بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاین رو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمه متون از عربی و به ویژه فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه شده از ترکی عثمانی به فارسی به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد. تن...

چکیده: کشور عربستان صرف نظر از یک مقطع حساس تاریخی که در آن ظهور اسلام واقع شد، در طول دوران و ادوار گذشته در حاشیه قرار داشت و آن زمان چندان توجهی به این سرزمین خشک و لم یزرع نبود . به خاطر بافت سنتی که داشت بین قبایل رقابتهایی برای تصاحب زمین و یا کسب قدرت و تحکم بر یکدیگر وجود داشت. تا اینکه در قرن دوازدهم ه.ق در طی برخوردهایی که در این سرزمین به وقوع پیوست آل سعود توانستند به یک وحدت و همب...

استان خوزستان به عنوان محل اکتشاف نخستین چاه های نفت از همان آغاز توجه دول بزرگ را به خود جلب کرد. مجاورت با کرانه های خلیج فارس و وجود رود کارون بر اهمیت آن بیش از پیش افزود. مجموع? این عوامل باعث شد که این استان در فاصل? تقریبی ربع قرن، دو بار به اشغال قوای بیگانه درآید: نخست همزمان با روی کار آمدن احمدشاه قاجار ،امپراتوری انگلستان برای حفظ منابعِ نفتی در دستِ خود و جلوگیری از دستیابی آلمان و ع...

پس از جنگ ناپل در 1494م، بیماری همه‌گیر ترسناکی در اروپا شایع شد که بعدها سیفلیس نامیده شد. بنا به گزارش بهاءالدوله حسینی نوربخش (پزشک برجستۀ اواخر دورۀ تیموری و اوایل دورۀ صفوی)، مؤلف خلاصة التجارب، که این بیماری را ارمنی‏دانه، آبلۀ فرنگ و آتشک نامیده‌ است، در 904ق/1498م بیماری از سرزمین‌های امپراتوری عثمانی نخست به آذربایجان، عراق عجم و فارس راه یافت و سپس در سراسر ایران شایع گردید. ...

مطالعه اندیشه نخبگان انقلاب اسلامی ایران و نخبگان اسلام­گرای ترکیه به دلیل پیشینه تمدنی دو کشور در تاریخ اسلام بسیار مهم و ارزنده است. کشور ترکیه به دلیل خلافت ششصدساله امپراتوری عثمانی و ایران زمین به خاطر نقش بارز اندیشمندان و ایرانیانیان در بسط آرمان­های اسلامی در انحا عالم مهم است؛ فلذا ما در این تحقیق تلاش کردیم تا تاثیرات نخبگان انقلاب اسلامی ایران بر نخبگان اسلام­گرای ترکیه را مورد واکاو...

تاریخ دو قرن پایانی امپراتوری عثمانی به واسطه وسعت قلمرو، مواجهه بی‌واسطه با حضور غربیان و تنوع شرایط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی حوزه تحت تسلط، بیش از دوره‌های دیگر مورد توجه پژوهشگران و محققان قرار گرفته است. در این راستا، الگوی مفهو‌می‌«سیاست نخبگان» برآمده از مطالعات آلبرت حورانی(۱۹۱۵-۱۹۹۳) به عنوان یکی از راهگشاترین ابزارهای شناخت این دوره‌ی تاریخی مورد توجه قرار گرفته است. این الگو در فضایی ق...

چکیده بحران سوریه یکی از خسارت‌بارترین و پیچیده‌ترین مسائل حاد بین‌المللی طی دهه‌ اخیر بوده است. بحرانی که به دلیل طولانی شدن زمان، تعدد بازیگران مؤثر در آن و نیز تضاد منافع بسیار به آوردگاه رقابت‌های قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی تبدیل شده است. دراین‌بین، ایران و ترکیه به‌عنوان دو بازیگر قدرتمند منطقه‌ای از تأثیرگذاری بالایی بر روند تحولات میدانی و سیاسی بحران مذکور برخوردار...

جهان عرب در قرون اخیر سه موج بیداری را پشت سر گذارده که بیداری نخست عربی به ویژه پس از جنگ جهانی اول و با هدف کسب استقلال کشورهای عربی از امپراتوری عثمانی به اوج رسید. در موج دوم که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت، این کشورها با رویکرد پان عربیسم در پی رهایی از سلطة استعمار بودند. دو موج مذکور فرهنگ نخبه گرایانة سیاسی را بر جهان عرب حاکم ساخت که به گسترش و استحکام اقتدارگرایی انجامید. موج سوم بیدا...

حکومت عثمانی در عصر اقتدار و شکوه، (دورۀ حکومت سلیم اول و سلیمان قانونی)، از جنبه‌های گوناگون به شکوفایی رسید. تحول و توسعه در زمینۀ ادبیات و تاریخنگاری یکی از جنبه‌های شکوفایی علمی در این دوره بود. نگارش آثار ادبی و تاریخی در این دوره افزایش یافت و گونه‌های ادبی جدیدی ایجاد شد. بنابر یافته‌های پژوهش حاضر، مهاجران ایرانی حاضر در قلمرو عثمانی، از جمله عوامل مهم در ایجاد این تحولات ادبی بودند. نخ...

مدارس و آموزش مدرسه‌ای در دور? کلاسیک عثمانی، هم از نظر کمی و هم از لحاظ کیفی، رشد و پیشرفت چشمگیری پیدا کرد و با تأسیس مدارس صحن ثمان فاتح (875 ق) و سپس مدارس سلیمانیه (965 ق)، به اوج شکوه خود دست یافت. بی‌تردید، عوامل متعددی در بروز این پدیده تاریخی و آموزشی ـ فرهنگی نقش داشتند. نیاز دولت عثمانی به توسع? تشکیلات دیوانی و قضایی و تأمین نیروهای متخصص این نهادها، موجب اهتمام سلاطین عثمانی به تأس...