عمر دانش سبک‌شناسی در ادبیات فارسی به حدود شش دهه می‌رسد. در این مدت تطور چشمگیری در این دانش به ویژه در آموزش آن صورت نگرفته است. این مقاله درسنامه‌های سبک‌شناسی نظم و نثر ادبی فارسی را از نظر مبانی فکری و روش مورد سنجش قرار داده است و با طرح شش نقص در درسنامه‌های سبک‌شناسی، و برشمردن پیامدهای آن، راه حل‌هایی هم پیشنهاد می‌کند. این شش نقص عبارت­اند از بررسیِ تاریخ تطور سبک­ها به جای فن سبک شناس...

سبک را می‎توان شیوة بیان و ویژگی‎های زبانی هر متن دانست که موجب تمایز آن و صاحبش از دیگر متون و افراد می‎شود. با وجود اختلافات سبکی، گاه این ویژگی‎های زبانی فراتر از فرد و در تناسب با معنا، ساختار و مشخّصات زبانی واحدی را در آثار ادبی ایجاد می‎کند که چه‌بسا بتوان آن را در آثار یک ژانر ادبی از چند زبان نیز ملاحظه کرد؛ بنابراین فرضیه، پژوهش حاضر می‌کوشد تا بر مبنای روش توصیفی - تحلیلی و با مطالعة ...

رابطۀ ادبیات و اجتماع، پیوندی دو سویه است، به گواهی سرشت و سرنوشت ژانر ادبی رمان در بیان ژانرها و قالب‌های ادبی، رمان بیش از دیگر پدیده‌های ادبی با اجتماع گره‌خورده است، از میان عناصر داستانی، درون‌مایه و شخصیت پردازی ظرفیتی بیشتر برای انعکاس وضعیت اجتماع در اثر دارند، برهمین اساس، در این جستار کوشش شده است دو رمان مشهور فارسی و عربی از حیث انعکاس درون‌مایه متأثر از جنگ جهانی دوم و شیوۀ شخصیت‌پ...

میخاییل باختین از بزرگترین نظریه پردازان در حوزهء نقد ادبی به ویژه در زمینه رمان به شمار می آید. وی با معرفی مفاهیمی همچون منطق مکالمه چند صدایی و عنصر کارناوالی د ر نظریه ادبی خود، توانست از منظری کاملاً نو به رمان بنگرد. آراء و عقاید وی در باب رمان چندآوای- که از مشخصه های اصلی آن تعدد صداها و آگایی های شخصیت ها است- و دیدگاه ویژهء او در مورد کارناوال، و عنصرخنده و نیروی زایدهء نهفته در این پد...

زیبایی‏های ادبی و هنری غزل حافظ بر همگان مبرهن است؛ امّا این زیبایی‏ها زمانی بیشتر آشکار می‏شود که با غزل‏های دیگر شاعران و بویژه غزل‏هایی که مورد توجّه وی بوده و در استقبال از آن اشعار، غزل‏هایی هم‏زمینه سروده؛ بررسی مقایسه‏ای گردد. چنین بررسی‏هایی تا حدّی می‏تواند این امر را محرز کند که چرا غزل‏دوستان از خوانش غزل حافظ در مقایسه با غزل‏هایی با همان زمینه؛ حظّی وافرتر و متفاوت‏تر دریافت می‏کنند. ز...

بازی افزون بر نقش و کارکرد مهمی که در زندگی کودک دارد، به تکامل و رشد او نیز کمک می کند. ازجمله کارکردهای مهم بازی رشد و درمان جسم، رشد اخلاقی و اجتماعی و تربیت کودک است. افزون براین، بازی از نظر زبانی و ادبی نیز اهمیت دارد و نیازمند بررسی و مطالعه است؛ به ویژه برخی از بازی ها که به بازی زبانی موسوم اند و تنها با حرکات زبان پدید می­آیند. بازی زبانی گونه­ای از کارکردهای زبانی است که درواقع با ذه...

رمان به عنوان ژانر ادبی مدرن معمولاً تجلی سیر شخصیت اصلی اثر از نابالغی به بلوغ تلقی می شود. شخصیت اصلی رمان که در ابتدا فرد ساده ای است که در مقابله با پیچیدگی های زندگی ناتوان است به تدریج فهم و ادراک حاصل می کند تا متعاقباً به شکلی درخور عمل کند. عموماً در نقد ادبی و نقد زبانشناختی ادبیات اتفاق نظر وجود دارد که شناخت شخصیت می بایست با توجه به عناصر متن رمان صورت گیرد (برای مثال ر.ک. فاولر 1977 ...

کرامات همچون نقطة مرکزی تمامی روایت های منقبتی، بسامد و حضوری چشمگیر و نمایان در تذکره ها و مناقب نامه های مشایخ تصوّف دارد. این عنصر اساسی در گذر زمان، کمّا و کیفاً دچار تحوّل و دگرگونی شده است. در این مقاله می کوشیم نشان دهیم که توسعه و تحول تدریجی و تاریخی، حضور داستان های کرامت در طول حیات مشایخ، از پیش از تولّد تا پس از وفات آنها، شاخصه ای نوع نما و ژانریک در جریان تحوّل ژانر مناقب نامه است؛ به ...

پژوهش حاضر به مطالعه درباره‏ی ژانر می‏پردازد و هدف  آن شناسایی و درک بیشتر مقوله‏ی ژانر فیلم و ابعاد آن، بویژه معنای واژه‏ی «فیلم ژانری» است. این تحقیق قصد دارد به این پرسش‌های اساسی پاسخ دهد: 1) در صورت به رسمیت شناختن واژه‏ی «فیلم ژانری»، آیا «فیلم غیر ژانری» نیز وجود دارد؟؛ 2) در صورت وجود فیلم های غیر‏ژانری، این فیلم ها چه ویژگی‏های متمایز کننده ای دارند؟ پاسخ این پرسش ها، توضیحی برای مفهوم...

ژانر گفتگوی تلویزیونی از ژانرهای با سابقه، رایج و مهم در رسانه تلویزیون به شمار می رود. این ژانر همانند هر ژانر تلویزیونی دارای ویژگی ها، انواع، عناصر مشخص و کارکردهای متعددی است که بهره برداری بهینه از آنها مستلزم شناخت جامع و دقیق ظرفیت ها و چالش های موجود است. از این رو، مقاله حاضر به مطالعه ظرفیت ها و چالش های گفتگوی تلویزیونی در سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. روش تحقیق ب...