قرآن ­کریم به عنوان اصلی­ترین کتاب دینی مسلمانان در طول 14 قرن، تأثیرهای بسزایی بر ابعاد گوناگون زندگی مسلمانان داشته است. این کتاب آسمانی با عمق معانی و غنای واژگانی، ارزشمندترین منبع دینی الهام‌بخش نزد هنرمندان مسلمان قلمداد می­گردد. در این بین یکی از شخصیت­های گمنام با نام «مولانا محمدولی دشت‌بیاضی» به عنوان شاعری شیعه از خطه خراسان در سده دهم هجری است که عبارات و معانی قرآنی از اصلی­ترین دس...

«الشاب الظریف» از شاعران غزل ­سرای عصر انحطاط, یکّه ­تاز عرصة وامگیری دینی در چارچوپ غزل مادّی به شمار می­رود، که غزل­های او بافتی تأثیر پذیرفته از قرآن، متون دینی و تصوّف پدرش    «عفیف الدین تلمسانی» است. این پژوهش با بررسی اشعار این شاعر غزل سرا, روابط بینامتنی فوق را مورد کنکاش و واکاوی قرار می­دهد و چگونگی قدرت شاعر را در امتزاج متون دینی با غزل صریح که به ظاهر متناقض می­نماید، آشکار می­سازد و...

قرآن کریم به عنوان کلام وحی و متنی جامع، از جمله متونی است که سایر متون دینی به گونه‌های مختلف با آن پیوند برقرار نموده و سرچشمه اقتباس برای متون دینی بوده است. صحیفه سجادیه که از آن تعبیر به «اخت القرآن» نموده‌اند، نیز از این قائده مستثنی نیست و مفاهیم و تعابیر قرآنی بسیار در آن تجلی یافته است. آیات قرآن چه به صراحت و چه به اشارت در فرازهای نورانی صحیفه نمود یافته و این موضوع، تأثیرپذیری از آی...

یکی از رویکردهایی که در گرایش نقد جدید به آن توجه می‌شود، رویکرد بینامتنیت است. ادبیات معاصر عربی مجموعه‌ای از مفاهیم نو را از ادبیات غرب گرفته که در زبان عربی تناص نام دارد. بینامتنی دیدگاهی است که برای مطالعه عمیق‌تر متن ادبی و دست‌یابی به ناگفته‌های آن به کار می‌رود. قرآن کریم یکی از متن‌هایی است که سروده‌های بسیاری از شاعران با آن پیوندی ناگسستنی دارد؛ برای نمونه می‌توان از شعر ابراهیم طوقا...

بینامتنیت بر این اندیشهاستوار است که هیچ متن مستقلی وجود ندارد، بلکه متون از یکدیگر وام می‌گیرند و میان آنها رابطۀ تنگاتنگ و دوسویه‌ای وجود دارد. بر اساس این نظریه هر متنی زاییدۀ متون گذشته یا معاصر است؛ به‌گونه‌ای که متن تازه (حاضر) خلاصه‌ای از متن یا متون متعددی (غایب) است. هدف از این مقاله «جستار بینامتنی عهدین در دعای سمات» است که با روش توصیفی - تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای مطرح م...

This article has no abstract.

مسئل? پیوند سینما و ادبیات در حوز? سینمای اقتباسی همواره یکی از مباحث چالش برانگیز بوده است. تعدد و برخورد آراء صاحب نظران ادبی و سینمایی دربار? فرآیند تأثیرگذاری و تأثیرپذیری ادبیات و سینما بر و از یکدیگر یکی از فصول مهم نقد و مطالعات نظری سینمای اقتباسی را شامل شده است. علی رغم نظرات موافق و مخالف در این باره، سینمای اقتباسی از زمان آغاز به کار هنر سینما به حیات خود ادامه داده و همواره نسبت آ...

میراث عبارت است از آثار ادبی و اجتماعی و تاریخی قدیمی که به صورت مکتوب یا شفاهی از گذشته تاکنون برجای مانده است. شاعران معاصر عرب پس از عصر انحطاط و به دنبال آن آغاز عصر نهضت، بر آن شدند تا ضعفی را که در دوره انحطاط بر شعر چیره گشته بود از آن بزدایند. طلایه دار این جنبش که بعدها کلاسیک نامیده شد، "محمود سامی البارودی" است و هدف ایجاد این جنبش روی آوردن به میراث و زنده گردانیدن آن به منظور برطرف...

از دیر باز مفهوم فراز قرآنی«بَعُوضَةً فمافوقها»،«پشه و فراتر از آن»، موضوع بحث و اختلاف مفسران و مترجمان قرآن بوده، ظاهراً واژه «فوق» در معنای متداول آن (بالاتر و بزرگ تر) به کار نرفته، که ­نظر به در مقام تمثیل بودن این عبارت، معنای متضاد آن یعنی «کمتر و پائین تر» مورد اعتنا است.  این نوشتار ضمن بهره­گیری از دانش­های زبانی با  استناد به کتب لغت، نحو و تفسیر، و باتوجه به تفاوت های واژه های «فـ»، «ما»...

بازتاب طبیعت در آثار شاعران و هنرمندان که غالباً از ناخودآگاه ذهن آنان برخاسته، از وجوه مشترک آثار ادبی و هنری، به ویژه شعر و سینما است که خود بر پیوند بینامتنی آن­ها دلالت می­کند. در اشعار سهراب سپهری و آثار سینمایی عباس کیارستمی، عناصر طبیعت به صورت نمادهای اسطوره­ای جلوه یافته و حتی نام آثارشان با عناصر طبیعی گره خورده است. نگارندگان در این پژوهش تطبیقی کوشیده­اند تا با استفاده از نظریة نقد ت...