از آنجائی­که مطالعات چند دهه اخیر در­خصوص معنای محمول با نگاشت مستقیم ساخت رویدادی در نحو و معنا قادر به توجیه پدیده­های زبان­شناختی بسیاری گردیده است، در مقاله حاضر نیز به پیروی از دیدگاه­های تجزیه محمولی به بررسی ساخت­های سببی ساختواژی می­پردازیم و با بهره­گیری از آزمون قید تکرار «دوباره» نشان خواهیم داد که برخلاف برخی مطالعات پیشین که شکل­­گیری این­گونه محمول­ها را به حوزه واژگان محدود ساخته...

وجود رابط در کلمات فلاسفه سه اصطلاح دارد: اصطلاح اوّل وجود رابط در قضایاست، که در مقابل وجود محمولی قرار دارد و از سنخ مفاهیم حرفی در مقابل مفاهیم اسمی است. مفاهیم اسمی مفاهیمی اند که به تنهایی و بدون احتیاج به مفاهیم خارج از ذات خویش تصوّر شدنی اند و مفاهیم حرفی مفاهیمی اند که به تنهایی تصوّرشدنی نیستند. اصطلاح دوّم عبارت از وجود فی نفسه لغیره است که حیثیّت «فی نفسه»ی آن بعینه همان حیثیّت «لغیره»ی آ...

ایرانیان در گذشته، مانند بیشتر اقوام، خورشید و اختران را با تأمل و اندیشه می‌نگریستند. به این علت، دربارۀ آسمان ـ که بخشی از فرهنگ و اساطیررا تشکیل می‌دهد ـ باورها و تفکراتی به ادبیات راه پیدا کرد و ادیبان فارسی‌زبان کم‌وبیش با علم نجوم آشنا شدند و اصطلاحات و تعبیرهای این دانش را وارد شعر و نثر کردند، تا جایی که نام ستارگان، سیارات، صورت‌های فلکی، ... وگرایش‌های ذهنی عامه دربارۀ آنها، سراسر ادب...

قاعده لاضرر، یکی از معروفترین قواعد فقهی است؛ که در بسیاری از ابواب فقه اسلامی، از جمله: طهارت، وصیّت، نکاح، طلاق، دین و غیره.... کاربرد وسیعی دارد. این قاعده از متن حدیث نبوی مشهور « لاضرر و لاضرار»، برگرفته شده و در طول تاریخ فقاهت، نظرات مختلفی پیرامون مفاد و آثار آن ارائه شده است؛ که برخی از این نظریه ها، کاربرد قاعده لاضرر را به یک یا چند باب از ابواب فقه محدود کرده و ارزش آن را تنزّل می دهد...

خانواده کوچک‌ترین اجتماع انسانی است که روابط اعضای آن در درجة نخست از پیوند عاطفی و خونی نشأت می‌گیرد و هر یک از اعضای خانواده نقشی دارند و این نقش‌ها پدیدآورندة روابطی هستند که تکالیف و حقوق خاصّی را ایجاد می‌کنند. نقش همسری، پدری، مادری و فرزندی نقش‌هایی هستند که در خانواده وجود دارند. این نقش‌ها رابطه‌ای حقوقی را میان اعضای خانواده پدید می‌آورد. اجرای احکام حقوقی در خانواده، حافظ نظم خانواده ...

پژوهش های فلسفی تاریخ با توجه به کاربرد متفاوت واژه ی تاریخ، به دو شاخه ی متفاوت معرفتی (معرفت درجه اوّل و درجه دوم) تقسیم می شود. معرفت درجه اوّل فلسفه ی نظری یا جوهری تاریخ، و معرفت درجه ی دوم فلسفه ی تحلیلی یا انتقادی یا فلسفه ی علم تاریخ است. مقاله ی حاضر درصدد بررسی تمایز موضوعی، روش شناسی و غایت شناسی این دو شاخه ی فلسفه ی تاریخ است. خلط و آمیختن احکام و گزاره های این دو معرفتِ متمایز، باعث ...

سرعنوان های موضوعی،ابزار تفهیم محتوای موضوعی مواد کتابخانه به مراجعه کنندگان می باشند .برای کارایی این ابزار ،هرسرعنوان،باید با رعایت سه اصل،ارائه شده باشد.این سه اصل عبارتنداز:خواننده، ویژگی ووحدت.برای اینکه فهرست نویس بتواند در ارائه هرسرعنوان موضوعی ،این سه اصل را رعایت کرده باشدفهرست سرعنوان های موضوعی به وجود آمده اند که سرعنوان های مندرج درآنها با توجه به سه اصل فوق ،تهیه شده اند .در بازی...

شهید سیدمحمدباقر صدر(ره) را می توان مبدع رویکرد جدیدی در تفقه دانست که در صدد استنباط «نظامات اجتماعی» از منابع دینی است. در این نگاه، مسائل و موضوعات فقهی، به صورت موضوعات از هم منفصل مطالعه نمی شود ـ آن چنان که در فقه موجود رایج است ـ بلکه «نظام»، یک کل به هم پیوسته‏ای است که موضوعات آن، به یک شبکه یکپارچه تبدیل شده‏اند. استنباط «نظام» به عنوان یک «مجموعه» و «کل»، غیر از استنباط حکم تک تک «عن...

حجم گستردۀ متون سُغدی­ ـ ­بودایی حاکی از فعالیت­ های دامنه­ دار و جدی مترجمان بودایی مذهب در صومعه­ های آسیای مرکزی است. هدف از این مقاله، بررسی موضوعی پرسش و پاسخ‌های مطرح شده در متن سُغدی‌ ـ بودایی سوترۀ علت و معلول کردار می­ باشد؛ به همین جهت، پرسش­ های مطرح شده توسط آننده (یکی از شاگردان بودا) از شخص بودا از متن سوتره (با حرف‌نویسی مکنزی) انتخاب شده است. این بندها برای ارائۀ ترجمۀ فارسی بهتر،...

در این مقاله، پس از اشاره به ضرورت مطالعات فلسفی در باب فرهنگ، تلاش می‌شود با رویکردی تأسیسی، به‌طور فشرده به ده پرسش اساسی درباره‌ فلسفه‌ فرهنگ پاسخ داده شود. از نظر نگارنده، فلسفه فرهنگ عبارت است از «معرفت ‌دستگاه‌وار برآمده از مطالعه فرانگر ـ عقلانیِ احکام کلی فرهنگ». مقاله با ارائه ساختار تفصیلی محورهای فلسفه فرهنگ که مشحون از مباحث بدیعی است پایان می‌پذیرد.