عرفان راه شناخت حقیقت است که سالکان آن طریقه، اشراق و ذوق را بر استدلال و برهان ترجیح می نهند و در عالم اسلام عمدتاً صوفیه بدان اختصاص یافته اند. از آغاز ظهور تصوّف در میان مسلمانان و همراه با گسترش آن در سرزمینهای اسلامی بر اساس نوع سلوک و متناسب با دریافت هایی که بزرگان صوفیه از معرفت به حقیقت داشته اند، طریقه های گونا گونی پدید آمده است. طریق? سهروردیه یکی از بزرگترین شعبه های تصوّف و منسوب به ...

چکیده در سنت نقاشی ایرانی، نقاشی در پیوندی تنگاتنگ با ادبیات فارسی شکل گرفته است، از این رو رابطه نقاش و شاعر رابطه ای قابل تأمل در این سنت محسوب می شود. این رابطه که در گذشته تنها به واسطه متن ادبی بود، در دو دهه پایانی قرن نهم با برپایی مجالس نقد و هم اندیشی فرهنگی با حضور نخبگانی چون کمال الدین بهزاد، نابغه نقاشی ایرانی و عبدالرحمن جامی خاتم الشعرای ادبیات کلاسیک فارسی و رهبر طریقت نقشبندی...

عموماً اشعار سعدی را عاشقانه می دانند، با بررسی اشعار عارفانه سعدی و انطباق چارچوب اندیشه عرفانی او با اصول و مبانی چهارگانه عرفان از نظرگاه شعر و ادب: 1. الله(توحید، یکتایی، معشوق و محبوب و ...) 2. تجلّی و ظهور معشوق و محبوب 3. حرکت و سلوک(مستی، خرابی، قلندری، رندی، عاشقی و ...) 4. فنا و وصال عاشق در معشوق(بیخویشی، قربت، سوختن در آتش رخسار یار)، می توان گفت که سعدی عارفی موحد است که در سیر و حرک...

یهودیان حضوری دیرپای در ایران دارند. ایشان برای ارتباط کتبی با یکدیگر خط و زبان «فارسی یهودی» را که به زبان فارسی و خط عبری است، ابداع کردند. قدیمی ترین سند از این شیوة نگارش به قرن دوم هجری باز می گردد. شاعران و نویسندگان فارسی یهودی آثار فراوانی را در تفسیر کتاب مقدس، دستور زبان و فرهنگ لغات عبری، هلاخا، میدارش، اشعار، امثال و حکایات، جادو، نامه ها و اسناد حقوقی، در قالب این خط عرضه نمودند. د...

تاریخ ادبیات فارسی، سرشار از تاثیر و تاثرات حقایق عرفانی از لطایف و ظرایف شعر و ادب فارسی و نیز ادبیات فارسی از اندیشه های متعالی و بلند عرفانی است.اما به راستی این کنش ها و واکنش ها از کجا آغاز می شود، چه هنگام به اوج و شکوفایی خود می رسدو تاکجا دامن می کشد؟ این مقاله می کوشد با بررسی اجمالی آثار چهار شاعر بزرگ وعارف نامدار، حکیم سنایی غزنوی، شیخ فرید الدین عطار نیشابوری ، مولانا جلال الدین ر...

یکی از اقسام نثرفارسی نثر خطابه ای است که تعبیر ادبیliteraryexpression)) به گونه ای هنرمندانه و نظام مند، یکی از اشکال تکامل یافته اقسام سخنوری درجهان اسلام محسوب می گردد. این شیوه که ازقرن دوم درقالب مواعظ زاهدانه آغازشده بود، درقرن هفتم بابن مایه هایی آمیخته با بلاغت وحکمت به اوج بالندگی رسید؛ ظهورعرفان و تصوف به عنوان تلقی هنرمندانه ای از دین، تغییرات گسترده ای در ساحت سخنوری پدید آورد، به ...

یهودیان حضوری دیرپای در ایران دارند. ایشان برای ارتباط کتبی با یکدیگر خط و زبان «فارسی یهودی» را که به زبان فارسی و خط عبری است، ابداع کردند. قدیمی‌ترین سند از این شیوة نگارش به قرن دوم هجری باز می‌گردد. شاعران و نویسندگان فارسی یهودی آثار فراوانی را در تفسیر کتاب مقدس، دستور زبان و فرهنگ لغات عبری، هلاخا، میدارش، اشعار، امثال و حکایات، جادو، نامه‌ها و اسناد حقوقی، در قالب این خط عرضه نمودند. د...

احادیث قدسی در متون منثور عرفانی قرن¬های چهارم تا هشتم جلوه¬ای پر رنگ¬تر دارد.این سخنان ربّانی،در حکم تفسیری بود که آیات مجمل و مطلق قرآن را مقیّد و مخصّص می نمودند و ابهامات و ایهامات آن¬ها را روشن می¬ساختند.از ¬میان این احادیث، به شصت و هشت حدیث و شرح، تفسیر و تأویل آنها پرداخته شده است.در این پژوهش،شرح و تأویل برخی احادیث مشهور قدسی در متون برجسته¬ی عرفانی مورد واکاوی قرار گرفته است و از ژرفای ...

تصوّف در ایران و اسلام همواره از بحث انگیزترین رویدادهای فرهنگی و اجتماعی به شمار رفته و در طول حیات خویش از آغاز تا امروز، دستخوش تحوّلات فراوان بوده است. طرح نظریات گوناگون از سوی اندیشمندان مختلف ازجمله عوامل موثّر براین تحوّلات بوده است. ابوحامد امام محمّد غزالی از جمله کسانی است که نقشی مهمّ و تأثیرگذار در تاریخ تفکّر ایران و اسلام، به ویژه در حوزه عرفان و فلسفه داشته است. او همواره با واکنش های ...

هستی و مراتب آن از دیدگاه عزیز نسفی [1]     احسان رئیسی [2]   سید علی اصغر میرباقری فرد [3]   محسن محمدی فشارکی [4]   حسین آقاحسینی [5]     تاریخ دریافت:23/2/92 تاریخ تصویب:20/8/92 چکیده   بعد از تحول عمیقی که در سدۀ هفتم هجری در عرفان اسلامی پدید آمد، هستی‌شناسی نیز به دو رکن دیگر معرفت عرفانی، خداشناسی و انسان‌شناسی، افزوده شد. بر این اساس در سنت دوم عرفانی، شناخت هستی صرفاً یک شناخت نظری نیست...