌های پنهانی متون می‌شود. این مقاله در نظر دارد که ساخت اندیشگانی دو مجموعه شعر از شاعران معاصر، پونه نیکوی و مجید سعدآبادی را -که دربارة دفاع مقدّس سروده شده‌اند- بررسی و تجزیه و تحلیل کند. مجموعه شعر پونه نیکوی انار سبز زیتون سرخ و مجموعه شعر مجید سعدآبادی سرباز...

نیما یوشیج دیدگاه ادبی خود را بر رویکردی انتقادی به شعر کلاسیک بنیان نهاد و آرای او به صورت گسترده و گاه تناقض آمیز بر پیروانش و نسلهای بعدی نوگرایان تأثیر گذاشت . اکنون پس از گذشت نیم قرن از مرگ نیما، با توجه به ظهور نظریه های جدید و گسترش امکانات متنوّع نقد ادبی ، بازنگری دیدگاههای او و پیروانش ضروری می نماید. این مقاله بر آن است تا رویکردهای انتقادی نیما را نسبت به شعر کلاسیک در الگوی وصفی ...

«غنا» در لغت به معنی سرود، نغمه و آواز خوش طرب‌‌انگیز و شعر «غنایی»، گزارشگر عواطف و احساسات شخصی شاعر است. در پژوهش حاضر به بررسی مؤلفه‌‌های ادب غنایی در شعر «یاد آر ز شمع مرده یاد آر» دهخدا می‌‌پردازیم. جامعۀ آماری پژوهش حاضر، شعر «یاد آر ز شمع مرده یاد آر» از علی‌‌اکبر دهخداست و تحلیل و بررسی شعر مذکور از بُعد مؤلفه‌‌های ادب غنایی، هدف این پژوهش است.جامعة آماری و حجم نمونه، کل شعر است. روش تح...

میرزا محمد علی خان سدهی اصفهانی، متخلّص به سروش (1285-1228 ه.ق)، از شاعران بنام دوره بازگشت ادبی است؛ که قصایدش تقلیدی از قصیده سرایان نامی دوره غزنوی است؛ تا آنجا که به فرّخی قرن سیزده ملقّب شده است. وی در قصاید خود، ریزه کاری های زبانی سبک خراسانی را به کار برده است. از وی‍‍ژگی های فکری سبک خراسانی سروش می توان به بهره گیری از اسطوره های ایرانی، عشق مجازی و زمینی، واقع گرایی، روحیه شاد باشی و ...

سبک شعر فارسی که در قرون ده تا دوازده رایج بوده و به هندی مشهور است، با وجود تنوع شیوه ها، کم وبیش دارای ویژگیهایی است که اغلب آنها در شعر بیدل نیز با شدت بیشتری وجود دارد، از جمله تازگی. از لحاظ موسیقایی نیز هرچند شاعران این شیوه در مقایسه با دور? پیش از آن (شعر سبک عراقی) کمتر به ظرافتهای موسیقایی و لوازم فصاحت توجه دارند، اما شاعران بزرگ این سبک از این قاعده مستثنا هستند. بیدل که بزرگترین ش...

دو منظومه ی عرفانی- عاشورایی، آتشکده­ی نیّر تبریزی وگنجینه الاسرار عمّان سامانی دو شاهکار ادبی هستند که سرایندگانشان با نگرشی عرفانی که بخش اعظمی از ادب و شعر فارسی را در بر گرفته؛ به شرح واقعه ی عاشورا که خود دریایی از معارف دینی شیعیان را دربر می گیرد؛ پرداخته اند. بهترین و بالاترین جایگاه ارائه و بالیدن عرفان و نماد و نمود عشق واقعی عاشق به معشوق، ماجرای کربلا و داستان یگانه­ی عاشورا است که در...

چکیده یکی از مشخصه های فرهنگی جوامع کهن که خاصیت ماندگاری طولانی دارد و کمتر در معرض زوال قرار می‌گیرد، مقوله‌ی شعر و شاعری است. با توجه به ذوق و قریحه‌ی ذاتی زاگرس نشینان‌ و سابقه‌ی کهن منطقه، شعر در میان مردم ایلام جایگاه ویژه ای دارد؛ چرا که آنان شعر را به مثابه‌ی میراثی نیاکانی حفظ کرده‌اند و معمولاً از آن در بسیاری از جنبه های زندگی خود بهره می‌گیرند. از آن جا که شعر فارسی استان ایلام به ...