در نجوم دورة اسلامی، بین الطلوعین نجومی را «صبح صادق» می نامیدند. در احکام اسلامی، رؤیت این پدیده، شاخص شروعِ وقت نماز صبح است. همچنین گزارش هایی دربارة رؤیت پذیر بودن هاله ای کم نور به شکلی کشیده پیش از صبح صادق، که «صبح کاذب» نامیده می شد، [از دورة اسلامی] بر جای مانده است. اخترشناسی جدید علت صبح کاذب را بازتاب نورخورشید از ذرات غبار بین سیاره ای می داند و آن را نور منطقة البروجی می نامد؛ زیرا...

عبور از افلاک از موضوعات مشترکی است که در بسیاری از سفرنامه ها و معراج نامه ها تکرار می‌شو؛ اما کیفیت عبور از این افلاک، نقش افلاک و ساکنان آنها و همچنین مبانی اسطوره ای و دلالت‌های نجومی در آنچه سالک مشاهده یا تجربه می‌کند یکسان نیست. سه سفرنامه ای که به مقایسه آنها پرداخته ایم از حیث درون‌مایه‌ یکسان نیستند. معراج نامه، سفرنامه‌ای است که جنبه دینی و اعتقادی دارد؛ اما در روایتی که بوعلی به آن ...

نجوم و ابزار نجومی در دوران بعد از اسلام به­دلیل وجود ضرورت­ها و نیازهای مختلف در زندگی مسلمانان نظیر آگاهی از زمان طلوع و غروب خورشید جهت اقامه نماز و نیز مسائل جغرافیایی و به­ویژه دریانوردی و پدیده طالع­بینی، سعد و نحس بودن روزها، شب­ها و ساعات مختلف، به یکی از مهم­ترین پدیده­های علمی تبدیل شد. در این­میان هنرمندان فلزکار ایرانی آن روزگار که خود جزئی از جامعه بودند از اهمیت و جایگاه نجوم و مس...

موقعیت نسبتا ثابت ستارگان در فضا و حرکت قابل پیش بینی زمین باعث شده است تا از ستارگان به عنوان یک منبع بسیار دقیق جهت ناوبری استفاده گردد. این روشها اگرچه روشهای ساده ای هستند اما بسیار زمان بر و پرهزینه بوده و نیازمند افرادی با تجربه و مهارت بالا در این زمینه می باشند علاوه بر این مشکلات، به وجود آمدن سیستمهای تعیین موقعیت ماهواره ای باعث گردیده که از روشهای کلاسیک نجوم ژئودتیک بندرت استفاده گ...

نجوم و ابزار نجومی در دوران بعد از اسلام به­دلیل وجود ضرورت­ها و نیازهای مختلف در زندگی مسلمانان نظیر آگاهی از زمان طلوع و غروب خورشید جهت اقامه نماز و نیز مسائل جغرافیایی و به­ویژه دریانوردی و پدیده طالع­بینی، سعد و نحس بودن روزها، شب­ها و ساعات مختلف، به یکی از مهم­ترین پدیده­های علمی تبدیل شد. در این­میان هنرمندان فلزکار ایرانی آن روزگار که خود جزئی از جامعه بودند از اهمیت و جایگاه نجوم و مس...

شبکه­هایانحرافقائم درمحاسباتژئودزی فیزیکیو محاسبهژئوئیدبسیارپراهمیتهستند. یکی از روش­های تعیین مولفه­های انحراف قائم () مقایسه مختصات نجومی و ژئودتیک است. در قرن اخیر با پیشرفت­های صورت گرفته قادر به تعیین مختصات ژئودتیک با استفاده از مشاهدات GPSبا دقت بسیار زیاد هستیم. همچنین با به‌‌کارگیری روش­های الکترواپتیکی نجوم ژئودتیک، تغییرات اساسی در روش­های کلاسیک نجوم ژئودتیک در تعیین مختصات نجومی به...

مکان مناسب برای احداث رصدخانه ملی ایران کجاست؟ در این مقاله بخشی از فعالیتهای انجام شده برای یافتن این مکان مناسب گزارش می گردد. تاکید ما در این گزارش بر نحوه اندازه گیری دید آسمان مناطق مورد نظر است. دستگاه اندازه گیری پارامتر «دید نجومی» یعنی «دیدسنج نجومی دیفرانسیلی» معرفی و نحوه تحلیل داده های ثبت شده توسط این دستگاه ارایه می شود.

عبور از افلاک از موضوعات مشترکی است که در بسیاری از سفرنامه ها و معراج نامه ها تکرار می شو؛ اما کیفیت عبور از این افلاک، نقش افلاک و ساکنان آنها و همچنین مبانی اسطوره ای و دلالت های نجومی در آنچه سالک مشاهده یا تجربه می کند یکسان نیست. سه سفرنامه ای که به مقایسه آنها پرداخته ایم از حیث درون مایه یکسان نیستند. معراج نامه، سفرنامه ای است که جنبه دینی و اعتقادی دارد؛ اما در روایتی که بوعلی به آن ا...

بازتاب­ های نجومی را می­ توان شرح حال (سرگذشت) اجرام نوری نجومی دانست که رو به خاموشی می­ روند و از آن­ ها فقط خاطره خوشی در ذهن ما باقی می­ ماند. در این فصل به حالتی از ستاره­ شناسی با تلسکوپ می­ پردازیم که دیدن آنها با چشم غیرمسلح امکان ندارد. تصاویری که به آن اشاره شد تصاویر سحابی­ ها هستند. مجموعه ­ای به هم پیوسته، جالب و جذاب که حضور اجسام تاریک را در فضای که ما از آن اطلاع نداریم خب...