از آنجا کهبر پایه اصل اساسی بینامتنیت، هیچ متنی بدون پیش متن نیست و متن‌ها همواره بر پایه متن‌های گذشته بنا می‌شوند، لذا واقعه عاشورا، به مثابه یک متن، بسترهای مناسبی برای هم‌ذات‌پنداری در موقعیت‌های مشابه با عاشورا در اعصار بعد را فراهم می‌کند. از این روست که موقعیت‌هایی مانند انقلاب اسلامی ایران و نیز، دوران دفاع مقدس، سبب شده است که این هم‌ذات‌پنداری، در هنر و ادبیات، به ویژه شعرهای عاشورایی...

  واژة «تولّی» مصدر باب تفعّل و از ریشة «ولی» مشتق شده‌است. این کلمه حدود هشتاد بار به همراه مشتقات خود و بیش از چهار بار در زیارت عاشورا آمده‌است. تولی به معنای حب ودوستی اولیای الهی است و آن کششی در درون انسان است که وی را به سوی محبوب سوق می‌دهد. با جستجو در آیات و بررسی روایات می‌توان دریافت که «تولی» عامل جدایی مؤمنان از کفار، موجب رحمت خدا، محکم‌ترین دستگیرة ایمان، پایة اسلام، نشانة خیر و ...

چکیده نمادهای یک فرهنگ، بستر مناسبی برای شناخت باورها و عقاید آن فرهنگ بوده و تداوم اعتقادات یک قوم درگرو تداوم و حفظ این نمادها می باشد. یکی از مهم ترین عوامل که باعث پیشرفت و دگرگونی ملت ها می شود، شناخت ریشه های فرهنگی و گذشته تاریخی است که پیشینیان آن ملت بنا نهاده اند و نسل های بعدی با تکیه بر آن در جهت پیشرفت و تعالی گام بر می دارند. آیین عزاداری محرم به عنوان مهمترین مناسک شیعه، مجموعه ...

یکی از برهه های حساس تاریخ، واقعه خونین عاشوراست که خواص طرفدار باطل (امویان) آن را به راه انداختند. در این میان، از سویی، نقش خواصی که به دنیاطلبی،عافیت طلبی و مصلحت اندیشی نابخردانه، روی آوردند و از سویی دیگر، خواصی که شجاعانه به حمایت از امام حق برخاستند و در عرصه دفاع از ولی خدا استقامت کردند، در چگونگی شکل گیری نهضت عاشورا قابل تامل است ، بر این اساس عبرت های عاشورا و از جمله بررسی نقش افر...

به مدد معماری هوشمندانه و شجاعت امام سجاد(ع)، یاد و خاطره شهدای کربلا زنده ماند. این مقاله درصدد است راهبردهای امام را به منظور پاس‌داشت فرهنگ عاشورا مورد بررسی قرار دهد. از این رو سؤال این پژوهش آن است که راهبردهای امام سجاد(ع) در زنده نگه داشتن و ترویج فرهنگ عاشورا و شهیدان دشت کربلا چه بود؟ این پژوهش به شیوه توصیفی _ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای صورت گرفت. نتایج حاصل از پژوهش آن ...

واقعه و نهضت عاشورا مشحون از وجوه گوناگون معنای زندگی مطلوب برای انسان است. این معنا با تأکید بر رویکرد فراطبیعت‌گرایی در مولفه‌هایی مانند، خداباوری، آخرت باوری، اخلاق، هدف از زندگی، جایگاه انسان و مسئله شر قابل بازیابی است. در واقع، با بازخوانی نهضت عاشورا می‌توان نقش برجسته مؤلفه‌های مذکور را به روشنی ملاحظه کرد تا بتوان معنای زندگی را به معانی‌ای چون ارزش، هدف و کارکرد زندگی مورد فهم و بازان...

مقاله پیش‌رو در پی آن است تا از رهگذر واکاوی نقش ارتباطی رجزهای یاران امام حسین(ع) در قیام عاشورا، کارکرد «رجز» ـ به مثابه یک رسانه سنتی ـ را در این رویداد مهم تاریخ اسلام از منظر ارتباطی تبیین نماید. به این منظور و با بهره‌گیری از نظریه کارکردگرایی در مطالعه کارکردهای پیام‌های ارتباطی، بر «آگاه‌سازی» پیام‌های ارتباطی ـ‌ به‌عنوان یکی از کارکردهای پیام‌های ارتباطی ـ تمرکز شده و با است...

هدف از این نوشتار، بررسی نقش خوارج (شورشیان) در واقعه عاشورا از منظر تاریخی و حدیثی است که در آن شخصیت و نقش افرادی چون شمر بن ذی الجوشن، شبث بن ربعی، خاندان اشعث و... مورد تحلیل قرار می‌گیرد. روش پژوهش، کتابخانه‌ای و با نگاهی به نظریه عمومی خوارج در باب تکفیر است. از یافته‌های این پژوهش، موضوع اخیر است که نقش و حضور خوارج در واقعه عاشورا و دوران امام حسین(ع) را از منظر فقهی و عقیدتی برای این گ...

عظمت حادثه کربلا و تإثیرات عمیق و گسترده سیاسی و اجتماعی آن در تاریخ اسلام و بویژه تاریخ تشیع, هر ذهن کنجکاو و علاقه مند به درک و فهم حقایق تاریخی را به شناخت منابع گزارش های این رویداد سوق می دهد; خاصه آن که از دیر باز ادعای نامکتوب ماندن گزارش های تاریخی در اسلام تا نیمه سده دوم هجری, از سوی خاورشناسان مطرح و شایع گشته است. در این مقاله با معرفی اجمالی کتاب مقتل الحسین(ع) ابومخنف نشان داده ای...

موضوع عاشورا به عنوان یکی از پرشورترین و افتخارآمیزترین رویدادهای تاریخی، همواره مورد توجّه ملّت­های مختلف بوده و هست؛ تا آنجا که ادیبان و شاعران در آثار ادبی خود، از زوایای گوناگون به آن پرداخته­اند. در شعر عربی و فارسی هم شاهکارهای بسیاری دربارة عاشورا آفریده شده که گاه بر ادبیّات سایر ملّت­ها تأثیری شگرف نهاده است. ترکیب­بند محتشم کاشانی یکی از این شاهکارها است که مورد استقبال شاعران متعهّد؛ از ...