در این نوشتار، داستان رستم و شغاد از شاهنامه در چهارچوب «تحلیل گفتمان انتقادی از دیدگاه ون­دایک» بررسی می­شود. پس از طرح مسأله و بیان پیشینة تحقیق، «رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی» را به طور کلی و رویکرد ون­دایک را در تحلیل گفتمان انتقادی به­طور خاص معرّفی کرده­ایم. این بخش، مبنای نظری تحلیل ما را پیش روی خوانندگان قرار می­دهد. در ادامه، ضمن گزارش کوتاه داستان و از طریق تحلیل مؤلفه­های گفتمان­مدار ...

ثابت های بنیادی در مدل های استاندارد فیزیک ذرات و کیهان شناسی حیات در جهان ما را توضیح می دهند. هر گونه تغییری در این ثابت ها حیات را غیرممکن می کند. یکی از راه های توجیه این شرایط ایدة جهان های متعددی است که قوانین فیزیکی در هر یک از آن ها مستقلاً ساختاربندی شده است و ما در یکی از آن ها، که با پیچیدگی سازگار است، قرار گرفته ایم. از سوی دیگر ایدة چند جهانی، به طور طبیعی از بسیاری مدل های فیزیکی،...

انسجام از به هم پیوستن واژگان و جملاتی ایجاد می‌شود که حاوی معنا و مفهوم خاصّی هستند و به کمک روابط معنایی‌ که میان عناصر یک متن وجود دارد، مفاهیم را انتقال می‌دهد و متنی منسجم و یکپارچه می‌آفریند. انسجام به سه نوع دستوری، واژگانی و پیوندی تقسیم می‌شود که در این پژوهش، به انسجام واژگانی و تحلیل عناصر و روابط واژگانی داستان گیومرت بر اساس نظریة هالیدی و حسن پرداخته شده‌است. روش پژوهش، توصیفی است ...

تأثیرگذاری و تأثیر­پذیری آثار تاریخی از یکدیگر شرایط ویژه­ای را برای مکالمة آن ها در بستر تاریخ فراهم کرده است و همواره در رابطه­ای ترامتنی با یکدیگر قرار گرفته­اند، تا جایی که حتی عنوان­های این آثار نیز از این تأثیر و تأثر بی­بهره نمانده است. عنوان­های متون تاریخی نقش مهم و تأثیرگذاری در آفرینش عناوین آثار تاریخی پس از خود دارند؛ از این رو می­توان گفت این عناوین نیز در طول حیات خود، همواره در ...

شکل‌گیری جریان نوگرایی در فرارود قرن نوزدهم/سیزدهم که نظام اندیشه‌ای مسلط بر آن به‌دلیل تعامل‌نداشتن با جهان در رکود و ایستایی کم‌نظیری بود، آغاز رقابتی جدی و پرتنش میان دو جریان فکری بود. مطالعة این رقابت، ابهام جدی در مورد نحوة به‌کارگیری قدرت و یارگیری آن‌ها در جامعه ایجاد می‌کند. در این نوشتار با پرهیز از ورود به بحث مرسوم دعوای جدیدی و قدیمی و قضاوت مثبت و منفی دربارة آن‌ها، این مسئله را ب...

در این جُستار، کوشش خواهد شد تا پس از طرح اجمالیِ مبانی نظری بینامتنیت و معرفی زمینه‌های ایرانی (در ادبیات و تفسیر دینی) و اروپایی (میخائیل باختین، ژولیا کرستوا، ژرار ژنت و اومبرتو اکو)، روابط میان عناصر درون متن با بیرون از متن - خواه بافت و محیط فیزیکی، خواه جهان بیناذهنی جامعة زبانی یا فرهنگ و جهان ذهنی خواننده – و تأثیر آن‌ها در شکل‌گیری معنای کلی متن و در نتیجه، معنایی که فراتر از برآیند معن...

ژاک لاکان (j. lacan, 1901-1981)، روان کاو معاصر فرانسوی، در گسترش مفاهیم نظریة زیگموند فروید (s. freud) سهمی بسزا دارد. او دیدگاه های فروید را در باب ناخودآگاه پذیرفت و آن را گسترش داد و گفت ضمیر ناخودآگاه ساختی زبان مانند دارد. این سخن لاکان، که تحت تأثیر نظریات زبان شناسی فردینان دوسوسور (f. de saussure) نیز هست، راهی نوین در پژوهش های روان کاوی باز کرد. او روند رشد یک کودک را از بدو تولد تا ...

مقاله حاضر با عنوان«دولت اسلامی و تولیدات فکر دینی» به ارزیابی رابطة قدرت و دانش ‘ به ویژه دانش های دینی چون فلسفه و فقه سیاسی در جهان اسلام می پردازد. دربارة رابطه قدرت/ دانش و طبعاً دولت اسلامی و تولیدات فکر دینی در جامعه اسلامی سه دیدگاه متفاوت بین اندیشمندان مسلمان مطرح شده است:1- نظریة اصالت و تقدم دانش بر قدرت‘2- نظریة همبستگی متقابل قدرت /دانش 3- نظریة اصالت عمل و تقدم قدرت بر دانش. نوشت...

این رساله ، تصحیح و تحقیق متن رساله فی الحدوث نوشته صدر المتألهین شیرازی است که موضوع آن حدوث یا پیدایش جهان است. ارکان این رساله شامل متن تصحیح شده و مقدمه است. گذری تحلیلی بر نظریه ملاصدرا درباره حدوث جهان، تجزیه و تحلیل مطالب رساله حدوث، چگونگی تصحیح متن رساله و ارزشیابی نسخه ها ، مباحثی است که در مقدمه به آن پرداخته شده است. مصحح متن مذکور را با هفت نسخه خطی دیگر از این متن مقایسه انتقادی ک...

ژولیا کریستوا با تکیه بر همگرایی ها و همپیوندی های دو حوزة زبان­شناسی و روانکاوی، نظریات نوینی در باب تحلیل متون ادبی ارائه کرده است. او در نظریة «آلوده­انگاری» که برآمده از کنکاش­های پساساختارگرایانة اوست، بر این عقیده است که آفرینشگر ادبی به مثابه فاعل سخنگو از خلال زبانی شاعرانه و نشانه­ای از نابسامانی­های جهان پیرامون خود اعلام برائت می­کند و سپس برای تطهیر خویش و جامعة پیرامون از آلودگی­ها...