شگرد بلاغی تمثیل از دیرباز در میان صاحبان نظم و نثر در انتقال مفاهیم عقلی، انتزاعی و ذهنی شگردی تاثیرگذار بوده است و «بهاءولد «صاحب کتاب «معارف» نیز با بهره­گیری از این­عنصر تصویرساز و سایر عناصر بدیعی و بیانی، سبک نثر مرسل را به­نثر شاعرانه نزدیک ساخته­است. وی از انواع تمثیل­های واقعیت­بنیاد، لفظی، منطقی، متناقض­نما و نیز تمثیل­های رمزی که در حیطه­ی تمثیل­های داستانی و گسترده جای­می­گیرند و نی...

فیلسوفان و منطقیان مسلمان از سه قسم استدلال قیاس، استقرا و تمثیل، قیاس را یقین‌آور می‌دانند. استقرا را نیز با پیوندزدن به قاعده الاتفاقی یقین‌آور می‌دانند. اما تمثیل را یقین‌آور نمی‌دانند، هرچند امروزه همین تمثیل غیریقینی در فلسفه علم نقش به‌سزایی ایفا می‌کند. این سه قسم استدلال در این مقاله با یکدیگر مقایسه شده و به نقاط قوت و احیانا ضعف هرکدام اشارت رفته است

در این مقاله، بخش کوچکی از تمثیل سغدیِ مانویِ «پسرک کر و لال» که از زبان مانی برای یکی از روحانیون زرتشتی نقل شده، بازسازی شده است. متن این تمثیل که مشتمل بر چندین قطعه دست نویس به زبان و خط سغدی است، در مجموعه دست نویس های لنینگراد قرار دارد که سال ها پیش دانشمند روسی راگوزا آن را منتشر کرده بود و چندی بعد نیکلاس سیمز ویلیامز آن ها را پس از ویرایش مجدد، بازسازی کرد. در این مقاله، قطع? تاکنون منت...

یکی از موضوعات اصلی بلاغت، استعاره است؛ مبحثی که همیشه ذهن بلاغیون را به خود معطوف کرده و محققان این حوزه به پژوهش در جوانب آن پرداخته­اند. این روند در روزگار ما  پویاتر شده و پژوهشگران از چشم­اندازهای متفاوتی بدان توجه کرده­اند. پژوهش در جوانب استعاره نشان می­دهد محققان اضلاع آن را گاه با دیگر مباحث بلاغی در هم آمیخته­اند و  گروهی نیز بی توجه به موضوع، نظر دیگران را تکرار کرده اند. ازجمله مباح...

  تمثیل بیان غیرمستقیمی است که اساس آن بر تشبیه بنا می شود؛ بدین ترتیب که فرد برای بیان ذهنیت خویش که معمولاً مفهومی عقلی و نامحسوس است، عینیتی محسوس را برمی‌گزیند تا ذهنیت خود را به وسیله آن القا کند. در بلاغت قدیم و جدید به تمثیل توجه شده، آن را وسیله‌ای برای تصویرگری می دانند. از این رو و به استناد کتاب های نقدی و بلاغی جدید و قدیم و با نگاهی به امثال که در اکثر آنها برای نزدیک کردن معنا به ذ...

ادبیات عرفانی­ دارای ­­جایگاه­ خاصی است، بخصوص مثنوی معنوی شباهت به معجزه ای والا در هنر و ادبیات دارد. مولانا با بیانی زیبا وبه کارگیری تمثیل با شگردهای گوناگون درقالب تشبیه، استعاره، تلمیح، کهن الگوها و ... به تبین مفاهیم­عرفانی وحدت ­وجود در مباحثی چون فنای ذات، صفات وفنای فی الله، با اهداف گوناگونی به نوعی به استدلال مفاهیم وحدت پرداخته است، ­تا ذهن را ازحکمی در مورد چیزی، به حکمی در مورد چ...

در این رساله به بررسی تشبیهات به کار رفته در قرآن کریم برداخته شده است که چه نوع آثار تربیتی دارد.در حقیقت تشبیهات قرآن می تواند چگونه بر جان کسانی که دلهای آماده دارند تاثیر بسزایی داشته باشد.همچنین در این رساله به بررسی بلاغی و ادبی نیز برداخته شده است.این رساله سه اثر مهم را بررسی می کند 1ـ تحول آفرینی در انسانها.2ـ تاثیر گئاری عمیق.3ـ رشد هماهنگ عواطف بشری

‌در این مقاله که بر مبنای کارکرد تمثیلات تعلیمی در شرح رباعبّات جامی - که رساله ای در شرح وحدت وجود و آرای ابن عربی است- سامان یافته و موضوع با تکیه بر جنبه تعلیمی آن در ترازوی بحث و نظر سنجیده شده است. ابتدا دربارۀ تمثیل؛ وحدت وجود و تجلّی به کوتاهی توضیحاتی داده شده، سپس تمثیل های موجود در متن، در زیر هشت بخش جداگانه شامل تمثیل «نور و خورشید، آتش، آیینه، شیشه، جریان آب، دریا و بحر، حروف و اعداد...

پژوهش حاضر باهدف شناسایی تمثیل¬های جایگزین(مطلوب) در آیات و روایات برای گنجاندن در محتوای کتاب پیام¬های آسمانی دوره متوسطه صورت گرفت. برای این منظور جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان سال سوم دوره متوسطه اول سال تحصیلی "93-1392" شهرستان گچساران بود که به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 120 نفر دانش آموز پرسشنامه محقق ساخته را تکمیل نمودند. برای پاسخگویی به سوال اول این پژوهش محتوای کتاب پیام های ...

تمثیل یکی از مهم­ترین آرایه­های بیانی و شیوه­ استدلال هنری و ذوقی است که هدف آن انتقال بهتر معنا و مفهوم به مخاطب است. تعریف ادبا دربارۀ تمثیل تا حدودی با هم متفاوت است؛ گروهی آن را تشبیه مرکب با وجه شبه مرکب دانسته­اند، گروهی ضرب­المثل را در گروه تمثیل قرارداده و عده­ای اسلوب­المعادله و بعضی، داستان­های تمثیلی را تمثیل گفته­اند، با همۀ اختلافات مذکور، نگارندگان، حکایات تمثیلی عرفانی دربارۀ ناس...