«تزکیه» از شاخص‌های مهم در فرهنگ اسلامی است که تبیین حوزه معنایی آن، نیازمند معناشناسی لغوی و قرآنی است. برای دست‌یابی به این مهم، علاوه بر بررسی کتب لغت، کاربردهای ماده «زکو» در قرآن‌کریم، بررسی معناشناسانه شده است که به دلیل ساختار ویژه و کشف روابط‌ زبانی واژگان مترادف و متضاد، نگاه‌های چندسویه‌ای را برتافته و به برداشت معانی دقیقی انجامیده است. واژه «تزکیه» در قرآن ذکر نشده، اما مشتقات آن، 5...

دعوت به خداپرستی و اخلاص در بندگی سرلوحة دعوت همة انبیاء الهی بوده است. دستور بندگی خالص در قرآن علاوه بر واژة اخلاص و مشتقّات آن با کلمات و عبارت‌های متنوّع دیگری آمده است؛ مانند: «یُریدُونَ وَجْهَه»، «أَسلم وجهه لله»، «نَصَحُوا لِلَّهِ»، «اِبْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّه»، «اِبْتِغاءَ وَجْهَ اللَّه»، «وَ قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّه»، «حَنیف»، «تَبَتَّلْ إِلَیْهِ». ضدِّ اخلاص در اعتقاد و عبادت، شرک و بُت‌پرستی و مقابل اخلاص در طاعتْ ریا است که در روایات از آن ...

روش معناشناسی‌فرهنگی‌قومی(هم‌زمانی) با مهار پیش‌فرض‌ها از طریق ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻌﻨﺎی‌ِاﺳﺎﺳﻲ و ﻧﺴﺒﻲ، ترسیم و تحلیل میدان‌های‌معنایی و روابط آن، به‌صورت نظام‌مند اصول‌ِحاکم و معنای فرهنگ‌قرآنی را کشف می‌نماید. معناشناسی فرهنگی‌قومی زکات که از واژگان پربسامد در قرآن است می‌تواند مصرف مورد نظر قرآن را معنا و صورتبندی نماید. بررسی استعمال‌های قرآنی، جانشین‌ها و همنشین‌های واژه در عبارات دیگر و توجه به واژه‌های ...

با وجود گسترش اقتصاد و بانکداری اسلامی، حسابداری اسلامی همگام با نیازهای این حوزه رشد نکرده است؛ زیرا از یک‌سو، چالش‌های حسابداری اسلامی در استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی پوشش داده نشده‌اند و از سوی دیگر استانداردهای حسابداری اسلامی تدوین شده توسط نهادهای دست‌اندرکار این حوزه، به‌طور خاص سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی، مورد پذیرش جهانی واقع نشده‌اند. این مقاله به بررسی چال...

هر حکومت برای پیشبرد اهداف خود و اداره‏ی امور جامعه نیازمند منابع مالی مناسب است و حکومت اسلامی نیز از این امر مستثنی نیست. هدف اصلی این پژوهش این است که ضمن بررسی مالیه عمومی در اسلام از منظر فقه شیعه از جمله زکات، خمس، انفال، خراج و جزیه، به جنبه‏ی کاربردی آن در زمان حاضر در حکومت جمهوری اسلامی ایران بپردازد. همچنین هدف دیگر،ارائه‏ی راه‏کارهای مناسب جهت استفاده از این منابع مالی توسط حکومت اس...

هرچند مالیات، امری عمومی است که تمامی نظام های حکومتی با مؤلفه های معرفت شناسی متفاوت از آن بهره می گیرند، عدالت مالیاتی یکی از موضوعات پیچیده و دشوار مالی است که اختلاف نظرهای اساسی دربارۀ آن وجود دارد. حکومت کوتاه و کارآمد امام علی(ع)، به عنوان الگوی عدالت از زوایای گوناگون، پیام هایی برای این امر مهم و اثرگذار دارد؛ پیام هایی که اجرا و به کارگیری آنها باعث می شود جامعه از سقوط در بی عدالتی و...

گرچه امروزه در پرتو اندیشة عدالت ترمیمی و نیز به علت وجود اسناد ارشادی و الزامی بین المللی و منطقه ای، اصل جبران دولتی خسارت بزهدیده به یکی از ابزارهای مهم سیاست جنایی اکثر کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی تبدیل شده است، این موضوع در نظام حقوقی ایران جایگاه مناسب ندارد و آنچه در این باره با تأسیس نهادهای عمومی دولتی و غیردولتی مشاهده می شود، اندیشة حمایت از بزهکار معسر زندانی است تا اندیشة حمایت...

بدون تردید، از عوامل مؤثّر در بقای دولت‏ها (اعم از دینی و غیر دینی)، برخورداری از اقتصاد سالم است. دولت فاطمیان با استقرار در مصر و شام برای هزینه‏های تبلیغاتی داعیان اسماعیلی، مخارج گزاف دربار و رقابت با دولت عباسی و امویان اندلس، افزون بر بهره‏گیری از منابع مرسوم و مشروع گذشته، هم‏چون خُمس، زکات، جزیه، موقوفات و...، با ابتکار عمل، از منابع جدیدی نظیر احتکار، نجوا، رباع و... نیز بهره گرفت و توان...

شناخت صحیح ، نقش و جایگاه مردم در حاکمیت ، از اموری است که در سرنوشت سیاسی جامعه نقش تعیین کننده ای دارد ، که می توان به برپایی حکومت و اداره آن براساس قوانین اسلام اشاره کرد . در مورد نوع حکومت در زمان معصومین(ع) و حکومت های کنونی و اینکه بهترین نوع حکومت در زمان غیبت چه می باشد ابهاماتی موجود است . با بررسی منابع و مبانی نظری و عملی موجود ، به این نتیجه می رسیم که امر تشکیل حکومت یک امر بدی...

هر چند بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، فضای لازم برای همگرایی نظام مالیاتی کشور با نظام مبتنی بر وجوهات شرعی و به نوعی پیاده سازی نظام مالیاتی متناسب با الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت پیش آمد اما بنا به دلایلی آن طور که باید، دغدغه فقها و محققان اقتصاد اسلامی قرار نگرفت. این عدم توجه موجب شده است تا مؤدیِ مسلمان مقیّد به پرداخت وجوهات شرعی با پرداختی‏های تکلیفی دوسویه (پرداخت مالیات از یک سو و پرداخت و...