فعل فارسی به عنوان نوعی از انواع کلمه پدیده ای صرفی است و ناگزیر میتواند ساخت درونی داشته باشد‘اعم از ساخت اشتقاقی و ساخت تصریفی. ساخت اشتقاقی فعل در فارسی بسیار محدود است و درآن تنها پنج الگوی ساختاری یافت میشود: الگوهای ساختاری ساده‘پیشوندی‘مرکب‘گروهواژی وناگذر.از این پنج الگو‘دوتای اول که سرشت صرفی دارند نازا هستند و سه تای دوم که سرشت نحوی دارند زایا مانده اند. این است که اشتقاق فعل در فارس...

بند موصولی در زبان آلمانی با استفاده از ضمیر موصولی ساخته می‌شود که از جهت جنس و شمار با اسم هسته مطابقت دارد. این در حالی است که زبان فارسی تنها از حرف ربط «که» برای ساخت بند موصولی استفاده می‌کند. این تفاوت، زبان‌آموزان ایرانی و آلمانی را به هنگام یادگیری زبان‌های آلمانی و فارسی با دشواری‌هایی روبه‌رو می‌سازد. مقاله پیش‌رو علاوه بر بررسی راهبردهای ساخت بند موصولی در زبان‌های فارسی و آلمانی به...

این جستار در پی آن است که ساخت بند در زبان فارسی را در چهارچوب دستور نقش و ارجاع مورد بررسی قرار دهد. این نظریه دستوری به تعامل نحو، معناشناسی و کاربردشناسی در نظام‌های دستوری توجه ویژه‌ای دارد. ساخت نحوی بند در این نظریه بر پایه دو تقابل، شامل تقابل میان محمول و موضوع و تقابل میان موضوع و غیر موضوع استوار است. ساخت منطقی با توجه به مفاهیم طبقه فعلی، بازنمایی‌های معنایی و نقش‌های معنایی شکل می‌...

در این مقاله ابتدا به معرفی چپ‌نشانی و پیامدهای ساخت اطلاعی آن در زبان فارسی می‌پردازیم. چپ‌نشانی در زبان فارسی از منظر ساخت اطلاع در قالب دو ساخت چپ‌نشان مبتداساز و تقابل‌ساز تحقّق می‌یابد. ساخت ملکی بیرونی دوگانه به عنوان یک ساخت چپ‌نشان مبتداساز میزبان دو سازۀ گسستۀ چپ‌نشان در حاشیۀ بند می‌شود. دو ویژگی درون بندی بودن و کانونی بودن سازۀ چپ‌نشان ساخت چپ‌نشان تقابل‌ساز را از ساخت مبتداساز جدا م...

مقاله حاضر سعی دارد دلایل و شواهدی مبنی بر تحلیل فرآیندهای واژه سازی در زبان فارسی بر اساس صرف ساخت بنیاد (Booij, 2010b) ارائه دهد .در ابتدا مفاهیم ساخت، واژگان سلسله مراتبی و الگوی واژه‌سازی معرفی خواهند شد. بر اساس این رویکرد به جای قواعد واژه‌سازی از الگوهای واژه‌سازی استفاده می‌شود. سپس نشان داده می‌شود که ویژگی‌های کلی برخی کلمات مرکب از جمله کلمات مرکب برو‌ن‌مرکز، شاهدی برای تحلیل این نوع...

دربارة ساخت نواختی تکیه زیروبمی در زبان فارسی دو دیدگاه واجی متفاوت وجود دارد. یکی از دیدگاه­ها فرض می­کند که دیرکرد قله در واج­شناسی آهنگ فارسی فاقد نقش واجی و تمایزدهنده است؛ از این رو، وقوع زودهنگام یا دیرهنگامِ قله در تکیة زیروبمیِ خیزانِ فارسی باعث تفاوت­های معنایی نمی­شود. برمبنای این دیدگاه، تکیة زیروبمی فارسی یا به­ صورت L+H* یا L*+H بازنویسی می­شود. درمقابل این دیدگاه، دیدگاه دیگری نیز وج...

فعل فارسی به عنوان نوعی از انواع کلمه پدیده ای صرفی است و ناگزیر میتواند ساخت درونی داشته باشد‘اعم از ساخت اشتقاقی و ساخت تصریفی. ساخت اشتقاقی فعل در فارسی بسیار محدود است و درآن تنها پنج الگوی ساختاری یافت میشود: الگوهای ساختاری ساده‘پیشوندی‘مرکب‘گروهواژی وناگذر.از این پنج الگو‘دوتای اول که سرشت صرفی دارند نازا هستند و سه تای دوم که سرشت نحوی دارند زایا مانده اند. این است که اشتقاق فعل در فارس...

رابطه­ی ادبیّات فارسی و ادبیّات ترکی  به دلیل خویشاوندی سببی که میان آنها پیش آمده است، رابطه­ای نسبتاً دیر پاست. که طیّ قرون متمادی ضمن بهره­مندی از آبشخور غنی آموزه های دینی همواره در تعامل با هم بوده­اند. به یمن همین داد و ستد مبارک تعداد زیادی از شعرای نغزگوی هردو زبان به طبع آزمایی پرداخته­اند. از این میان میرزا ابوالحسن راجی تبریزی، شاعر قرن سیزدهم هجری قمری، که بی­تردید یکی از شعرای بزرگ ذول...

موضوع مقالة حاضر آهنگ ساخت ندایی در فارسی است و در آن سه نوع ندا[1] توصیف و تحلیل شده‌اند: «ندای عادی»، ندا در حالت عصبانیت «ندای خشمگین» و ندا در حالت تعجب «ندای شگفت‌زده». توصیف این سه گونه با استفاده ازضبط صدای چهار گویش‌ور و تحلیل آن در چارچوب واج‌شناسی لایه‌ای[2] انجام شده است. نظام نمایش آهنگ در این مقاله نظام نواخت و فاصله‌نما[3] می‌باشد. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که سه گونة مذکور دا...