بررسی شباهت‌های مضمونی و ساختاری میان آثار ادبی برجسته جهان همواره مورد توجه پژوهشگران در حوزه ادبیات تطبیقی بوده است. مصطفی مستور نویسنده معاصر کشورمان به تقریب نزد محققان ایرانی شناخته شده است. نگرش وی به امور ماورایی، او را به خلق اثر برجسته‌اش «روی ماه خدا را ببوس» برانگیخت و وی را بر آن داشت تا مقوله‌ای برگزیند که برای انسان معاصر زمینه‌ساز تحولات روحی شگرف باشد. «روی ماه خدا را ب...

هدف از این جستار، تبیین فرایند خوانش و فهم متن با تأکید بر مفهومی به نام «خواننده­ی فرضی» است؛ مفهومی که از یک سو نقد خواننده­مدار و از سوی دیگر نقد مؤلف­محور را بر سر تعریف آن با یکدیگر تلفیق کرده و از ائتلاف این دو رویکرد هرمنوتیکیِ ظاهراً هم­ستیز، در این­جا بر ضد هرگونه رویکرد متن­گرایانه به نقد ادبیات داستانی، بهره گرفته­ایم. متن را در این دیدگاه ضدعینیت­گرا، جز زمینه­ای برای آمیزش آفاق دید ن...

جنگ از دیرباز­ یکی از مشئوم­ترین و مذموم­ترین رخدادها در جهان بوده؛ امّا همین پدیدۀ زشت هرجا که سمت­وسو و صبغۀ دفاعی به خود گرفته، عملی شرافتمندانه و شجاعانه قلمداد شده­­است. با آغاز جنگ هشت­سالۀ عراق علیه ایران، گونۀ تازه­ای از ادبیات با عنوان ادبیات دفاع مقدّس و جنگ در ایران پا به عرصۀ وجود گذاشت و داستان‌نویسان به تبعِ نوع رویکردشان به جنگ که شامل ارزش­محور، جامعه­محور، انتقادمحور، انسان­محور و...

تلمیح به عنوان یکی از شگردهای بلاغی که هم در حوزۀ موسیقی معنوی و هم جزو مجموعۀ تصویر قابل بررسی است، همواره نقشی مهم و مؤثّر در القای عواطف و آفرینش تصاویر ادبی؛ بخصوص در حوزۀ شعر داشته است. ویژگی قابل توجّه تلمیح آن است که به عنوان یک شیوۀ فرمی برای تبیین ذهنیات، می­تواند اَشکال بلاغی دیگری را نیز در بطن خود جای دهد و بدین ترتیب، هم جنبۀ مخیّل سخن را قوّت بخشد و هم بُعد القاییِ آن را برجسته سازد. برا...

ترامتنیت یک اصطلاح نقدی در نظریة ادبی معاصر است. این نظریه بر آن تأکید دارد که یک اثر ادبی تنها در ارتباط با سایر آثار ادبی تعریف و فهمیده می‌شود؛ زیرا خالق یک اثر ادبی با تصمیم‌ آفرینش یک اثر، به دنیایی از ارتباط‌های میان‌متنی در ذهن خود وارد می‌شود؛ نویسنده یا شاعر از افکار بسیاری از آثار پیش از خود و یا معاصر با خود تأثیر می‌پذیرد و این افکار در آفرینش اثر او نقش دارند. یکی از حوزه‌های مهم د...

ارزیابی آثار و پرداخت‌های ادبی استاد خلیلی نشان می‌دهد که این استاد توانا با آشنایی و تسلط کامل بر رموز آفرینش و سخن‌گستری در همۀ نوشته‌هایش نیاز فرهنگ و ادب را مطمح نظر داشته است. از نگاه اسلوب نگارش، نثر خلیلی مصنوع و متکلف نیست؛ بلکه نثر سادۀ مرسل است و با ترنم و آهنگ ویژۀ خویش گونه‌ای ناب را اختیار کرده است. در این مقاله، ویژگی‌های نثر خلیلی از نظر کاربرد واژه‌ها، ساختار کلام، شکل و محتوا، ...

یکی از ره آوردهای ادبی قرآن ابتکار و آفرینش داستان های هنری واقعی است. خداوند متعال با اسلوبی متین و مستحکم عناصر داستانی رخدادها را به نمایش می کشد. از جمله داستان هایی که در آیات شریفه به تصویر کشیده شده داستان حضرت سلیمان است. از آنجا که داستان امرزه اهمیت دارد، داستان حضرت سلیمان هم به عنوان یکی از زیباترین داستان های قرآن رویکرد تفسیری ادبی و هنری جدید می طلبد. آنچه در مورد سلیمان نبی در ق...

یکی از ره آوردهای ادبی قرآن ابتکار و آفرینش داستان های هنری واقعی است. خداوند متعال با اسلوبی متین و مستحکم عناصر داستانی رخدادها را به نمایش می کشد. از جمله داستان هایی که در آیات شریفه به تصویر کشیده شده داستان حضرت سلیمان است. از آنجا که داستان امرزه اهمیت دارد، داستان حضرت سلیمان هم به عنوان یکی از زیباترین داستان های قرآن رویکرد تفسیری ادبی و هنری جدید می طلبد. آنچه در مورد سلیمان نبی در ق...

عالم طبیعت به عنوان قسمتی از هستی از اهمیت به سزایی برخوردار است. بنابراین این پژوهش با هدف آشنایی با نظام جهان از منظر آیات و روایات صورت گرفته است تا اولاً بررسی شود قرآن کریم و روایات معصومین تا چه اندازه به این بحث پرداخته اند و چه جنبه هایی از آن را باز کرده اند. ثانیاً زمینه ای برای شناخت آفریننده این آفرینش عظیم باشد. در این تحقیق سعی شده است به گردآوری آراء مختلف مفسران در تفسیر آیات مر...

سام یکی از پهلوانان اسطوره ای ایران زمین است که در آثار ادبی پیش و پس از اسلام چه با نام گرشاسپ و چه با نام سام در آثاری چون روان گرشاسپ، شاهنامه، گرشاسپ نامه و در دوران متأخّرتر در سام نامه شرح پهلوانی های او به تفصیل آمده است . از آنجاکه معیار حماسه در نزد ایرانیان همواره شاهنامه حکیم توس بوده است،طبیعی است که تمام آثاری که پس از آفرینش آن اثر سترگ در همان بحر-متقارب مثمّن محذوف- سروده شده اند...