هدف این مقاله بررسی چشم انداز تغییر و تحولات احتمالی در عرصه اقتصاد بین الملل با رویکردی بین رشته ای و آینده نگر است. فرضیه مقاله این است که مطابق تجربه قرون گذشته، با ورود بازیگران جدید به عرصه اقتصاد جهانی، تضعیف موقعیت اقتصاد رهبری کننده و جابجایی در قدرت سیاسی- امنیتی و وقوع بحرانی مالی- اقتصادی بزرگ تغییراتی اساسی در نظام حکمرانی اقتصادی جهانی ( نوع نظام تسویه حساب های بین المللی و ذخیره ج...

در دورۀ رضاشاه برنامۀ صنعتی­سازی ایران عمدتاً در صنایع مصرفی کشاورزی متمرکز گردید. تاکنون برخی پژوهش­ها دربارۀ برنامه­های اقتصادی این دوره با نگاهی محدود و بدون مبنای نظری انجام گرفته است. در این پژوهش با نگاهی متفاوت و با رویکرد به نظریه اقتصاد جهانی، تأثیر تحولات سیاسی- اقتصادی هسته نظام سرمایه­داری در صنعتی­­سازی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در نتیجه، ابتدا اولویت توسعۀ صنعتی یا کشاورزی م...

عواقب و آثار زیانبار دو جنگ جهانی و اوضاع اقتصادی نابسامان اروپا، حاکمان و سیاست مداران این قاره را به همکاری های مشترک وادار نمود. پس از فروپاشی شوروی، اتحادیه اروپا گسترش یافت و با پیمان های ماستریخت، شینگن، معاهده آمستردام، اجلاس نیس و پیمان لیسبون رویای رسیدن به اروپای واحد تعبیر شد و الگویی برای شکل گیری همکاری های منطقه ای گردید. اما درسال 2008 امواج بحران اقتصادی جهانی که از آمریکا شروع...

در دورۀ رضاشاه برنامۀ صنعتی­سازی ایران عمدتاً در صنایع مصرفی کشاورزی متمرکز گردید. تاکنون برخی پژوهش­ها دربارۀ برنامه­های اقتصادی این دوره با نگاهی محدود و بدون مبنای نظری انجام گرفته است. در این پژوهش با نگاهی متفاوت و با رویکرد به نظریه اقتصاد جهانی، تأثیر تحولات سیاسی- اقتصادی هسته نظام سرمایه­داری در صنعتی­­سازی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در نتیجه، ابتدا اولویت توسعۀ صنعتی یا کشاورزی م...

هدف این مقاله بررسی چشم‌انداز تغییر و تحولات احتمالی در عرصه اقتصاد بین‌الملل با رویکردی بین‌رشته‌ای و آینده‌نگر است. فرضیه مقاله این است که مطابق تجربه قرون‌ گذشته، با ورود بازیگران جدید به عرصه اقتصاد جهانی، تضعیف موقعیت اقتصاد رهبری‌کننده و جابجایی در قدرت سیاسی- امنیتی و وقوع بحرانی مالی- اقتصادی بزرگ تغییراتی اساسی در نظام حکمرانی اقتصادی جهانی ( نوع نظام تسویه حساب‌های بین‌المللی و ذخ...

فرآیند جهانی شدن مدت هاست که آغاز گردیده و امواج گوناگونی را پشت سر گذاشته است. این فرآیند شامل سه بعد کلی اجتماعی و فرهنگی، سیاسی و اقتصادی می باشد. بعد اقتصادی جهانی شدن مهمترین و تأثیر گذارترین بعد این فرآیند به شمار می رود. این بعد یا به عبارتی دیگر، جهانی شدن اقتصاد، مشتمل بر چهار بعد جهانی شدن تجارت، جهانی شدن تولید، جهانی شدن فن آوری و سرمایه گذاری های مستقیم خارجی می باشد که در این تحقی...

نگاهی گذرا به تاریخ قرن بیستم نشان‏گر آن است که نظام سرمایه‏داری همواره با بحران های سیاسی، نظامی و اقتصادی همچون جنگ‏های جهانی اول و دوم، بحران های 1929 و 1973، بحران اقتصادی جنوب شرقی آسیا در دهه 90 و بحران جاری مواجه بوده است. هر چند نظریه‏های اقتصاد سیاسی بین الملل در خصوص اصل وجود بحران اشتراکاتی دارند، اما در باب ماهیت، علل، عمق و راهبردهای خروج از آن با هم اختلاف نظرهایی دارند. در این می...

نظریه نظام جهانی اولین بار بوسیله امانوئل والرشتاین در سال 1974 مطرح شد که می‌توان آن را در چارچوب نظریات اقتصاد سیاسی مورد توجه قرار داد. والرشتاین نظام را به مثابه واقعیتی اجتماعی می‌داند که دربرگیرنده تعاملات میان ملت‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات، خانواده‌ها، طبقات و گروه‌های هویتی از همه نوع است. از نظر والرشتاین غالب‌ترین شکل سازمان اجتماعی همان چیزی است که او آن را «نظام‌های جهانی» می‌نامد. در ای...

عوامل تاریخی مؤثر بر توسعه نیافتگی ایران از دغدغه های همیشگی محققان ایرانی بوده است. رویکرد نئومارکسیستی و نظریه وابستگی یکی از رویکردهای رایج در بررسی موانع تاریخی توسعه در ایران است. هدف این مقاله بررسی و ارزیابی این رویکرد به ویژه قرائت جان فوران از آن در تحلیل توسعه نیافتگی تاریخی ایران است. رویکرد نئومارکسیستی به توسعه در واقع تلاشی برای بسط مارکسیسم کلاسیک برای تحلیل روند توسعه سرمایه دار...