جایگزینی یک واجِ زبان وام‌دهنده با شبیه‌ترین آوای موجود در زبان وام گیرنده «جایگزینی صدا» یا  «جایگزینی واج» نامیده می‌شود. واژه‌های بسیاری از زبان عربی وارد زبان فارسی و گویش‌های گوناگون آن شده‌اند که دارای دو نویسة «ق» و «غ» هستند. این دو نویسه که در زبان عربی به ترتیب به صورت‌ همخوان‌های ملازی انسدادی بی‌واک /q/ و سایشی واک‌دار /R/ تلفظ می‌شوند، در زبان فارسی معیار تلفظی یکسان دارند و هر دو ب...

هدف این مطالعه توصیف فضای سازه­ای درک واکه در فارسی معیار است. در قالب یک آزمون شناسایی، از 30 گویشور فارسی معیار درخواست شد که پس از شنیدن هر صدا، نوع واکة شنیده­شده را مشخص کنند. واکه‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای سنتزکننده ساخته شدند. تحلیل داده‌ها بر اساس مدل رگرسیون لجستیک صورت گرفت. بر اساس یافته­های پژوهش، شناسایی فضای درک واکه­ از سوی شنوندگان فارسی، تحت تأثیر سرنخ­های فرکانس سازة اول و...

این مقاله با مقایسة نحوة به‌کارگیریِ راهبردهای فراگفتمان در مقالات علمی ـ پژوهشی زبان فارسی و انگلیسی به بررسی این موضوع می­پردازد که آیا نویسندگان بومی زبان فارسی در نگارش مقالة علمی به زبان خود از نظر به‌کارگیری فراگفتمان مشابه هنجارهای جامعة گفتمانی علمی عمل می­کنند یا خیر. بررسی و مقایسة 36 مقالة علمی فارسی از گویش‌وران بومی زبان فارسی و 36 مقالة علمی انگلیسی از گویش‌وران بومی زبان انگلیسی (...

در این پژوهش ویژگیهای صوت‌شناختی و آواشناختی یی از همخوان‌هایِ روانِ زبان فارسیِ معیار -[l]- بر اساس تلفظ 19 سخنگوی زن و مرد مورد مطالعه قرار گرفته است. به این منظور ایهای آواییِ آغازین، میانی و پایانی قرار گرفت و گوی81 نمونۀ آواییِ حاویِ این واج را تولی‌اند. ماهیت همخوانهای روان در زبان‌های مختلف به گونه‌ای‌های آواییِ متفاوت بسیار تغییرپذیرند و زیر تأثیر عوامل متعددیییر شوند. در خصوص همخوان روان [λ] ...

تردیدی نیست در این‌که شاعران بزرگ ایرانی چون فردوسی، سعدی، حافظ، نظامی و... معمار، معیار، محک و حافظ زبان و هویت زبان و بلاغت فارسی هستند. یکی از این استونه های زبان و بلاغت فارسی، حافظ شیرازی است. شعر حافظ تاکنون از رویکردهای مختلف بررسی و تحلیل‌شده است. در این مکتوب سعی شده با بررسی ساختار زبانی حصر ایجادشده در کلام حافظ دریابیم که در زبان فارسی چه روش­هایی برای ایجاد حصر در کلام وجود دارد که...

دراین مقاله با اعمال آزمون های گوناگون مبتنی بر نظریه کنترل و نیز آزمون های landauبر پایه نظریه معیار کنترل به بررسی ساخت های کنترلی می پردازیم. داده های زبان فارسی حاکی از آن است که آزمون های کنترل Landau با زبان فارسی سازگار است ولی آزمون های HornStein چنین سازگاری را نشان نمی دهد. به دیگر سخن، نظریه اخیر در زبان فارسی تایید نمیشود.

این مقاله با مقایسه نحوه به کارگیریِ راهبردهای فراگفتمان در مقالات علمی ـ پژوهشی زبان فارسی و انگلیسی به بررسی این موضوع می­پردازد که آیا نویسندگان بومی زبان فارسی در نگارش مقاله علمی به زبان خود از نظر به کارگیری فراگفتمان مشابه هنجارهای جامعه گفتمانی علمی عمل می­کنند یا خیر. بررسی و مقایسه 36 مقاله علمی فارسی از گویش وران بومی زبان فارسی و 36 مقاله علمی انگلیسی از گویش وران بومی زبان انگلیسی (...

هدف این مقاله تجزیه و تحلیل مشخصه‌های حنجره در نظام تقابلی انفجاری‌های زبان فارسی معیار است. برای این منظور، در چارچوب رویکرد اشتقاقی، بازنمایی زیرساختی مشخصه‌های حنجره در انفجاری‌ها، و قواعد واجی برای اشتقاق بازنماییِ روساختیِ آن‌ها به‌دست داده شده است. تعمیم توصیفی که از داده‌های آوایی به‌دست می‌آید، نشان‌گر هم‌نواییِ قواعد واجی به‌سوی محدودیت‌هایی است که نظام تقابلی مشخصه‌های حنجره را در انفجار...

در مقالۀ حاضر سامانه ای هوشمند جهت ویرایش و خطایابی املایی متون فارسی معرفی شده است. هدف از طراحی و ایجاد این سامانه، ویرایش متون فارسی برای کاربردهای پردازش زبان طبیعی است. این سامانه بر مبنای یک رویکرد مهندسی قابل توسعه، از سه زیرسامانه تشکیل شده است: ویرایش گر متن فارسی معیار، خطایاب املایی خودکار زبان فارسی و ستاک یاب واژگان زبان فارسی. این سه بخش با یکدیگر در تعاملند؛ بدین شکل که ابتدا ستا...

دراین مقاله با اعمال آزمون های گوناگون مبتنی بر نظریه کنترل و نیز آزمون های landauبر پایه نظریه معیار کنترل به بررسی ساخت های کنترلی می پردازیم. داده های زبان فارسی حاکی از آن است که آزمون های کنترل landau با زبان فارسی سازگار است ولی آزمون های hornstein چنین سازگاری را نشان نمی دهد. به دیگر سخن، نظریه اخیر در زبان فارسی تایید نمیشود.