مثنوی معنوی از شگرف ترین آثاری است که پیوسته مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است. یکی از ویژگی های منحصر به فرد این شاهکار ادبی، وحدت «ساختاری ـ واژگانی» جمله های همسانی (توازن نحوی و واژگانی) است. منظور از جمله های همسانی، جمله های مرکبی است که جمله واره هایشان با هم، رابطة همپایگی، تفسیری، بدلی یا تأکیدی دارند و هر یک از این جمله واره ها ممکن است مرکب وابسته باشند. باید اعتراف نمود که به نقش الگو...

بستان‌السیاحه اثر حاج میرزا زین العابدین شیروانی، یکی از مهمترین آثار عصر قاجار است. این اثر دایره‌المعارف مانند، علی‌رغم ارزشهای زیادی که دارد، چندان که باید و شاید شناخته و شناسانده نشده است. این جستار در پی آن است که این اثر را با رویکرد سبک‌شناسی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد؛ بر این اساس، اثر مذکور به شیوۀ توصیفی و تحلیل در سه سطح فکری، زبانی و ادبی مورد مطالعه قرار گرفته است. دستاورد پژوهش ...

بدیع یکی از شاخه های اصلی علوم بلاغت است که از وجوه تحسین کلام بحث می کند.در این پایان نامه صنایع لفظی و معنوی به کار رفته در دیوان نشاط با دقت بررسی گردیده و نتیجه که به صورت آماری(تعداد و درصد) ارائه شده است نشان می دهد که در بدیع لفظی بسامد روش تجنیس با اندک تفاوتی از دو مورد دیگر بیشتر است. در روش تکرار،تصدیر و در روش تسجیع،سجع متوازی بالاترین بسامد را به خوداختصاص داده اند.در بدیع معنوی ...

شعر حادثه­ای است که در زبان روی می­دهد؛ درحقیقت شاعر با شعر خود عملی در زبان انجام می­دهد که خواننده میان زبان شعری او و زبان روزمره و عادی تمایزی احساس می­کند. زیبایی شعر در گرو هم‌نوایی و هماهنگی میان عناصر شعری است و  یکی از راه­های ایجاد این هم‌گونی و هم‌سنگی ساختار آوایی شعر است. فرمالیست­ها و ساخت­گرایان بر این باورند کهاساس شعر ساختار آن است و در بررسی­های ساختاری روساخت اثراهمیت بیشتری ...

کتاب جامع‌التواریخرشیدی مانند دیگر کتاب­‌های تاریخی پیش و پس از عهد خود، آمیخته به هنر ادبی نویسندگی است. نشانه‌های بارز این هنر، وجود مبلغ بسیاری از بیت­‌ها و فقره‌های تسجیع است که در جای‌جای متن این کتاب گنجانده شده است. در میان مقاله‌های نوشته‌شده در بارۀ این تألیف، نوشته‌ای دیده نشد که اختصاصاً به بررسی چگونگی وجه ادبی این کتاب بپردازد. مقوله‌هایی چون بررسی شیوۀ سبک ادبی نویسنده یا ...

سحاب اصفهانی از شاعران سده ی سیزدهم هجری است که کمتر در جامعه ی ادبی مطرح شده، وی مدتی از عمر خود را به مدح فتحعلی شاه قاجار و برخی دیگر از رجال سیاسی در بار او گذراند.در فن شعر از استادان مطرح این دوره است و شیوه ی قدما از جمله حافظ و سعدی را دنبال می کند. شعر سحاب ساده، دلنشین و ملایم است.کلمات و ترکیبات متناسب با درونمایه های شعری اش برگزیده که از پیچیدگی و ابهام های دور از ذهن، خالی است شعر...

هدف از این پژوهش، بررسی کارکرد معنایی و زیباشناختی تکرار در غزل حافظ است. بررسی غزل این شاعر بزرگ از منظر موضوع مورد بحث، می‌‌تواند به شناسایی بخش مهمّ دیگری از ذهنیات، تجربه‌‌ها و ویژگی‌‌های محتوایی و بلاغی شعر او بینجامد که تا کنون با جزئیات مطرح شده در این مقاله به آن پرداخته نشده است. یافته‌‌های این پژوهش نشان می‌‌دهند، حافظ از تکرار واج به عنوان بارزترین گونه‌‌ی تکرار در غزلیاتش بهره گرفته ...

چکیده نسخۀ خطی لطایف اشرفی فی بیان طوایف صوفی از زمرة متون خانقاهی قرن هشتم و نهم است که توسط حاجی نظام‌الدین غریب یمنی در ذکر احوال، اقوال و کرامات سید اشرف‌الدین جهانگیر سمنانی ـ عارف ِایرانی‌تبار هندوستان ـ در شصت فصل با عنوان «لطیفه»، به رشتة تحریر درآمده است. اثر مذکور به شیوة تحلیلی و توصیفی و باتوجه به ویژگی‌های برجستة سبکی آن، در سه سطحِ زبانی، فکری و ادبی مورد بررسی قرار گرفته‌است....

مثنوی معنوی از شگرف‌‌ترین آثاری است که پیوسته مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است. یکی از ویژگی‌‌های منحصر به فرد این شاهکار ادبی، وحدت «ساختاری ‌‌ـ واژگانی» جمله‌‌های همسانی (توازن نحوی و واژگانی) است. منظور از جمله‌‌های همسانی، جمله‌‌های مرکبی است که جمله‌‌واره‌‌هایشان با هم، رابطة همپایگی، تفسیری، بدلی یا تأکیدی دارند و هر یک از این جمله‌‌واره‌‌ها ممکن است مرکب وابسته باشند. باید اعتراف نمود که ...

ساخت‌گرایان بر این باورند که اساس شعر، ساختار آن است و ساختار، به مجموعه‌ی‌ ارتباط متقابل اجزا و عناصر تشکیل دهنده‌ی یک کل تلقی می‌شود. یکی از ساختارهای عمده زبان ادبی که از دیرباز مطرح بوده و در دوره شکوفایی نقد ادبی جدید در ادبیات غرب مورد توجه قرار گرفته است، ساختار آوایی است؛ به عبارت دیگر، در بررسی‌های ساختاری جدید، روساخت اثر اهمیت بیشتری یافته است. هدف شعر چیزی نیست مگر همنوایی و هماهنگی...