از نیمه قرن بیستم به بعد، زبان و معنا (meaning) سهم قابل توجهی از تأملات نظری را به خود اختصاص داده اند که هستی شناسی معنا، بخشی از این تأملات مربوط به معناست. نگارنده در این مقاله نشان خواهد داد هستی شناسی معنا به عنوان بخشی از مباحث سمانتیک، نشانه شناسی و نظریه پردازی تفسیری، دغدغه ای صرفاً نظری و فلسفی نیست؛ بلکه در نحوه مواجهة ما با زبان و متن تأثیر عملی دارد و مستبطن توصیه ها و راهبردهای تف...

از مباحث مطرح در قلمرو «فلسفه هنر»، هستی شناسیِ آثار هنری است که از مهم ترین این«هست ها» در دانش معماری، «معنای آثار معماری» است. مسئله ای که در این مقاله مورد ژرفکاوی قرار می گیرد عبارت است از «چیستی معنای آثار معماری»؛ براین اساس، طی این پژوهش به این پرسش اصلی پرداخته می شود که خاستگاه معنای یک اثر معماری چیست و بر اساس این خاستگاه، آیا می توان به تعیّن معنا در آثار معماری معتقد بود یا خیر؟ به ...

از مباحث مطرح در قلمرو «فلسفه هنر»، هستی شناسیِ آثار هنری است که از مهم‌ترین این«هست‌ها» در دانش معماری، «معنای آثار معماری» است. مسئله ای که در این مقاله مورد ژرفکاوی قرار می‌گیرد عبارت است از «چیستی معنای آثار معماری»؛ براین اساس، طی این پژوهش به این پرسش اصلی پرداخته می‌شود که خاستگاه معنای یک اثر معماری چیست و بر اساس این خاستگاه، آیا می‌توان به تعیّن معنا در آثار معماری معتقد بود یا خیر؟ به ...

ویژگی بارز اندیشه تربیتی امام خمینیe تربیت با محوریت فطرت است و بدین علت، در تبیین حقیقت و ماهیت تربیت اسلامی بر شکوفاسازی فطرت تأکید تام دارد و در این راستا، معنا و مفهوم، اقسام فطرت، خاستگاه فطریات و زوایا و ابعاد آن را تبیین کرده و به این نتیجه رسیده است که در وجود انسان یک سلسله ذاتیات و فطریات وجود دارد، اما تمام فطریات انسان را به دو فطرت عشق به کمال و فطرت گریز از نقص برمی‌گرداند. هدف از...

گنوستیسیزم جریان فکری برجسته‌ای است که در سده دوم میلادی وارد جهان فکری یهودی- مسیحی شد و چالش‌های فکری مهمی را در حوزۀ الهیات یهودی- مسیحی پدید آورد. این چالش‌ها منجر به بررسی خاستگاه و ریشۀ اندیشه‌های گنوسی شد و نظریه‌های مختلفی را به دنبال داشت. یکی از این نظریه‌ها خاستگاه کیش گنوسی را یهودیت می‌داند. از یک سو استفادۀ گنوسی‌ها از مضامین و حتی واژگان و اصطلاحات عهد عتیق، نشان از عناصر یهودی د...

فرگه مکررا در آثار خود به تمایز میان امر منطقی و امر روانشناختی توصیه میکند. این اوین قاعده او در کتاب مبانی حساب است. خلط میان معنا و رویدادهای ذهنی انفسی، مهمترین مصداق خلط امر روانشناختی با امر منطقی است. نظریه ی معنا همچون ایده روانشناختی، منجر به وضع معیارهای غیر اقلیدسی دقت شد. چارچوب معیارهای غیر اقلیدسی دقت، یقین روانشناختی را بالاترین درجه ی دقت تلقی میکرد. در این چارچوب شهود به عنوان ...

هنرها در آفرینش، کاربرد، تفسیر و در نتیجه معنا از هم متفاوتند. دشواریِ دستیابی به معنا، اهمیت مطالعه­ی معنا و بی­معناییِ هنر را مضاعف می­کند. زمانی معنا در واقعیتی جست و جو می­شد که اثر هنری بازنمود آن بود، اما در هنر غیربازنمای معاصر، معنا همان رازی است که هستیِ هنر بر آن استوار است. اکنون جای بسی تأمل است که بدون معنا، هنر چگونه هستی می­گیرد و چرا برخی بی­معناییِ هنر را تحسین می­کنند وقتی هنوز چی...

آیات قرآن کریم، می‌توانند مورد «برداشت تاریخی» و «برداشت توسعه‌ای» واقع شوند. در برداشت تاریخی، توجه خوانشگر متن به زمینه متن، خاستگاه صدور کلام، سبب صدور و سبب نزول است و این خاستگاه، قابل تعمیم نیست. در برداشت توسعه‌ای، اگرچه متن در ارتباط با زمینه متن معنا پیدا می‌کند؛ اما محل نزاع، خود متن است نه زمینه متن و آنچه به‌عنوان یک معیار در تحدید گستره برداشت توسعه‌ای عمل می‌کند؛ «مراد جدی» متکلم ...

جناس یکی از مهم‌ترین انواع بدیع لفظی است که اختلاف معنا و اشتراک لفظ، دو رکن یا دو شرط تحقق نوع تام آن است. ولی تا کنون بنا به دلایل مختلفی به آن اندازه که درباره همسانی لفظی دو واژه متجانس بحث شده، به ناهمسانی‌شان در معنا وقعی نهاده نشده است تا همچنان مشخص نباشد در میان انواع معنا (حقیقی، مجازی، منقول و ...) کدام معنا مراد است و مقصود از اختلاف معنا چیست و به چه میزان باید باشد. در این پژوهش، ...

مدل منبع معنا که توسط جناب آقای دکتر محسنیان­راد در حوزۀ ارتباط­شناسی تولید شده است، سال­ها است که مورد استفادۀ استادان و دانشجویان و نیز مبنای نظری برخی پایان­نامه­های تحصیلات تکمیلی است. سازۀ معناشناختی این مدل دربارۀ «چیستی معنا» و «کجایی معنا»، از منظر حکمت متعالیه دچار اشکال فلسفی است. این نوشتار با رویکرد حکمت متعالیه و با نگاهی ضمنی به یافته­های نوین علوم شناختی، به نقد این سازه به‌عنوان...