دوره سلجوقی از ادوار مهم تمدن اسلامی ایرانی است که در آن هنرهای گوناگون به چنان حد تعالی و پیشرفت رسیدند که در کمتر دوره ای از تاریخ ایران بدان حد رسیده اند. در این مقاله سعی شده تصویرهای نمادین و ارزش های هنری و تصویری این دوره را بررسی قرار داده و در این راستا پرداختن به هنرهایی با فندگی، معماری ، فلزکاری ، قلمزنی روی فلز، گچ بری و سفالگری الزامی است. توسعه احیای فرهنگ و هنر اصیل ایرانی و اس...

در این مقاله تلاش شده است با رویکرد جامعه‌شناسی هنر نگاهی به عناصر شیعی در هنرهای متفاوت ایرانی اسلامی افکنده شود و تاریخ و نحوه‌ی ظهور آنها و نیز عوامل اجتماعی موثر بر این ظهور مطالعه شود. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد به تناسب نوع حکومت‌های اسلامی، اعم از شیعی و غیر شیعی در دوره‌های گوناگون، شیوه نمایش عناصر شیعی در هنر تغییر کرده است. هنگامی که شیعیان دچار محدودیت بودند این عناصر کمتر بوده و ه...

بر طبق تفسیری که این مقاله بر پایۀ مسئلۀ وجود و حقیقتْ از روایتی به دست می دهد که هایدگر درباره تاریخ استتیک نقل می کند، در تفکر یونانیان هنر نحوه ای از پدید آمدن (= آشکار شدن) موجودات، و از این رو نحوه ای از تحقّق حقیقت بود، بنابراین نزد آنان جایگاه هنر همواره معین و ضرورت آن محرز بود. اما، در تفکر افلاطون، و به واسطۀ تلقی خاص وی از هنر و پدید آمدن در معنی عام کلمه ( poiesis ) بر پایۀ نظریۀ ایده...

ساسانیان پارسی نژاد که وارث تمدن و هنر اشکانی و هخامنشی بودند حدود 5 قرن بر سرزمین ایران حکومت کرده و آثار بی شماری از معماری، نقش برجسته، نقاشی، پارچه بافی، ظروف، اشیای فلزی و شیشه ای، جنگ افزار و سکه های ارزشمندی به جهت نقش و نگارهای نمادین و خط نگاره های پهلوی خلق کردند که شماری از آن ها بر جای مانده است. هنر ساسانی، هنر «نوین ایرانی» است که سنت های پیشین را در خود دارد و با منظره سازی های ب...

مجسمه های گچی در روند تبارشناسی و تاریخ نگاری هنر سلجوقی مهجور مانده است. این گونه کمال یافته حتی از آن روی که مصداق بارز و تجسم یافته اندیشه «تحریم شمایل نگاری» در شریعت و فقه اسلامی است؛ در احتساب ظرفیت­های هنری- صنعتی تمدن اسلامی نیز نادیده انگاشته و مورد بی­مهری واقع شده است.  با همه این تفاسیر وجود نمونه­های درخور توجه و برجای مانده مجسمه­های گچی از دوران سلجوقی، گواه آن است که هیچ عامل با...

هنرفلزکاری ایران، بازتاب جامعه­ای است که آن را آفریده است. شیوه­های زندگی، اشتغالات فکری و نیز آرمان‌ها و آرزوهای حامیان و فرمانروایان، همه از طریق عملکرد و ارزش اشیای مورد استفاده­ی آنها بیان می­شود. فلزکاری به عنوان یک هنر و صنعت از دیرباز جایگاه مهمی در میان سایر صنایع هنری به خود اختصاص داده است. این هنر در ادوار مختلف به خصوص در عصر صفویه، گویای حالات و روحیات ملی مذهبی بوده و در تمام پیش ...

بی شک ریشه ها و پایه های هنر ایرانی فراتر از هنر هخامنشی است و قدمتی به بلندی تاریخ سکونت انسان درفلات ایران دارد. تمدنهای تاثیر گذار و بزرگی مثل عیلامی، کاسیتی و جیرفتی نمونه های روشنی از وجود پیشینه قوی تمدنی و هنری برای هنر و تمدن دوره هخامنشی هستند. ارتباط های گسترده و دو طرفه آنان با سومریان هم از دوران کهن به اثبات رسیده است. هر چند برخی از تاریخ پژوهان خاستگاه آنان را فلات ایران یا جایی ...

بحران انسان مدرن و چگونگی ظهور آن در هنر مدرن، یکی از موضوعاتی است که فیلسوفِ اسپانیایی، خوزه اُرتگا ای گاست بدان پرداخته است. به باور او بحران مختصِ انسان است و آدمی در جنبه های مختلفِ زندگی اش آن را تجلی می دهد، یکی از این جنبه های مهمِ بر آمده در زندگیِ آدمی، هنر است. انسان زدایی هنر مدرن، فاصله گرفتن از جنبه های زیبایی شناختی سنتی، رهایی از واقعیتِ عینی و روی آوردن به انتزاع و امر جدید، اموری هستن...

ویکتور برگن، هنرمند و عکاس انگلیسی، متأثر از فیلسوفان و نظریه‌پردازانی چون کارل مارکس ، زیگموند فروید ، ژاک دریدا ، میشل فوکو ، رولان بارت و ژاک لاکان ، در زمینۀ کانسپچوال‌آرت، نقد و نظریه‌پردازی هنر از شهرتی به‌سزا برخوردار است. او به مناسبت برپایی نمایشگاهی از آثارش در انستیتوی هنرهای معاصر و گالری کِتلزیارد در کمبریج (1984م)، هم‌چنین انتشار کتابی (مجموعه‌ مقالات) با عنوان پایان نظریه‌پردا...