شکوفایی فرهنگ و تمدن یک سرزمین پیوند تنگاتنگی با خردمندی و فرهیختگی فرمانروایان آن دارد و اگر این ویژگی­ها با بردباری و آزاداندیشی یک فرمانروا همراه شود، نخبگان و اندیشمندان به سوی او روی خواهند آورد. خسرو انوشیروان (531-579 م.) پادشاه فرهیخته و خردمند ساسانیان، چنان‌که منابع تاریخی ایرانی و ناایرانی گواه‌اند، هم دانش‌دوست بود و هم آکنده از بردباری دینی و آزاداندیشی. ازاین‌رو، در دورۀ فرمانروای...

حبشی ها در سال 524 میلادی به تحریک بیزانس یمن را مورد حمله قرار دادند، در همان حال سیف بن ذویزن مدعی حکومت یمن از بیزانس درخواست کمک کرد اما رومی ها نپذیرفتند. سپس به دربار خسرو انوشیروان رفت ودرخواست کمک کرد. در این پایان نامه تلاش شده که چگونگی فتح یمن توسط ساسانیان که به دنبال در خواست سیف بن ذویزن شاهزاده ی یمنی از خسرو انوشیروان برای بیرون راندن حبشی ها از کشورش صورت گرفته مورد بررسی قرار...

در دهۀ 550 میلادی در پادشاهی خسرو یکم شورشی رخ داد که رهبری آن با انوشه زاد، پسر خسرو یکم (انوشیروان) بود. این شورش، هرچند در بالای هرم قدرت در شاهنشاهی ساسانی رخ داد اما منابع، ماهیت و هدف از آن را متفاوت گزارش کرده‏اند؛ برخی منابع بر پافشاری لجوجانه شاهزاده بر ایمان مسیحی‏اش تأکید دارند. برخی خیزش شاهزاده را برای دستیابی به تاج و تخت پدر رو به مرگش گزارش می‏کنند و برخی نیز زندیک بودن انوشه زا...

یکی از پایه های بنیادین پادشاهی ساسانی، وابستگی به سپاهیانی بود که بزرگان و اشراف جنگجوی پارسی و پارتی برای شاه فراهم می کردند. معمولاً این باور وجود دارد که این وابستگی تا زمان پادشاهی خسرو انوشیروان و اصلاحات وی ادامه یافت و تنها در زمان او بود که شاه برای نخستین بار توانست سپاهی ثابت و وابسته به شاه را بیآفریند و عملاً خود را از وابستگی به نیروهای بزرگان و روسای خاندان ها برهاند. این ناوابستگی...

بُرزویۀ طبیب، یکی از بزرگترین متفکّران ایران باستان است؛ وی که به روزگار پادشاهی خسرو انوشیروان می­زیسته نه­تنها یکی از سرآمدان این عصر است، بلکه افکار و نظرات وی تا بعد از اسلام نیز الهام­بخش متفکّرانی نظیر سهروردی بوده است. متفکّران و علما در هر دوره­ای نمادی از وضعیت فکری و فرهنگی آن دوره به شمار می­روند و به­حّق افرادی نظیر بُرزویه، بُزرگمهر و پولس ایرانی نماد جامعۀ اواخر دورۀ ساسانی و به خصوص حکو...

داستانهای پر رمز و راز شاهنامه نشان می دهند که از دیرباز سرزمین یمن در پیوند سیاسی و اقتصادی با امپراتوری بزرگ ایران بوده است. اگرچه در بخشی «هاماوران» و در بخشهای دیگر «یمن» نامیده شده است؛ امّا سرزمین واحدی مراد است که از شرق دجله تا کناره های عربستان و عمّان و یمن و گاه شام امتداد دارد. ضحّاک را برخاسته از یمن و دیوی سیاه‏چشم به نام زنگیاب، پدربزرگ او دانسته اند که سالها بر ایرانشهر ستم می راند...

در سال 531م خسرو انوشیروان به حکومت رسید. حکومت ساسانی در زمان او به اوج قدرت خود رسید. در زمان خسرو یکم اصلاحات گسترده ای اعم از نظامی و اقتصادی و ... انجام گرفت، اما آنچه انوشیروان در زمینه ی اصلاحات اجتماعی و اداری انجام داد در عین حال فایده اش تاحد زیادی عاید سلطنت خود او میشد. برخلاف پدر به جای انکه طبقات نجبا را مقهور و منکوب کند وی آنها را همچون وسیله و ابزار مفیدی جهت تحکیم سلطنت خود سا...

درباره ی تاریخ گذاری نامه ی تنسر دیدگاه های گوناگونی وجود دارد. به عقیده ی پاره ای از پژوهندگان، نامه ی تنسر، دوره ی اردشیر بابکان نوشته شده است و آگاهی های این نامه، به طور کامل، رخدادهای دوره ی آغازین تاریخ ساسانیان را بازتاب می دهند؛ امّا در دوره ی خسرو انوشیروان (۵۳۱-۵۷۹ م) و همچنین در هنگام ترجمه ی نامه ی تنسر به عربی، پاره ای آگاهی ها و گفتارهای تازه به این نامه افزوده اند. دیگران عقیده دا...

یکی از پایه‌های بنیادین پادشاهی ساسانی، وابستگی به سپاهیانی بود که بزرگان و اشراف جنگجوی پارسی و پارتی برای شاه فراهم می‌کردند. معمولاً این باور وجود دارد که این وابستگی تا زمان پادشاهی خسرو انوشیروان و اصلاحات وی ادامه یافت و تنها در زمان او بود که شاه برای نخستین بار توانست سپاهی ثابت و وابسته به شاه را بیآفریند و عملاً خود را از وابستگی به نیروهای بزرگان و روسای خاندان‌ها برهاند. این ناوابستگی...

درباره‌ی تاریخ‌گذاری نامه‌ی تنسر دیدگاه‌های گوناگونی وجود دارد. به‌عقیده‌ی پاره‌ای از پژوهندگان، نامه‌ی تنسر، دوره‌ی اردشیر بابکان نوشته شده‌ است و آگاهی‌های این نامه، به‌طور کامل، رخدادهای دوره‌ی آغازین تاریخ ساسانیان‌ را بازتاب می‌دهند؛ امّا در دوره‌ی خسرو انوشیروان (۵۳۱-۵۷۹ م) و همچنین در هنگام ترجمه‌ی نامه‌ی تنسر به عربی، پاره‌ای آگاهی‌ها و گفتارهای تازه به این نامه افزوده‌اند. دیگران عقیده ...