ابن مقفع با ترجمه کلیله و دمنه از زبان پهلوی به عربی، در سبک ادبی و شیوه های آن، طرحی نو در انداخت. به این سبب، کلیه و دمنه جایگاهی بس والا در ادب عربی یافت و در آثار پس از خود سخت مؤثر افتاد. در این پژوهش، بی آنکه قصد انکار ریشه های ایرانی و هندی کلیله را داشته باشیم بر آنیم که نشان دهیم حکمت­های نهج البلاغه بر ترجمه ی ابن مقفع تأثیر گذاشته است. این تأثیر، قوی و غیر قابل تردید است؛ زیرا در این...

گزارشها حکایت از آن دارند که ابن قولویه (د 367ق)، عالم شیعی بغدادی اثری با عنوان کامل الزیارات مشتمل بر روایات مرتبط با فضیلت و آداب زیارت امامان شیعه (ع) تألیف کرده است. موضوع این مطالعه نقد متن نسخۀ مشهور همین اثر و معرفی نویسندۀ واقعی آن است. می خواهیم در آن فرضیه ای را بیازماییم که نخستین بار محمد باقر بهبودی ـــ حدیث پژوه معاصر ـــ ارائه کرده، و بر پایۀ آن، مؤلف کامل الزیارات را عالمی شیعی...

موضوع ختم ولایت از مباحث مهم در عرفان اسلامی است که از دیرباز موضوع توجه برخی از عارفان مسلمان، از جمله حکیم ترمذی (سده 3ق) بود که نخستین بار به شکلی منسجم در کتاب ختم الاولیاء خود به آن پرداخت. از دیدگاه ابن عربی، ولایت همان معرفت باطنی و شهودی به خداوند است و خاتم ولایت کسی است که در بالاترین مرتبة ولایت قرار گرفته باشد. عبارات ابن عربی در زمینۀ ختم ولایت مبهم، متضاد و متشتّت است. او گاه خود، ...

در بررسی عرفان نظری محیی الدین بن عربی و حکمت متعالیه صدر المتألهین شیرازی، می توان گفت که ملاصدرا، فیلسوف است؛ زیرا روش وی، روشی فلسفی می باشد و مبنای تمام افکار او بر پایه ی دلیل و استدلال قرار گرفته است و قدمی از عقل فراتر نمی-گذارد. به یک معنا می توانیم بگوییم که ملاصدرا عارف است؛ چنانکه یافته های عرفانی و کشف و شهود، جایگاه و نقش مهمی در حکمت او ایفا می کند. اما از آنجا که خود معترف به محد...

مطلب حاضر ، حاوی اطلاعاتی درباره یکی ا ز کتابهای ناشناخته از ابوالعباس احمد بن علی مشهور به ابن بابه کاشانی از ادیبان سده پنجم است. ابن بابه ، اطلاعات اساسی خود را از بخشهای گمشده تاریخ بیهقی برگرفته است ودانستنیهای ارزنده ادبی و تاریخی از تاریخ غزنویان ارائه کرده است . از ردس مال الندیم که از منابع درجه اول عصر غزنویان به شمار می رود چند نسخه خطی وجود دارد اما تاکنون چاپ نشده است .

تحقیق درباره‏ی شخصیت‏های قرن نخستین هجری، مخصوصاً افرادی که خود و خاندانشان در حوادث آن دوره نقش مؤثری داشته‏اند، برای بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن روزگار ضروری است. یکی از این شخصیت‏ها عبدالرحمن بن محمد بن اشعث می‏باشد که مهم‏ترین حادثه‏ی زندگی وی قیام او علیه حجاج بوده که این قیام یکی از حوادث مهم دوره‏ی مهم حکومت بنی‏امیه محسوب می‏شود. در این مقاله سعی شده است علل این شورش، چگونگی ...

یکی از اصولیترین بن مایه های عرفانی اعتقاد به اصل و منشأ الهی و ملکوتی روح است که به سبب غفلت در عالم پست مادی هبوط کرده و زندانی گشته است و سالک می کوشد آن را از پلیدیها پاک سازد و با علم و معرفت رشد دهد، تا آن هنگام که زمان مرگ فرا رسد و بار دیگر نفس به جایگاه اصلی خویش بازگردد، درحالی که به همه امور نهانی آگاه است. ابن سینا در قصیده عرفانی «عینیه» این مسأله را محور قرار داده و به  تبیین مراح...

موضوع رساله ختم تحصیلی دوره دکترای آقای محمد مهدی جعفری در رشته فرهنگ عربی و علوم قرآنی که در تاریخ 12/4/67 با درجه بسیار خوب به راهنمایی استاد محترم آقای دکتر سید محمد باقر حجتی به تصویب رسید ، پیرامون شناسائی و تصحیح نسخه خطی نهج البلاغه ابن شدقم است و انچه را که خوانندگان در این مقاله ملاحظه می فرمایند گزارشی است از نتائج تحقیقات نویسنده آن که امید است مورد توجه علاقه مندان قرارگیرد.

علاءالدین حلّی(786م) و سید محمد حسین بهجت تبریزی(1285ش) هر دو از شاعران نامور زبان و ادب عربی و فارسی به شمار می­آیند که همواره ارادت خاصّه خود را نسبت به اهل بیت‌(ع) ابراز داشته­اند. در پژوهش حاضر، نگارندگان با هدف تطبیق غدیریه­های فارسی و عربی(موردپژوهی غدیریه دو شاعر) و با روش توصیفی- تحلیلی به جنبه‌های مشترک در موضوع غدیر و مسأله امامت و خلافت به حق ایشان و مدح امام...

پایان نامه حاضر که به بررسی دیوان ابن معتز مربوط است از دو بخش تشکیل شده است که بخش اول شامل دو فصل است. در فصل اول از این بخش به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در دوره خلافت عباسی به طور عام و عصر عباسی دوم که دوره زندگی ابن معتز بوده ، به طور خاص پرداخته است. در فصل دوم نیز به بررسی زندگی شخصی ابن معتز پرداخته شده است.در بخش دوم به بررسی شعر ابن معتز پرداخته که این بخش نیز از سه فصل تشکی...