در تاریخ سیاسی معاصر ایران، مجموعه ای از تغییرات سیاسی رخ داده که فهم آنها در صورتی امکان پذیر است که بتوان میان آنها، ارتباط معناداری برقرار کرد. این موضوع برای دانشجویان رشته علوم سیاسی بویژه گرایش مسائل ایران دارای اهمیت فراوانی است. مارکسیسم یکی از جریان های عمده فکری- سیاسی در تاریخ معاصر ایران است و به رغم آنکه هرگز قدرت سیاسی را تصاحب نکرد اما در زمینه تحلیل تغییر سیاسی در ایران تأثیرات ...

شرق‎شناسی روسی گونه‎ای دیگر از شرق‎شناسی است که اساسش در آموزه‎های مارکسیست- لنینیستی قرار دارد. ایران شناسی روسی هم که بخش عمده آن معطوف به مطالعه جامعه ایرانی در عرصه تاریخی است، بخشی از شرق‎شناسی روسی است. پس از گسترش افکار انقلابی مارکس و انگلس علیه نظام سرمایه‎داری در سده نوزدهم اروپا، «لنین» بزرگ ترین نقش را در بسط و توسعه‎ی مارکسیسم و تکمیل آن به عنوان یک سیستم فکری در سده بیستم، ایفا کر...

نظریه‌های هنجاری، مشخص‌کننده بایدها و نبایدها در عملکرد رسانه‌ها هستند. در این رابطه سیبرت (1963) چهار نظریه اقتدارگرا، لیبرالی، مسئولیت اجتماعی و کمونیسم روسیرا معرفی کرد. پس از او مریل با ارائه دسته‌بندی دوگانه (اقتدارگرا، لیبرالی)، هاچتن با تقسیم‌بندی پنج‌گانه (اقتدارگرا، کمونیسم روسی، توسعه‌بخش، انقلابی و غربی)، آلتشول با سه نظریه (بازار، مارکسیسم و پیشرو) و سرانجام...

امروزه، با نگاهی به سابقة نیم‌‌ قرنی مطالعات و تحقیقات نظری در تاریخ ایران میبینیم که اجزای نظریه‌های موسوم به «ماتریالیسم تکاملی تاریخ» و «نظام آسیایی»، گفتمانهای نظری مسلط در تحلیل جامعه‌شناختی ویژگیهای تاریخ ایران بودهاند. نظریاتی که دارای اصل و منشأ اروپایی، یا اروپایی ـ روسی و ترویج‌کنندة ایدئولوژی مارکسیسم ـ لنینیسم و ارزشهای سرمایهداری و لیبرالیسم غربی هستند. مهمترین معضلات معرفتی حاکم د...

چکیده: فلسفه ی ماتریالیسم دیالکتیک، جزء فلسفی مارکسیسم را تشکیل می دهد. این فلسفه دارای اصولی چهارگانه است. این اصول عبارتند از: 1)اصل تضاد 2)اصل حرکت عمومی 3)اصل تأثیر متقابل 4)اصل گذار از کمیت به کیفیت پژوهش گر در این رساله به نقد و بررسی این اصول می پردازد. بدین نحو که با تتبع در منابع مارکسیستی در هر فصلی ابتدا به توضیح یکی از این اصول از دیدگاه مارکسیست ها پرداخته و در ادامه نقد و ...

امروزه، با نگاهی به سابقة نیم قرنی مطالعات و تحقیقات نظری در تاریخ ایران میبینیم که اجزای نظریه های موسوم به «ماتریالیسم تکاملی تاریخ» و «نظام آسیایی»، گفتمانهای نظری مسلط در تحلیل جامعه شناختی ویژگیهای تاریخ ایران بودهاند. نظریاتی که دارای اصل و منشأ اروپایی، یا اروپایی ـ روسی و ترویج کنندة ایدئولوژی مارکسیسم ـ لنینیسم و ارزشهای سرمایهداری و لیبرالیسم غربی هستند. مهمترین معضلات معرفتی حاکم در ...

در این مقاله تأثیر عقل ایرانی بر فهم حزب توده از مارکسیسم را بررسی می کنیم. حزب توده به عنوان مهم ترین نماینده ی اشاعه ی مارکسیسم در ایران، نقش تاریخی مهمی داشته است. مخی‍‍له ی جمعی، میراث فکری و فرهنگی مشترک در میان یک ملت به شمار می آید. اینکه تا چه اندازه ای این میراث فکری بر فرایند تغییر در معانی، مفاهیم و تعابیر مارکسیستی مؤثر بوده است، بنا بر رویکردی تاریخی- تحلیلی قابل درک است. گفتنی است...

هدف از این رساله بررسی تغییر و تحولاتی است که در رابطه با موضوع " انقلاب در مارکسیسم قرن بیستمی ایجاد شده است . بررسی این موضوع، در جنب خود، کار دیگری را نیز ضروری می سازد، و آن بررسی رویکردها و نظرات مارکسیستهای قرن 20 در قبال جامعهء نوین سرمایه داری و جوامع جهان سومی است . باتوجه به نظرات مارکسیست های جدید، دریافته می شود که دیدگاههای آنان در قبال این گونه جوامع با دیدگاه مارکس فاصله ای جدی و...

جامعه ایرانی با اعزام اولین دانشجویان خود به غرب و همچنین برخورد تنگاتنگ تاجران این کشور با فرهنگ غرب ، موجبات تغییری جدی را در جامعه رقم زد . این تغییر مالاً و در ابتدایی ترین قدم های خود به انقلاب مشروطه ختم شد . به وجود آمدن این تعاطی فرهنگی در کاربردی ترین شکل خود به پرسش برانگیزی های بسیاری ختم شد و توده جامعه را در بر گرفت . قلم ها ی نویسندگان ، نقال زمانه خود گشت و ادبیات و شعر به تنویر ا...