در کتب تاریخی می توان زوایایی از زندگی اجتماعی هر عصر را مطالعه کرد . در این پژوهش به شناسایی داده های تاریخ اجتماعی و مقوله بندی آنها از متون تاریخی متعلق به سده های 4و5 ه.ق و در نهایت به تحلیل آماری آن ها می پردازد . کتب مبنای تحقیق الامامه و السیاسه ، تجارب الامم جلد 5و6 ، الفهرست ، العبر جلد 3و4 ، زین الاخبار ، رسوم دارالخلافه ، قابوسنامه و معجم الادباء بوده اند . روش بررسی در این تحقیق تمر...

هر چند تفکرات و نظریات ابن‌خلدون از اصالت و تازگی خاصی برخوردار و حاوی مطالب ابتکاری فراوانی است، اما بدون تردید در پاره‌ای موارد تحت تأثیر پیشینیان قرار دارد و بین آراء او و دانشمندان متقدم مسلمان اشتراکاتی وجود دارد. یکی از متقدمین تأثیرگذار بر ابن‌خلدون، ابن‌اثیر صاحب کتاب الکامل است که در اثرش بارقه‌هایی از تفکر تاریخی را بدست می‌دهد. ابن‌خلدون هم در تاریخ العبر و هم در مقدمه از ابن‌اثیر تأ...

یکی از موضوعات بحث برانگیز و قابل تأمل در حوزۀ علوم، بالاخص علوم انسانی و از جمله تاریخ، مبحث فلسفۀ علم است. صاحب­نظران و متفکران بسیاری در این عرصه گام نهاده­اند. ابن خلدون نیز یکی از آنهاست. او با مباحث ارزنده­ای که در باب فلسفۀ علم ارائه کرده، توجه شمار زیادی از پژوهش­گران را به خویش جلب نموده است. نویسنده، در این نوشتار به معرفی شخصیت و آثار ابن خلدون، خصوصاً مقدمه که مهم­ترین کتاب در باب ان...

امروزه، بحث درباره «اسلامی کردن» علوم انسانی به یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث در آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است؛ به نحوی که در حال حاضر، گسترش این رشته‌ها منوط به پاسخ به «چیستی» و «چگونگی» «علوم انسانی اسلامی» است. نظر به اینکه یکی از رویکردهای کلیدی برای ورود به چنین گفتمانی تبیین مبانی معرفتی چنین رویکردی می‌باشد. مقاله پیش‌رو در پی آن است که با واکاوی مبانی معرفتی در یک نمونه ...

ملخص الأطروحه : تضم هذه الرساله بین دفتیها مجموعه دراسات فی الحکایات الشعبه العربیه الخوزستانیه ، موزعه علی ثلاثه ابواب، ونحصل من خلالها علی التعرف علی الحکایه وأصولها وأنواعها ویتم دراسه أسلوب السرد وروایه الحکایه، وما هو دور الراوی والمتلقی وتعریف الحکایات بشتی أنواعها مثل حکایات الحیوان وحکایات الأطفال وشرح المکان والزمان وشخصیات الحکایات الشعبیه. ویتم دراسه بعض الحکایات ، دراسه تحلیلیه ...

در میان فلاسفه و مورخان اسلامی، ابن‌خلدون فیلسوف، مورخ و جامعه­شناس مسلمان تونسی قرن هشتم هجری شخصیتی است که تلاش کرد فلسفه و تاریخ را در پرتو قرآن تبیین و تفسیر کند. از نظر وی عقل از درک و فهم بسیاری از صفات الهی، توحید، مسائل فلسفه الهی و مابعدالطبیعه قاصر است. وی در عین نفی عقلانیت مطلق، عقلانیت تاریخی را جایگزین آن می‌کند و از این رو فلسفه او تبدیل به فلسفه تاریخ می­شود. ابن‌خلدون با رد نظر...

إن هذا البحث هو محاوله لإلقاء الضوء الساطع علی المنجزات الأدبیه للشاعر "الشرقاوی" فی ظل قله الکتابات و البحوث حول منجزات هذا الشاعر العملاق فی وقت کان فیه هذا الشاعر من الداعین إلی فکره "الإشتراکیه الإسلامیه" و العداله الإجتماعیه ، و تنبأ بمستقبل وضاء بعید عن الظلم و التعصب. تناولت فی هذا البحث تحلیل العناصر الأساسیه فی مسرحیتی "الحسین ثائراً " و " الحسین شهیداً" للشاعر و الکاتب المصری "عبد الرح...

امروزه، بحث درباره «اسلامی کردن» علوم انسانی به یکی از چالش برانگیزترین مباحث در آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است؛ به نحوی که در حال حاضر، گسترش این رشته ها منوط به پاسخ به «چیستی» و «چگونگی» «علوم انسانی اسلامی» است. نظر به اینکه یکی از رویکردهای کلیدی برای ورود به چنین گفتمانی تبیین مبانی معرفتی چنین رویکردی می باشد. مقاله پیش رو در پی آن است که با واکاوی مبانی معرفتی در یک نمونه ...

قرآن کریم و سخنان معصومان:در بسیاری از موارد، ناظر به واقعه یا مخاطب خاصیاست که در اصطلاح به این خصوصیات،سبب نزول یا سبب ورود حدیث گویند. در این باره، این سوال مطرح می شود که آیا شناخت سبب در فهم اولیه فقهی از نص موثر است یا نه؟با توجه به وجود نمونه های فراوانی از نصوص که شناخت سبب در فهم درست آن ها تأثیر دارد، پاسخ به این سوال مثبت است.همچنین مسئله دیگری که وجود دارد این است که آیا در برداشت ا...

طی سه دهه اخیر، رشته «جامعه‌شناسی تاریخی» با تمرکز بر موضوع «تغییر اجتماعی» به منصه ظهور رسید. البته مفهوم «تغییر اجتماعی» محور « علم جدید» ابن‌خلدون بوده است. این مقاله قصد دارد نظریه تغییر اجتماعی (عمران) ابن‌خلدون و تأثیرات تلویحی آن بر تفکرات اجتماعی معاصر را بررسی کند.