ایزد منجنیقی یا deus ex machina اصطلاحی در زبان لاتین و معرف دستگاهی است که عمدتاً خدایان را از بالای صحنه وارد نمایش می کرده است.تاریخچه استفاده از این تمهید به اندازه تاریخچه خود تئاتر است چرا که اولین بار در زمان سه تراژدی نویس بزرگ یونان باستان و از آن میان بیشتر در آثار اوریپید مورد استفاده قرار گرفته است.کاربرد این تمهید از آن زمان تا کنون معانی متفاوتی پیدا کرده است به طوری که اکنون ایزد ...

شماری از مهمترین نمایشنامه نویسان جهان، مانند: اوریپید، هنریک ایبسن، ، .... سوزان سونتاگ، به پرداخت شخصیت زن، موقعیت و جایگاه او در جامعه، فرهنگ و تاریخ و واکنش های او نسبت به رفتار دیگران به ویژه مردان پرداخته اند. از همه مهمتر آنچه تحول شخصیت گفته می شود، هدف عمده ی این نمایشنامه نویسان بوده است، و هدف این جانب نیز دقیقاً پرداختن به همین مقوله می باشد. در واقع نویسندگان این آثار یعنی اوریپید...

از روزگار باستان تاکنون، نمایشنامه نویسان اسطوره مده آ را دستمایه آفرینش نمایشنامه های خود قرار داده اند. پی رفت زنجیره کنش ها در اغلب نمایشنامه ها همسان است، اما نمایشنامه نویسان توانسته اند در بیان مضمون و آفرینش تفاوتی تاثیرگذار، رهیافت هایی متفاوت داشته باشند. چگونگی به کارگیری عنصر شخصیت، به لحاظ کمی و کیفی، و مقایسه شبکه ارتباطی میان شخصیت ها پرسش اصلی این پژوهش است. بررسی ابعاد گوناگون ع...

چکیده از همان آغاز تاریخ سینما، تئاتر یکی از اصلی ترین منابع اقتباس برای سینماگران بوده است و آثار بسیاری بر اساس نمایشنامه های مشهور بر پرده ی سینما تصویر شده اند، اما به دلیل تفاوت این دو رسانه ی هنری، در روند اقتباس از نمایشنامه برای فیلم تغییرات زیادی در آن صورت می پذیرد. این پژوهش که به روش توصیفی و تطبیقی صورت گرفته است، به بررسی تطبیقی عناصر نمایشی نمایشنامه ی مده آ اثر اوریپید و دو...

چکیده اسطوره، با آدمی زاده شده، تغییر و تحول پیدا کرده و در پیکره داستان ها و حکایات و همراه با آثار هنری و ادبی تداوم یافته است. نمی­توان حضور اساطیر را در فرهنگ، ادبیات و هنر، از جمله هنرهای نمایشی –که از روزگار آیسخولوس، اوریپید و آریستوفانس تا سینمای روزگار ما با اسطوره پیوند استواری دارند- و نیز در گونه­ها و مکتب­های مختلف ادبی و هنری نادیده گرفت. رویکرد جدی به روایت­های اسطوره­ای، یکی از ...

صحنه‌پردازی تئاتر همواره حاصل ترکیب دو حوزه هنر و علم بوده است. در این میان یکی از حوزه‌های بنیادینی که باعث غنای طراحی صحنه می‌شود، فلسفه است. قلمروی که می‌تواند به عنوان ضلع سوم مثلث کمال در صحنه‌پردازی، وارد عمل شده و منجر به تکامل این حوزه در تئاتر و هنرهای نمایشی شود. این نوشتار تلاش دارد تا با گذری اجمالی بر فلسفه آناکساگوراس این ایده را مطرح کند که می‌توان از فلسفه و برخی مفاهیم بنیادین ...

چکیده از همان آغاز تاریخ سینما، تئاتر یکی از اصلی ترین منابع اقتباس برای سینماگران بوده است و آثار بسیاری بر اساس نمایشنامه های مشهور بر پرده ی سینما تصویر شده اند، اما به دلیل تفاوت این دو رسانه ی هنری، در روند اقتباس از نمایشنامه برای فیلم تغییرات زیادی در آن صورت می پذیرد. این پژوهش که به روش توصیفی و تطبیقی صورت گرفته است، به بررسی تطبیقی عناصر نمایشی نمایشنامه ی مده آ اثر اوریپید و دو...

پژوهش حاضر پیرامون یکی از گونه های نمایشی یونان باستان، تحت عنوان نمایش ساتیری،است. ساتیر، همراه با تراژدی و کمدی، سه گونه ی اصلی هنر نمایش در یونان باستان به شمار می رفته است. با این همه، شاید به دلیل رواج و موفقیت عمده ی کمدی و تراژدی، به گونه ی ساتیر، به اندازه ی کافی اهمیت لازم داده نشده و در قیاس با آن دو گونه، درباره ی ساتیر پژوهش و نقد انجام نشده است. و حال آن که به باور پژوهشگر ساتیر گو...

تی. اس. الیوت، شاعر، منتقد، و نمایشنامه نویس انگلیسی-امریکاییِ قرن بیستم، در نمایشنامه هایش از ارجاع به اساطیر باستان، بهره فراوان برده است. در این تحقیق، از میان هفت نمایشنامه ای که وی به تحریر درآورده است، به بررسی چهار نمایشنامه ای که به فارسی ترجمه شده اند، پرداخته ایم: 1- «صخره» (1934)، درباره ی کلام معجزه آسای عیسی مسیح در جهان امروز در مورد ساخت کلیسا با اشاره به صخره ی موجود در قبهالصخره...

در تاریخ سینما تعداد فیلمهایی که از متون نمایشی ساخته شده اند بسیارند و مسئله اقتباس همیشه در طول تاریخ سینما به موازات سینمای غیر اقتباسی در حرکت بوده است. بسته به این که اثر مبدأ یا نمایشنامه انتخابی، کلاسیک یا مدرن است، می توان نوع اقتباس را انتخاب کرد. زیرا بر اساس یکی از انواع سه گانه ی اقتباس می توان یک اثر کلاسیک را به یک فیلم مدرن تبدیل کرد. این پژوهش که به صورت کتابخانه ای و جمع بندی ...