این جستار به بحث درباره انواع تکرار بدیعی و معناشناختی در شعر تعلیمی با تکیه بر بوستان می پردازد. در این زمینه نخست تکرار از دید بدیع شناسان بررسی شده؛ سپس به پیوند دیالتیکی ذهن و زبان در شعر تعلیمی پرداخته شده است. در بخش سوم تکرار بدیعی در بوستان مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش پایانی مقاله نوع جدیدی از تکرار که در قلمرو معناشناختی قرار می گیرد، در کلام سعدی معرفی و نشان داده شده که این نوع...

براساس رویکرد بینامتنیت در حوزه ادبیات هیچ متنی زاده نشده است؛ بلکه، بینامتنی از متون قبل از خود محسوب می ­شود. نظریۀ بینامتنیت از ارتباط بین متون سخن می­گوید؛ ارتباطی که مکرر در آثار ادبی تکرار می ­شود. نظریه پردازان این حوزه چون بارت و کریستوا معتقدند که هیچ متن ناب و خالصی وجود ندارد و همۀ متون قبلاً متولد شده اند، و فقط شخص روایت کنندۀ آن فرق می­ کند. نگارندۀ مقاله بر آن است تا با روش تحلیلی...

بوستان یا سعدی نامه که جهان آرمانی سعدی را به تصویر می کشد، برای مطالعات میان رشته ای قابلیت بسیار بالایی دارد. ارتباطات غیر کلامی در جریان ارتباط می‌توانند نقش‌های تکمیل کردن، تکذیب کردن، تکرار کردن، ‌کنترل کردن، جانشینی و تأکیدی داشته باشند که گاهی چند نقش را با هم ایفا می کنند. برخی پژوهشگران، ارتباطات غیر‌کلامی را در بعضی موقعیت‌ها از ارتباطات کلامی هم مهم‌تر می‌دانند. بیرد ویسل و آلبرت مهر...

سوگند گزاره­ای است اعتقادی / درونی با رویکرد ایجابی و مبتنی بر آیین­ها، باورها و نیز کُنش­های ایمانی و عاطفی که گونه­های آن در منابعِ دینی، متون تاریخی و دیوان شاعران بسیار است. رایج­ترین نوعِ آن در آثار شعرای پارسی­گوی در قالبِ «سوگندنامه»ها / «قسمیّه» بازتاب یافته است، چنان­که نمونه­های آن را از دیرباز در دیوانِ شاعرانی چون فردوسی، نظامی، ظهیر فاریابی و... می­توان دید. با وجود این، هستند شاعرانی که...

طرزِ خواندنِ ترکیبات و نیز وجوهِ چندگانه‌‌‌‌‌‌‌ی معنایی از عمده دشواری‌های بوستان است. از همین مقوله است بیتِ «زنِ شوخ چون دست در قلیه کرد/ برو گو بنه پنجه بر روی مرد» که مصححان و شارحانِ بوستان بیشتر به ضبطِ مشکوکِ مصراع نخست آن پرداخته‌اند و کوشیده‌اند معنی آن را دریابند، غافل از این که مصراع دوم ابهام بیشتری دارد. در این تحقیق ضمن پیشنهادِ معنی «روبند زنان» بر اساس خوانش این واژه به صورتِ «پُنجه» که در...

افصح‌المتکلمین، سعدی شیرازی، از بزرگ‌ترین ارکان ادب پارسی است. بخشی از صیت و شهرت سعدی در گرو سعدی­نامه یا همان بوستان است که از مثنوی­های اخلاقی برجسته و باارزش حوزۀ زبان و ادب پارسی است. این کتاب بی­مانند،زبان سخته و پیراسته­ای دارد که نظر هر مخاطبی را به خود جلب می­کند. این میزان از شایستگی در گرو ِشگردهای هنری و زبانی فراوانی است که شیخ اجل به­کار بسته است. از ویژگی­های دستوری آن، استفادۀ گس...

بوستان سعدی مثنوی اجتماعی ارزشمندی است که شاعر در آن دنیا را آنگونه که باید باشد به تصویر کشیده است و مضامین اخلاقی انسان‌سازی در آن مطرح شده که عمل به آنها فرد را به سعادت می‌رساند و او را برای حضور در جامعة آرمانی آماده می‌کند. سعدی آرمان‌شهر خود را به تأثیر از دستورهای انسان‌ساز اسلام طراحی نموده است که در این بیان قرآن کریم و به تبع آن نهج‌البلاغة امام‌علی(ع) کامل‌ترین الگوها و سرمشق‌های او...

Sa‘di is one of the greatest Iranian literary personalities throughout the history of Persian belles- letters and poetry, that so many books and articles have been written on different aspects of his personality. But the subject matter of the present paper is something about which has been paid attention less, that is Sa‘di’s spiritual and mystical personality reflected in his works particula...

سعدی شاگرد مکتب اسلام و فرهنگ اسلامی است. این دو آبشخور زلال، از عواملی هستند که اشعار سعدی را شاخص و برجسته کرده است. در این پایان نامه سعی شده است مضامین مشترک اشعار حِکمی بین دیوان اشعار امام علی (ع) و کتاب گلستان و بوستان سعدی استخراج گردد و بخش هایی از این مشترکات که از جهت معنایی و در برخی موارد لفظی به هم نزدیک هستند در برابر هم قرار گیرند. در کنار آن ها، نظریات شارحان و سعدی پژوهان نیز،...

اندیشه سیاسی در بستر تمدن ایرانی - اسلامی دارای شاخه های گوناگونی بوده است. سیاست نامه نویسی از جمله این شاخه ها محسوب می شود. خواجه نظام الملک و غزالی دو تن از شاخص ترین سیاست نامه نویسان محسوب می شوند که به ترتیب با نوشتن کتابهای «سیاست نامه» و «نصیح? الملوک»، سیاست نامه نویسی را به جریان تنومندی در اندیشه سیاسی در تمدن ایرانی – اسلامی تبدیل کردند که بعد از آنها بسیاری از متفکرین با تاسی به آ...