در این مقاله مطالب رسالۀ هرون و نسخه های جرثقیل فارسی بررسی می شود تا زمینۀ مقایسۀ نسخه های فارسی با یکدیگر و با رسالۀ هرون فراهم آید و بتوان از این طریق میزان اصالت نسخه های فارسی را سنجید. نسخه های فارسی که به تعداد 22 عدد در کتاب خانه های ایران نگهداری می شوند در بازۀ زمانی سده های 9 تا 13ق نوشته شده اند و تاکنون بررسی نشده اند. برخی از این نسخه ها به نام معیار العقول منسوب به ابن سینا هستند...

در این مقاله مطالب رسالۀ هرون و نسخه‌های جرثقیل فارسی بررسی می‌شود تا زمینۀ مقایسۀ نسخه‌های فارسی با یکدیگر و با رسالۀ هرون فراهم آید و بتوان از این طریق میزان اصالت نسخه‌های فارسی را سنجید. نسخه‌های فارسی که به تعداد 22 عدد در کتاب‌خانه‌های ایران نگهداری می‌شوند در بازۀ زمانی سده‌های 9 تا 13ق نوشته شده‌اند و تاکنون بررسی نشده‌اند. برخی از این نسخه‌ها به نام معیار العقول منسوب به ابن سینا هستند...

سدس فخری اسباب رصدی است که ابومحمود خجندی آن را به نام فخرالدوله ساخته است. در این مقاله، دربارۀ ویژگی های سدس فخری و نحوۀ اختراع این وسیله ازسوی خجندی با تکیه بر مطالب نقل شده در منابع گوناگون ازجمله تحدید نهایات الامکان بیرونی خوارزمی و جامع المبادی و الغایات ابوعلی حسن بن مراکشی بحث شده است. در ادامۀ مقاله نیز بحثی دربارۀ قانون هیئت (شکل مغنی) مطرح شده است. آنچنان که در کتاب مقالید علم الهیه...

ابوعلی حسن بن احمد بن عبدالغفار بن سلیمان بن ابان یکی از علما و ادبای مشهور عصر عباسی است که با بهره مند شدن از تعالیم اساتید مشهوری مانند ابن سراج، زجاج ، مبرد و سیبویه، توانست استادی بزرگ در زبان و ادبیات عرب گردد و شاگردان نام آوری چون ابن جنی، ربعی، جوهری و ابوالحسین محمد بنحسین بن عبدالوارث را تربیت کند. وی تمام عمر خویش را صرف تعلیم و تعلم علوم مختلف از قبیل صرف، نحو، لغت و قرائت کرد و...

چکیده: نوشتار حاضر به بررسی احوال سه صوفی همنام یعنی کمال الدین حسین بن حسن خوارزمی، کمال الدین حسین بن شهاب­الدین خوارزمی و تاج­الدین حسین خوارزمی تبادکانی که احوال آن­ها در منابع خلط شده، می­پردازد. اصلی­ترین مسئلۀ این مقاله بررسی قطبیت سلسلۀ کبرویه پس از حاجی محمد خبوشانی، براثر اختلاط احوال دو صوفی به نام کمال­الدین حسین خوارزمی و تاج الدین حسین تبادکانی است، که اولی قطب سلسله حسینیه همدانی...

نوشت? منتشر نشده ای که از مرحوم هوشنگ اعلم به زبان فرانسه بر جای مانده و خانم نگار نادری آن را به فارسی برگردانده است. تصویر دست نوشت? به جا مانده از هوشنگ اعلم در پایان این مقاله پیوست شده است. تمام آنچه در باب این مؤلف، شعیا بن فریغون می دانیم، این است که شاگرد ابوزید احمد بن سهل بلخی، دانشمند و جغرافی دان ایرانیِ در گذشته به سال 322ق/934م، بوده است، که در نتیجه رونقش در نیم? نخست سد? چهارم ه...

نوشت? منتشر نشده‌ای که از مرحوم هوشنگ اعلم به زبان فرانسه بر جای مانده و خانم نگار نادری آن را به فارسی برگردانده است. تصویر دست‌نوشت? به جا مانده از هوشنگ اعلم در پایان این مقاله پیوست شده است. تمام آنچه در باب این مؤلف، شعیا بن فریغون می‌‌دانیم، این است که شاگرد ابوزید احمد بن سهل بلخی، دانشمند و جغرافی‌دان ایرانیِ در گذشته به سال 322ق/934م، بوده است، که در نتیجه رونقش در نیم? نخست سد? چهارم...

این رساله تصحیح تذکره ی «جاد?العاشقین» تألیف شیخ شریف الدین حسین خوارزمی فرزند و مرید شیخ کمال الدین حسین خوارزمی است و دربردارنده ی مناقب شیخ صوفی ای است که مروج فعالی در تربیت پیروان خود بود و در این مقام حلقه ی پیوند عمده ای در سلسله ی کبرویه ی همدانیه ی ذهبیه به شمار می رود. این تذکره به قلم شخصیتی است که خود مرید مستقیم پدر و مصاحب دائم اودرسفروحضراست، بنابراین منبع مهمی برای شناخت سلسله ...

در این مقاله سعی شده است تا اطلاعات پراکنده­ای که در متون مهمّ تاریخی و رجالی دربارۀ ابوعلی سیرجانی یافت می­شود، طبقه­بندی تنقیح و تحلیل شود و یک تک نگاری  از زندگی و فعالیّت­های فرهنگی و معنوی او به دست داده­شود. ابوعلی، حسن بن محمد بن احمد سیرجانی کرمانی از محدّثین و صوفیان و زاهدان قرن پنجم هجری است. سیرجانی در سال 408 هـ. ق متولّد شده و در 495 هـ.ق وفات یافته­است. وی ساکن بغداد بوده و سفرهای بس...

در این مقاله سعی شده است تا اطلاعات پراکنده­ای که در متون مهمّ تاریخی و رجالی دربارۀ ابوعلی سیرجانی یافت می­شود، طبقه­بندی تنقیح و تحلیل شود و یک تک‌نگاری  از زندگی و فعالیّت­های فرهنگی و معنوی او به دست داده­شود. ابوعلی، حسن بن محمد بن احمد سیرجانی کرمانی از محدّثین و صوفیان و زاهدان قرن پنجم هجری است. سیرجانی در سال 408 هـ. ق متولّد شده و در 495 هـ.ق وفات یافته­است. وی ساکن بغداد بوده و سفرهای بس...