قرآن مجید متنی است با لایه­های شگرف که خوانش و بیان دلالت­های آیاتش از راه ترجمه درنگی بایسته لازم دارد. بدین روی ترجمه­های قرآن با نقد­های بسیاری روبرو شده است. ولی با عنایت به بسامد مجازهای مرسل قرآن و دلالت­های ظریف آ­ن­ها،  ترجمه­های این مجازها بررسی و نقدی مستقل می­طلبد. در این جستار به مثابۀ گامی در نقد ترجمۀ این قبیل تعابیر و متناسب با مجال یک مقاله، از میان ترجمه­های فراوان فارسی، به چ...

برخی وجود الفاظ مترادف را در زبان عربی می‌پذیرند و برخی رد می‌کنند؛ چون معتقدند که هر یک از دو لفظ به‌ظاهر مترادف دارای معنایی متفاوت است. این مسئله در مورد الفاظ قرآن بحثهای بیشتری به همراه دارد؛ زیرا حتی بعضی از قائلان به وجود ترادف در زبان عربی، کاربرد واژه‌های مترادف را در قرآن منکر شده، و چنین کاربردی را منافی اعجاز بلاغی قرآن دانسته‌اند. پذیرش این اصل، کار ترجمۀ قرآن را سخت‌تر می‌کند؛ زیر...

چکیده: تو این را دروغ و فسانه مدان به یکسان روش در زمانه مدان (شاهنامه فردوسی) یکی از مسائلی که ذهن انسان ها را از گذشته به خود مشغول داشته بحث آفرینش و خلقت آغازین است، اسطوره ها پاسخ های شایسته و در خور انسان های پیشین است به پرسش های خود درباره آغاز جهان، انسان و کلاً راز های هستی. با مطالعه اعتقادات و بینش های اقوام مختلف این نتیجه به دست آمده است که انسان های ابتدایی برخلاف جوامع امرو...

ترجمه تفسیر طبری ترجمه ی فارسی«جامع البیان فی تفسیر القرآن» از محمد بن جریر طبری است. این ترجمه از کهن ترین آثار منثور فارسی دری است که به دستور منصور بن نوح سامانی (اواسط قرن چهارم هجری قمری) بوسیله-ی گروهی از فقیهان و علمای مذهبی خراسان و ماورالنهر انجام شده است. واژه ها و ترکیبات این کتاب به لحاظ ساخت واژی گونه هایی نادر در زبان فارسی قرن چهارم به شمار می روند. همچنین نحو جملات و ترتیب قرار ...

در این مقاله، از‏منظری نشانه شناختی و برمبنای‏ مکتب پسا‏ساخت‏گرایی به ترجمۀ شعر نگریسته‏ایم. توجه به بازی و سیلان نشانه ها در فضای باز گفتمانِ شعر، روابط بینا‏نشانه ای و بینا‏متنی و وجود رمزگان های فرهنگی درون متن شعر، رابطۀ ترجمه و سپهر‏نشانه ای از مباحث مورد توجه ما در این مقاله است. ترجمۀ شعر همواره عرصه ای بحث‏برانگیز و قابل تأمل بوده و یکی از مسائلی که این کار را دشوار می کند، بازی نشانه ها...

استفاده از متون حقوقی سایر کشورها برای پیشرفت حقوق ما امری حیاتی است و در این زمینه ترجمۀ آنها اهمیت پیدا می‌کند. ترجمه‌ای درست و علمی، باید مبانی این کار رعایت شده و اصول مربوط به‌کار گرفته شوند. این اصول به دو دسته اصول عمومی و اصول اختصاصی تقسیم می‌شود. ترجمه‌ای را که در آن تمامی این اصول رعایت شده باشد، می‌توان ترجمۀ «معنامحور» خواند که نوعی ترجمۀ ایده‌آل است. مترجم حقوقی علاوه‌بر دانش زبان...

 پنچتنتره در زبان سانسکریت کتابی کلاسیک است دربارۀ حکمت عملی و سیاسی و راه و روش عاقلانه در امور روزانۀ زندگانی انسانیی، اما داستانها و فابلهای این کتاب با استفاده از هر دو گروه شخصیت های انسانی و غیر انسانی بیان شده است. این کتاب از زمان اولین ترجمۀ خارجیش به زبان پهلوی در قرن ششم میلادی، به شکلهای مختلف یعنی ترجمه ها، روایت ها و گزیده ها در سراسر دنیا سیاحت نموده است. داستان اولین ترجمۀ پنچتن...

آگاهی کامل استاد رودکی از اشعار شاعران عرب قبل از اسلام و زمان گسترش اسلام باعث ورود معنا های شعر عاشقانه قبایل عرب، نام های پیغمبران و مضامین قصه های قرآنی مثل موسی عمران، پیراهن یوسف، ملک سلیمان، و ذکر نام شاعران، عالمان و قهرمانان شعر و ادب عرب در شعر فارسی شده است. در قطعۀ «سه پیراهن یوسف» رودکی به بررسی قصۀ مشهور یوسف و برادران او پرداخته است. شاعر در این قطعه خرد تمام عناصر اساسی و تجزیۀ ...

ترجمۀ شعر،  یکی از مهم­ترین مباحث در مطالعات ترجمه محسوب می­شود، و همواره مورد توجه و اهتمام صاحب­نظران بوده و هست. آمیختگی زبان شعر با احساس شاعر، و بهره­مندی آن از ابهام و پیچیدگی و وجود عناصری نظیر موسیقی، عاطفه و خیال، شعر را در مرتبۀ بالاتری از نثر قرار می­دهد. و به همان میزان بر اهمیت ترجمۀ آن می­افزاید. مترجمِ شعر باید نسبت به مترجمان دیگر متون از آزادی بیشتری برخوردار باشد. ترجمۀ موفق و ...

ترجمۀ قرآن کریم از این دیدگاه که کتاب فرستاده‌شدۀ خداوند و شامل احکام و دستورات الهی، هدایت بشر و معجزه پیامبر اسلام به شمار می‌رود، توجه بسیاری از مترجمان و اندیشمندان را به خود جلب کرده است. ازآن‌جایی که ترجمه‌های قرآن مانند هر ترجمه دیگری ممکن است کاستی‌ها و نقص‌هایی داشته باشد؛ بر همین اساس بازنگری آنها نیز اهمیت ویژه‌ای دارد که در آن صورت نقد و اصلاح آن به‌مراتب ضرورت بیشتری خواهد داشت. یک...