یکی از رخدادهای مهم عصر مشروطه که باعث تشدید ناامنی در ولایات شد ، بازگشت محمدعلی شاه به ایران بود که پس از فتح تهران در سال 1327 ق/ 1909م/ 1287ش به دست مشروطه خواهان تبعید شده بود . او که مناسبات تنگاتنگی با سران ترکمن ، مازندران و سوادکوه داشت ، از راه استرآباد وارد ایران شد و سواد کوه را که مقر اسماعیل خان سواد کوهی (امیرموید) بود به عنوان پایگاه خود برگزید. و از سوی دیگر مازندران اگر چه در ...

یکی از عوامل اصلی و اثرگذار در فرایند تحولات تاریخی و اجتماعی و پیدایش جنبش ها و انقلاب ها نقش رهبران است و بدون تردید پیروزی یا شکست انقلاب ها نیز تا حدود زیادی با چگونگی اندیشه و عمل رهبران ارتباط مستقیم دارد . انقلاب مشروطه نیز مانند انقلاب های دیگر از این قاعده مستثنی نمی باشد. رهبری هر انقلاب را می توان با در نظر گرفتن سه گونه کارکرد مورد تجزیه و تحلیل قرار داد: الف- رهبری ایدئولوژیک: در...

بخش اول این رساله اختصاص دارد به سیستم حکومتی ایران در عصر قاجار. این بخش پنج فصل است که در فصلهای اول تا سوم به نقش شاه و شاهزادگان و دربار، روحانیون و ایالات در سیستم حکومتی ایران عصر قاجار پرداخته ام و تلاش نموده ام که از زوایای مختلف به این امر و علی الخصوص کلیه گروههائیکه پایه های حکومت مستبدانه قاجاریه بوده اند بپردازم. در فصل چهارم و پنجم این بخش به بررسی واژه های مشروطه و استبداد، ابتدا...

در جریان جنبش مشروطه مجلس به عنوان یکی از مهم¬ترین خواسته¬های مشروطه¬خواهان با فرمان مظفرالدین شاه قاجار در سال 1324ه.ق تأسیس شد. با تشکیل مجلس و اجرای اصل تفکیک قوا کشور ایران از لحاظ ساختار سیاسی در زمره ی کشورهای دارای نظام مشروطه و صاحب پارلمان قرار گرفت. مجلس به عنوان نهادی مردمی، ساختار حکومت را در ایران تغییر داد و به عنوان یکی از مهم-ترین ارکان قدرت در آن دوره مبدل شد. در واقع مجلس و اک...

چکیده علیرضا خان عضدالملک از رجال متنفذ ایل قاجار بود که در زمان سلطنت ناصرالدین شاه به دربار راه یافت و به مناصب و مقامات متعددی از جمله ایل خانی ایل قاجار رسید. وی اگر چه در مقایسه با دیگر رجال درباری این دوره از دانش سیاسی لازم برخوردار نبود، اما به دلیل حضور در دربار و دارا بودن منصب ایلخانی قاجار، در جریان حوادث بسیار مهم این دوره از جمله نهضت تنباکو در دوره ناصرالدین شاه تا انقلاب مشروط...

نقالی جزو پیشه هایی است که در ایران قدمتی دیرینه دارد. شماری از صاحبان این پیشه، در دربار شاهان فعالیت می کردند و با عناوینی نظیر سمرخوان، قصه خوان و نقال شناخته می شدند. در دربار شاهان قاجار، منصبی با عنوان نقال باشی وجود داشت. بعضی از نقالان درباری این عصر، ملقب به نقیب الممالک بوده اند. یکی از مشهورترین نقیب الممالک ها، نقال قصۀ امیرارسلان است. تا سال ها پس از انتشار مقدمۀ محمدجعفر محجوب بر ...

انقلاب مشروطیت فصل مهّمی در تاریخ تحّولات سیاسی – اجتماعی ایران به شمار می رود طی این دوره بسیاری از مفاهیم و باورهای سنتی که سالیان دراز در عرص? سیاست و اجتماع ایرانی حاکمیت داشت جای خود را به مفاهیم نوینی چون آزادی ،مشروطه ، قانون ومجلس داد.انقلاب مشروطیت تبلور جریان اصلاح طلبی بود که از دوره فتحعلی شاه قاجار آغاز، در دور? ناصرالدین شاه عمق و شتاب یافت و سرآنجام در دور? مظفرالدین شاه به سال 132...

در مقاله پیش رو بر اساس نظریه گفتمان در آراء لاکلا و موفه، تأثیر گفتمان مشروطیت بر هنجارهای تصویری عصر قاجار در سه دوره تاریخ ایران مورد مطالعه قرار گرفته است .دوره اول سلطنت ناصرالدین شاه (1313-1264 ه.ق)، دوره دوم سلطنت مظفرالدین شاه (1324-1313ه.ق) و دوره سوم سلطنت محمد علی شاه و احمد شاه (1344-1324 ه.ق). در دوره اول شکل گیری گفتمان پیشامشروطیت با مفصل بندی قانون و دال هایی چون «عدالت»، «آزادی...

یکی از پیامدهای شکل گیری نظام مشروطه و برپایی مجلس شورای ملی در ایران تأسیس انجممن های ایالتی و ولایتی در مراکز ایالات و ولایات بود تا بدین سان مسایل و مشکلات محلی کشور حل و فصل شوند. این انجمن ها هرچند فراتر از حیطه وظایف خود عمل می کردند اما در مجموع نقطه اتکای مشروطه خواهان و یکی از ارکان نظام جدید به شمار می آمدند. پس از به توپ بستن مجلس در 23 جمادی الاول 1326 ه.ق/2 تیرماه 1285 ش به دست محم...

قدرت­های استعماری به طرق مختلف دنبال منافع و اهداف خود در کشورهای ضعیف بودند. از آنجا که مسئله دین و مذهب به عنوان سدی محکم در مقابل اهداف بیگانگان قرار داشت؛ لذا شیوه فرقه سازی را در جهت تضعیف دولت­ها به کار بردند. آنان فرقه بابیت یکی از          شاخه­های فرقه شیخیه را توسط محمدعلی باب در ایران دوره قاجاریه به وجود آوردند. پس از مرگ محمدعلی، پیروان او مسبب شکل­گیری مشکلاتی در ایران می­شوند از ...