دیرینگی نسخه­های خطی و خطاهایی که در یافتن صاحبان آثار رخ می­دهد باعث می­شود که بعضی از تألیفات و کتاب­ها به نام مؤلفان دیگر به خطا و اشتباه به ثبت برسد. شباهت نام کمال­الدین مسعود خجندی متوفی 803 هـ.ق. و ضیاء­الدین محمود بن جلال­الدین مسعود خجندی متوفی 622 هـ.ق. سبب گردیده است که در مواردی آثار این دو شاعر گران‌قدر فارسی به نام یکدیگر به ثبت برسد. این پژوهش بر آن است تا به خطای صورت گرفته در ا...

تعریف مشخصه های فرهنگی - جامعه انسانی - فرهنگ و موضوعهای فرهنگی مندرج در دیوان کمال خجندی

خجند شهری است معروف در سرزمین ماوراءالنهر که از قدیم مرکز علم و ادب و تمدن بوده است. در این مقاله، به برخی ویژگی های شعری بانوان سخن سرای خجند که نمایانگر جهان بینی، ذوق، محیط اجتماعی و سبک نگارش آن هاست، پرداخته شده است. از میان بانوان سخن سرای خجند می توان به مونسه مهستی خجندی، زیبای خجندی، فضیلت خجندی و شریفه بی بی عاجز خجندی اشاره کرد. مونسه مهستی از شاعره های ممتاز خجندی الاصل است که در رب...

وجود آثار مؤلفان خجندی‌تبار در گوشه و کنار پاکستان خود دلیلی محکم بر روابط فرهنگی دیرینه و دادوستد علمی در گذشته‌های دورودراز است. در این مقاله چهار مؤلف یا شاعر خجندی‌تبار به‌ترتیب زمانی برگزیده شده و آثار خطی آن‌ها که در کتابخانه‌های مختلف پاکستان وجود دارد، معرفی شده است. این چهار مؤلف عبدالجبار خجندی، کمال‌الدین مسعود خجندی، علاء‌الدین احمد خجندی برهانی و نظام‌الدین محمد خجندی هستند که در م...

خجند شهری است معروف در سرزمین ماوراءالنهر که از قدیم مرکز علم و ادب و تمدن بوده است. در این مقاله، به برخی ویژگی‌های شعری بانوان سخن‌سرای خجند که نمایانگر جهان‌بینی، ذوق، محیط اجتماعی و سبک نگارش آن‌هاست، پرداخته شده است. از میان بانوان سخن‌سرای خجند می‌توان به مونسه مهستی خجندی، زیبای خجندی، فضیلت خجندی و شریفه‌بی‌بی عاجز خجندی اشاره کرد. مونسه مهستی از شاعره‌های ممتاز خجندی‌الاصل است که در رب...

وجود آثار مؤلفان خجندی تبار در گوشه و کنار پاکستان خود دلیلی محکم بر روابط فرهنگی دیرینه و دادوستد علمی در گذشته های دورودراز است. در این مقاله چهار مؤلف یا شاعر خجندی تبار به ترتیب زمانی برگزیده شده و آثار خطی آن ها که در کتابخانه های مختلف پاکستان وجود دارد، معرفی شده است. این چهار مؤلف عبدالجبار خجندی، کمال الدین مسعود خجندی، علاء الدین احمد خجندی برهانی و نظام الدین محمد خجندی هستند که در م...

یکی از قالب های شعری بسیار مهم در طول تاریخ شعر فارسی برای بیان مضامین مختلف از جمله مضمون های عارفانه و عاشقانه قالب شعری، غزل است، که پس از گذراندن دگرگونی های بسیار در قرن هفتم به اوج اعتلای خود رسیده است. سعدی یکی از بزرگترین شاعران غزل سرای فارسی و بنیان گذار مدرسه ی بزرگی در غزل سرایی در قرن هفتم هجری است که پس از وی شاعران زیادی شاگردان شیوه ی غزل سرایی وی شدند؛ به ویژه شاعران غزل سرای ق...

نسخه ضیاالدین درقرن ششم نگاشته شد که حدود 7000 بیت را شامل میشود

سدس فخری اسباب رصدی است که ابومحمود خجندی آن را به‌نام فخرالدوله ساخته است. در این مقاله، دربارۀ ویژگی‌های سدس فخری و نحوۀ اختراع این وسیله ازسوی خجندی با تکیه بر مطالب نقل‌شده در منابع گوناگون ازجمله تحدید نهایات الامکان بیرونی خوارزمی و جامع‌المبادی و الغایات ابوعلی حسن‌بن مراکشی بحث شده است. در ادامۀ مقاله نیز بحثی دربارۀ قانون هیئت (شکل مغنی) مطرح شده است. آنچنان‌که در کتا...

کمال الدین مسعود خجندی معروف به «کمال خجندی» و متخلص به «کمال» شاعر و عارف بزرگ قرن هشتم و از معاصران حافظ شیرازی است. کمال خجندی در شیوه غزال سرایی از شاگردان سعدی به شمار می رود. تأثیرپذیری های کمال خجندی از غزل سعدی در حوزه های گوناگون؛ مضامین و محتوا، ساختار کلام، ترکیب ها و عبارات، موسیقی کلام، وزن، قافیه و ردیف و نیز به کارگیری اسلوب معادله و تمثیل چشمگیر است. در متون بلاغی جدید، تمثیل یک...