توحید، یگانه دانستن خداست­و از مهم‎ترین محورهای تعالیم پیامبران الهی از منظر قرآن کریم به شمار می‌رود و یکتا پرستی از اهداف بعثت پیامبران می‌باشد. صفات او عین ذات اوست. هیچ صفت کمالی بیرون ذات او وجود ندارد و هرچه هست در ذات او جمع است وقابل قیاس با صفات مخلوقات او نیست. نظریه عینیت صفات با ذات، در دو مکتب کلامی اشاعره و معتزله، بر اساس قدیم بودن ذات و صفات خداوند استوار است. امام رضا(ع) خداوند...

«طالبی» گویندۀ سدۀ دهم هجری قمری که پارسی و تازی، نیک می‌دانسته، در تاریخ 947 هـ.ق، به نظم «شوق‌نامۀ محمّدی» در قالبِ مثنوی مبادرت ورزیده و در سال 949 هـ.ق آن را در مکّۀ معظّمه به پایان رسانده است. استنساخ این نسخۀ منحصر به فرد، به خطّ نستعلیقِ متوسط با قلم کاتبی به نام «ساقی بن سلیمان»، در سال 950 هـ.ق به انجام رسیده است. «طالبی» در «شوق نامه»، داستان سفر روحانیِ بلوقیا ـ پادشاه مصر ـ را به قصد زیار...

هنگامی که آیین مقدس اسلام، با معارف عمیق الهی بر جهان ظلمانی و دلهای تاریک انسانها پرتو افشانی کرد و طالبان حقیقت و جویندگان کمال انسانی را از سرچشمه ی زلال دانش و معرفت برخوردار نمود، سبب شد تا دلهای بیدار با تعمق بیشتری در شناخت حق و راههای رسیدن به حقیقت مطلق بیندیشند و با استمداد از حق تعالی و قرآن کریم و احادیث و اقوال و سیره نبوی و اولیا، به سیر و سلوک در طریق معرفت بپردازند. این سیر و سل...

مسئله مرگ همواره از مهم ترین دغدغه های بشر بوده و هرکسی قصد داشته در این زمینه به حقایقی دست پیدا کند و یا به دنبال توجیهاتی برای پذیرش این درد درمان ناپذیر باشد. بسیاری از حکما، عرفا و متشرّعان مسلمان، در این باب به بیان نظرات و تحقیقات خود پرداخته اند؛ یکی از آنان که در این موضوع، هم چون سایر موضوعات، داد سخن داده است، سنایی غزنوی است. در این پژوهش، برای تبیین عقاید عرفانی، دینی و حکیمانه سنای...

موضوع مطروحه تعلیمی فوق مأخوذ است از کلام انسان ساز پیغمبر اکرم(ص)، آنگاه که از جنگ کفّار بازگشت و فرمود که «ما از جهاد اصغر به جهاد اکبر می رویم». کلام آن حضرت را سنایی غزنوی در بیتی در دیوان بدین صورت به نظم کشیده است: بمیر ای دوست پیش از مرگ اگر می زندگی خواهی که ادریس از چنین مردن بهشـتی گشت پیـش از ما مراد از «مرگ پیش از مرگ» کشتن نفس اماره است که سنایی بعد از تغییر احوال در دوران آشفتگی و ...

اسطوره،روایتی از سرگذشت قدسی آدمی است که از آغاز خلقت آدمی با او همراه بوده و خود را در مظاهر گوناگون مربوط به تمدن نشان داده است. شاعران پارسی زبان در طول اعصار مختلف، انواع گوناگون اساطیر را به انحاء مختلف و با هدف های گوناگون به کار گرفته اند و گاه با استفاده از قدرت تخیل و با توجه به نیاز اجتماع زمان خود، دست به بازآفرینی آنها زده اند. قصیده، قالب غالب در دوره غزنوی و سلجوقی است و ناصرخسرو،...

موضوع مطروحه تعلیمی فوق مأخوذ است از کلام انسان ساز پیغمبر اکرم(ص)، آنگاه که از جنگ کفّار بازگشت و فرمود که «ما از جهاد اصغر به جهاد اکبر می رویم». کلام آن حضرت را سنایی غزنوی در بیتی در دیوان بدین صورت به نظم کشیده است: بمیر ای دوست پیش از مرگ اگر می زندگی خواهی که ادریس از چنین مردن بهشـتی گشت پیـش از ما مراد از «مرگ پیش از مرگ» کشتن نفس اماره است که سنایی بعد از تغییر احوال در دوران آشفتگی...

حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه از برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین مثنوی‌های عرفانی- تعلیمی ادب پارسی و مهم‌ترین اثر ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی (6 هـ. ق) است. سنایی پس از یک دیباچه دراز آهنگ منثور، مطالب و موضوع‌های این منظومه را، که تعداد آنها در بیشتر نسخه‌ها به 10000 بیت می‌رسد، در ده باب گنجانده است و برای بیان روشن‌تر و استوار‌تر مقاصد خود، که اغلب، مسائل غامض و بلند عرفانی هستند، از نوع ...

توحید، یگانه دانستن خداست­و از مهم‎ترین محورهای تعالیم پیامبران الهی از منظر قرآن کریم به شمار می رود و یکتا پرستی از اهداف بعثت پیامبران می باشد. صفات او عین ذات اوست. هیچ صفت کمالی بیرون ذات او وجود ندارد و هرچه هست در ذات او جمع است وقابل قیاس با صفات مخلوقات او نیست. نظریه عینیت صفات با ذات، در دو مکتب کلامی اشاعره و معتزله، بر اساس قدیم بودن ذات و صفات خداوند استوار است. امام رضا(ع) خداوند...

امروزه با گسترش تحقیقات و تعمّق های علمی در میراث گرانبهای ادبیات فارسی، اذهان اغلب جویندگان علم و ادب، فرصت را برای پیگیری و ادام? مطالعات تطبیقی و مقایس? این آثار از جنبه های مختلف مغتنم می شمرد. نگارنده نیز در این تحقیق در پی مقایس? محتوایی دو اثر ارزشمند و مهم در زمین? ادبیات عرفانی، یعنی حدیقه الحقیق? سنایی غزنوی و مرصادالعباد نجم الدین رازی بوده است. از انگیزه های اصلی انجام این پژوهش از س...