شناخت وجود و موجود، دل‌مشغولیِ دیرپای و اصلی انسان است. هستی‌شناسی اسطوره‌ای، گونه‌ای از تلاش آدمی در این زمینه است که تأثیر ماندگاری بر پیدایی و پرورش افکار و کنش‌های بشر داشته است. در اسطوره، بر حَسَب برخی اصول مسلّم، از رهگذر «مینوی ساختن گیتی» یا «گیتیانه کردن مینو» به صورت‌بندی نظام هستی‌شناختی اقدام می‌شود. مطابقت و عینیّت گیتی با مینو، حضور و تجلی خدایان به ‌مثابة عوامل تقدس و در نتیجه، واقعیّ...

اساطیر ملی هر کشوری، روایتگر سرگذشت قدسی ابر انسانها و پهلوانان آن کشور است که در طی روزگاران در اذهان اسطوره پرداز مردمان شکل گرفته و به تدریج بنیانهای حماسی فرهنگ و ادبیات آن سرزمین را پدید آورده است. در این نوشتار، ضمن تأکید بر ضرورت مقایسه اساطیر یونانی با اساطیر ایرانی مندرج در اوستا و متون ادبی پهلوی، به بیان برخی همسانی های میان گرشاسب آریایی و هراکلس یونانی پرداخته ایم و برخی کردارهای ...

اسطوره،روایتی از سرگذشت قدسی آدمی است که از آغاز خلقت آدمی با او همراه بوده و خود را در مظاهر گوناگون مربوط به تمدن نشان داده است. شاعران پارسی زبان در طول اعصار مختلف، انواع گوناگون اساطیر را به انحاء مختلف و با هدف های گوناگون به کار گرفته اند و گاه با استفاده از قدرت تخیل و با توجه به نیاز اجتماع زمان خود، دست به بازآفرینی آنها زده اند. قصیده، قالب غالب در دوره غزنوی و سلجوقی است و ناصرخسرو،...

چگونگى دگردیسى و جابه‏جایى در اساطیر، موضوعى مهم در بازشناخت آن‏هاست. اساطیر در گذر زمان از شکل و کاربرد ویژه خود فاصله مى‏گیرند و دست‏خوش تحوّل و دگرگونى مى‏شوند. این تحوّل و دگرگونى در اساطیر، خود را به صورت تغییر فرم، بیان، ساختار و کاربرد خود را نشان مى‏دهد. پى بردن به چگونگى این دگرگونى‏ها، به ما در شناخت صورت اصلى اساطیر کمک مى‏کند. در اسطوره "ضحّاک" که یکى از کهن‏ترین و رمزآلودترین اساطیر ا...

نخستین و برترین ویژگی حماسه‌های طبیعی و ملی، اساطیری بودن است و ویژگی سرشتینه اساطیر، خارق‌العادگی. بنابراین حماسه‌ها از راه پیوند با اساطیر، و اساطیر از راه همبستگی با خوارق عادات، قداست پیدا می‌کنند. روایتگران حماسه‌ها نیز برای برانگیختن توجه و احساسات مخاطبان خود به رنگ‌آمیزی و جلا دادن خوارق عادات و بزرگ‌نمایی در حماسه‌ها می‌پردازند. دانسته است که هر ملتی دوست دارد قهرمانان ملی خود را در مق...

امروزه به تأثیر از عصر نوگرایی، نویسندگان در رمان‌هایشان صرفاً به بازروایی اساطیر گذشته نمی‌پردازند، بلکه از آن‌ها الهام می‌گیرند، ساختارشان را دگرگون می‌کنند و با اساطیر دیگر درمی‌آمیزند. نویسندگان در ارتباط بینامتنی با اسطوره‌ها، هم به الگوی خدایان و قهرمانان نخستین دست می‌یابند و هم در برخورد با مضامین اسطوره‌ای، آن‌ها را به دلخواه تغییر می‌دهند و از اسطوره‌ای به اسطورة دیگر می‌پیوندند. نگارن...

واژۀ «بعل» در قرآن کریم پنج مرتبه به کار رفته است. مفسران مسلمان این واژه را به شوهر، ربوبیت، و نام یک نوع بت معنا کرده‌اند، و همین تعبیر که واژه بعل هم‌زمان هم به معنای شوهر و هم به معنای یک نوع بت بیان شده، ایجاد ابهام کرده است. شواهد حاکی از آن است که سخن مفسران که بعل نام بتی بوده، صحیح می‌باشد و در میان اقوام مختلف سامی پرستش چنین بتی رواج داشته است. حال سؤال این مطالعه آن است که چرا ا...

چکیده کتاب شناسی توصیفی- تحلیلی اساطیر ایران، هند، بین النهرین، چین و ژاپن در زبان فارسی (1300-1389) به وسیله ی عظیم جبّاره ناصرو از آغاز دهه ی سی تاکنون کتاب های متعددی در زمینه ی اساطیر ملل مختلف به ویژه ملل مورد بررسی در این رساله، به نگارش درآمده؛ اما هیچ مرجعی این آثار را معرفی و نقد نکرده است. در رساله ی حاضر، کتاب هایی که درباره ی اساطیر مناطق ایران، هند، بین النهرین، چین و ژا...