اسما و صفات الهی، و مظاهر آن در سه بعد معناشناختی، وجودشناختی، و انسان شناختی، یکی از مهم ترین مباحث عرفان نظری است. در آیات قرآن و روایات نیز از اسما و صفات الهی به عنوان روش تشبیهی ـ تنزیهی شناخت حضرت باری تعالی یاد شده است و پژوهش گران همواره تلاش کرده اند رابطه و نسبت میان ذات و اسما و صفات الهی را تبیین کنند. در این ره گذر آیة «لیس کمثله شیء» از محکمات قرآنی به اسمی از اسمای قدوسی و سلبی ا...

آیة هفتم سورة مبارکة حمد یا فاتحةالکتاب از جمله آیاتی است که در معنای آن، میان مفسّران و مترجمان قرآن کریم اختلاف است. در این جستار، قسمت پایانی این آیة کریمه، یعنی «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّین» مورد توجّه می‌باشد که هم در اِعراب و نقش کلمات و هم در تفسیر و ترجمة آنها تفاوت قابل توجّه میان عالمان قرآنی مشاهده می‌شود. پرسش مقالة حاضر این است که آیا «غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَ لَا الضَّالِّین» نقش وصفی برای «...

در حوزه های معرفت شناسی مفاهیم اغلب متفاوت به کار گرفته می شوند لذا علیرغم داشتن ساختار و قلمروموضوعی همسان، بار مفهومی آن ها دردیدگاه های گوناگون یکسان نیست. تعادل ژئومورفولوژیک از جمله ی این مفاهیمهم در دیدگاه تکاملی دیویس و هم درحوزة معرفت شناسی سیستمی ( رامشت ، 1381 ، ص 77 ) و « تعادل » است. مفهومهم در مفاهیم و تفسیر آیات قرآن در مورد پدیده های سطح زمین به کار گرفته شده است،نظریۀ دیویس در م...

مکان بعثت حضرت موسی علیه­السلام در شعر فارسی به «وادی ایمن» مشهور است. این عبارت ریشۀ قرآنی دارد؛ اما در قرآن کریم، ترکیبی به صورت «وادی ایمن» نداریم و این عبارت به گونه­ای، آفریدۀ ادب فارسی است که از حسن مجاورت واژۀ وادی و ایمن در آیۀ 30 قصص، بهره­ای شاعرانه برده و عبارت زیبای «وادی ایمن» را پدید آورده است. نام مکان بعثت حضرت موسی علیه­السلام در قرآن کریم، وادی مقدس و مبارک طوی است. این مقاله ...

چکیده ملامحمدصادق اردستانی حکیم عصر صفوی است که تاکنون آثار و آرای او به خوبی شناخته نشده است. در این مقاله آثار وی را بر پایۀ کتاب ها و تذکره های منتشرشده در ایران از منظر نسخه شناسی و محتوایی بررسی می کنیم. در این منابع چهارده اثر به حکیم اردستانی منسوب شده است که پس از گردآوری نسخه های خطی آثار وی و ارزیابیِ آن ها این نتایج به دست آمد: 1. نُه عنوان از آثارِ چهارده گانه در واقع سه اثر مستقل: رسا...

چکیده واقعۀ غدیر در جریان تاریخ اسلام، از سال دهم هجری تا به امروز، چالش برانگیزترین مسئله میان مدرسۀ اهل بیت (علیهم السّلام) و مدرسۀ عامه بوده است. آیات غدیر از حیث شأن نزول، پژوهش های بسیاری از فریقین را به خود جذب کرده است. در مقالۀ حاضر برآنیم تا با برشمردن ویژگی های انبیا (ع) و ارزیابی امامت به عنوان پشتوانه و قرین رسالت در قرآن، و نیز با توجه به نقش اساسی اسباب النزول در تفسیر آیات و بیان ...

اختلاف مسلمانان در تشخیص زمان اذان صبح به خاطر عدم فهم دقیق و مشترک از آیۀ 187 سورۀ بقره است که برای نخستین بار در سال پنجم هجری زمان فجر صادق را تبیین کرد. اینکه مفهوم نخ سفید و سیاه در این آیه چیست و تشخیص این دو نخ از یکدیگر، دقیقاً با چه لحظهای از زمان شکل گیری فجر در افق مصادف می شود، موضوع اصلی این پژوهش است. در این راستا با استفاده از تفاسیر و فنون ادبیات عرب و اشعار دوران جاهلی و همچنین ...

دعا، برترین عبادت و بالاترین رابطه بنده با معبود است. در این امر مهم، بندگان یکنواخت عمل نمی کنند و از آداب، اصول و موارد دعا شناخت درستی ندارند و چه بسا در این راه دچار سردرگمی و سرخوردگی شوند. الگو قرار دادن پیامبران الهی، امامان و پیشوایان بر حق، در این مسیر راه گشا است. دعاهای حضرت علی (ع) در نهج البلاغه، نمونه و ابزاری بس مناسب برای دستیابی به این مقصود است. با بررسی این موارد، آداب دعا هم...