از میان مفاهیم گوناگون مطرح شده در ادبیات، بی گمان مفهوم «عشق» یکی از جذاب ترین و در عین حال چالش برانگیزترین موضوعاتی است که در اشکال مختلف به آن پرداخته شده است. مارسل پروست نیز در «عشق سوان» به تحلیل عشق و بررسی تأثیرات آن بر روان آدمی می پردازد. از دیدگاه او، عشق حاصلی جز سرسپردگی در برابر معشوق نیست، و از ایجاد پیوند روحی در میان آنها ناتوان است. پروست شالودة عشق را بر بنیاد محرومیت استوار...

فیه ما فیه یا مقالات مولانا مجموعه سخنان مولاناست که در مناسبت های گوناگون و دیدارهایی که امیران و وزیران و بزرگان شهر با مولانا داشته اند، ایراد شده است. این کتاب سرشار از اسرار، رموز، لطایف و نکته سنجی هایی است که زیر و بم احوال و اطوار مولانا را نشان می دهد. فیه ما فیه مبین ابعاد و زوایای پنهان و آشکار روح مولاناست که نسبت به درجه اهمیت و ارزشی که دارد، کمتر بدان پرداخته شده و در بین آثار ...

از میان مفاهیم گوناگون مطرح شده در ادبیات، بی‌گمان مفهوم «عشق» یکی از جذاب‌ترین و در عین حال چالش برانگیزترین موضوعاتی است که در اشکال مختلف به آن پرداخته شده است. مارسل پروست نیز در «عشق سوان» به تحلیل عشق و بررسی تأثیرات آن بر روان آدمی می‌پردازد. از دیدگاه او، عشق حاصلی جز سرسپردگی در برابر معشوق نیست، و از ایجاد پیوند روحی در میان آنها ناتوان است. پروست شالودة عشق را بر بنیاد محرومیت استوار...

غزل های حافظ و ترانه نامۀ پترارکا (1304-1374 م)، دست کم در سه ویژگی، زمینه ای مشترک دارند: (الف) از دیدگاه چونی، هر دو اثر اوج شعر غنایی عاشقانۀ قرون وسطی هستند: یکی در ادب پارسی، دیگری در ادب اروپایی؛ (ب) از دیدگاه ترتیب زمانی، هر دو دیوان در سدۀ هشتم هجری (چهاردهم میلادی) سروده شده اند، و (ج) از دیدگاه چندی، غزل های حافظ به تصحیح دکتر خانلری 4092 بیت (یعنی، نزدیک 8184 مصرع) دارد، و ترانه نامۀ...

در این مقاله برآنیم تا به بررسی جایگاه سخنان عارفانه ومفاهیم اخلاقی در اشعار هوشنگ ابتهاج (1306) بپردازیم. انسان کامل ازنظر ابتهاج آن عاشقی است که به تعبیر او ایمان خلیلی دارد. از مرگ نمی‌هراسد و در بلای عشق وپیمانی که روز الست با او بسته اند، ثابت قدم وصبور باشد. تجلّی خداوند متعال در همة پدیده ها ودریافت اسم اعظم در هر موجودی، نکته ای است که در سخنان ابتهاج یافت می شود. این گفته نشان دهندة آ...

پرسش‌ اساسی مقالۀ حاضر آن است که چرا در متون تغزّلی و یا در متون عارفانۀ بهره‌مند از نمادپردازیهای ادبِ عاشقانه، گاهی با مضامین مبتنی بر ترک ادب شرعی روبروییم؟ منشاء پیدایش اینگونه مضامین چیست؟ و آیا می‌توان چگونگی شکل‌گیری اینگونه مضامین در ذهن هنرمند را توضیح داد؟ خاصه در سروده‌هایی تغزلی که توانش تفسیر و تأویل به مضامین عارفانه را نیز دارند گاهی با مضامینی روبروییم که در آن‌ها دلدار جایگاهی فر...

طرحواره حجمی یکی از اصلی ترین طرحواره های تصویری است و در تبیین نگرش عرفانی نسبت به هستی، از مهم ترین طرحواره ها به شمار می رود. با طرحواره حجمی می توان مفاهیم انتزاعی و تجربه های عرفانی را که بر بودن چیزی درون چیز دیگر دلالت دارد، در قالب استعاره شناختی بررسی کرد. اساس طرحواره حجمی بر این است که انسان به کمک تجربه ای که از بودن خود در چیزی یا بودن چیزی در خود دارد، برای مفاهیم انتزاعی نیز بتوا...

طرحواره حجمی یکی از اصلی‌ترین طرحواره‌های تصویری است و در تبیین نگرش عرفانی نسبت به هستی، از مهم‌ترین طرحواره‌ها به شمار می‌رود. با طرحواره حجمی می‌توان مفاهیم انتزاعی و تجربه‌های عرفانی را که بر بودن چیزی درون چیز دیگر دلالت دارد، در قالب استعاره شناختی بررسی کرد. اساس طرحواره حجمی بر این است که انسان به کمک تجربه‌ای که از بودن خود در چیزی یا بودن چیزی در خود دارد، برای مفاهیم انتزاعی نیز بتوا...

در این مقاله برآنیم تا به بررسی جایگاه سخنان عارفانه ومفاهیم اخلاقی در اشعار هوشنگ ابتهاج (1306) بپردازیم. انسان کامل ازنظر ابتهاج آن عاشقی است که به تعبیر او ایمان خلیلی دارد. از مرگ نمی‌هراسد و در بلای عشق وپیمانی که روز الست با او بسته اند، ثابت قدم وصبور باشد. تجلّی خداوند متعال در همة پدیده ها ودریافت اسم اعظم در هر موجودی، نکته ای است که در سخنان ابتهاج یافت می شود. این گفته نشان دهندة آ...