پیوندهای روستایی ـ شهری در قالب شبکه‌های تعاملی منطقه‌ای طی دو دهة اخیر، به‌ویژه در متون جغرافیایی تجزیه‌وتحلیل شده است. در حوزة پیوندهای اقتصادی، می‌توان شبکة بازارهای دوره‌ای را یکی از مهم‌ترین بازارها قلمداد کرد که در شرایط پایدار اجتماعی ـ اقتصادی به عملکرد‌های دوسویه و مثبت منجر می‌شود. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش شبکة بازارهای دوره‌ای در توسعة ناحیه‌ای در پیرامون کلانشهر تهران است. این ...

گردشگری شهری عاملی بسیار مهم در توسعۀ شهرها محسوب می‌شود، زیرا نیروی زیادی برای جذب گردشگران دارد. شهرهای منطقۀ غرب کشور، از جمله سنندج، به دلیل بهره‏مندی از شرایط اقلیمی و عامل فرهنگی خاص، نیروی زیادی در جذب گردشگری شهری دارند. جغرافیدانان معتقدند هر عاملی از جمله گردشگری تأثیرات مختلفی دارد؛ بدین معنی که هیچ عاملی صرفاً نمی‌تواند مثبت یا منفی باشد. این پژوهش در پی بررسی تأثیرات مثبت گردشگری شه...

برقراری عدالت در توزیع خدمات شهری در محلّات شهری می تواند نقشی مؤثّر در توسعة پایدار محلّه ای داشته باشد. به­عبارتی دیگر، توزیع خدمات باید به گونه ای باشد که محلّات کمتر توسعه ­یافته با خطر از دست دادن جمعیّت و نابودی محلّه مواجه نشوند. چرا که توزیع عادلانة خدمات شهری، نقش مهمی در توزیع فضایی جمعیّت و ارزش زمین شهری خواهد داشت.  در این پژوهش به صورت موردی، محلّات دوازده گانة شهر مهریز در ارتباط با 16 ...

دوران صفویه بویژه عهد شاه عباس اول از لحاظ شهرسازی و توسعة شهری در ایران، دورانی طلایی بحساب می آید. در شهرسازی آن دوران که اوج شکوفایی اش در اصفهان به ظهور می رسد، سه رابطة انسان با خدا، انسان با انسان و انسان با طبیعت مورد توجه خاص قرار می گیرد. با توجه به اینکه معمولاً مهمترین ویژگیهای شهری و شهرسازی هر حکومتی در پایتخت آن حکومت بطور مهمتر و شفافتر تجلّی می یابد، در دورة صفویه سه شهر تبریز، قز...

شهر اهواز از جمله کلان شهرهایی است که حاشیه نشینی یکی از مسائل مهم آن به شمار می آید. پژوهش حاضر بر آن است تا جهت گسترش محله های حاشیه نشین شهر اهواز را در چند دهه اخیر مورد ارزیابی قرار دهد. برای این کار سه نوع دادة مختلف جمع آوری و تهیه گردید: نقشة حریم قانونی شهر، نقشة کاربری اراضی حاصل از طبقه بندی تصاویر ماهواره ای، و نقشة کاربری اراضی شهری (طرح جامع و تفصیلی). ابتدا مساحت اختصاص یافته به ...

گسترش روابط ایران با غرب در زمان ناصرالدین شاه، زمینه را برای ورود افکار، الگوها واشیاء فرنگی باز کرد. گرته برداری از الگوهای فرنگی در شهرسازی خود را در طرح توسعة شهر تهران و تبدیل آن به دارالخلافه ناصری و ایجاد فضاهایی با حال و هوای فرنگی نمایاند.خیابان لاله زار که در بخشی از باغ لاله زار ( باغ تفرجگاهی سلطنتی بیرون شهری دوران فتحعلیشاه) ایجاد گردید، از جمله شاخص ترینِ این فضاها است. این خیابان...

امروزه در ادبیات توسعه، بر مفهوم جدیدی از آن در برنامه‌ریزی شهری تکیه و تأکید می‌شود و آن مفهوم توسعة پایدار در سال‌های اخیر است. تحقق توسعة پایدار در گرو برنامه‌ریزی توسعه‌ای در همة ابعاد زندگی شهری است. برای رسیدن به توسعة شهری راهکارها و نظریه‌های مختلفی از قبیل پایداری، کیفیت زندگی، رشد هوشمند، نوشهرگرایی و زیست‌پذیری مطرح شده است. میزان زیست‌پذیری هر شهر رابطة مستقیمی با وجود خدمات شهری، ت...

این مقاله با قرارداشتن در دستة سیاست‌پژوهی، به‌دنبال شناخت و تبیین مفاهیم و ارکان پایداری شهری و ردیابی آن‌ها در چارچوب احیای نواحی دچار افت شهری است. با گذشت بیش از دو دهه از طرح انگاشت توسعة پایدار در مجامع جهانی، متون حاضر به سه رکن مردم-اقدامات در ارتباط با کیفیت زندگی، سیاره-عوامل زیست‌محیطی مانند انرژی و آلودگی‌ها و سود-ارزیابی کسب‌وکار و عملکرد اقتصادی اشاره دارند. نواحی دچار افت شهری، ع...

ظهور شهرـ منطقه­های دانش­محور به موازات شکل­گیری پارادایم اقتصاد دانش­محور از پارادایم­های مؤثر برای توسعة شهرهای پایدار آینده است. این مناطق با هدف ترکیب مؤلفه‌های عملکردی، کالبدی و نهادی خوشه­های دانش با فعالیت­های شهری در پی استفادة حداکثری از ویژگی­های منحصربه‌فرد هر منطقه می­باشند. پیش‌زمینة دستیابی به اهداف این مناطق در توسعة منطقه­ای، برنامه­ریزی فضایی-کالبدی آن­ها و چگونگی سازماندهی فضا...

یکی از معیارهای توسعة رفاه اجتماعی، افزایش سطح ایمنی جامعه و دسترسی مناسب و مطلوب شهروندان به زیر ساخت­های ایمنی در زمان بروز مخاطرات و بحران­های شهری است. مکانیابی مطلوب مراکز خدمات امداد در کنار سایر کاربری­های اساسی، یکی از عوامل مهم در پایداری عملکرد مراکز خدمات­رسان در مواقع بروز مخاطرات شهری و افزایش ضریب ایمنی شهری به شمار می­رود. گسترش همه­جانبه و پرشتاب شهر کرج، به­عنوان یک کلان شهر د...