پژوهش حاضر در پنج فصل به بررسی این موضوع پرداخته است که نقش سیاسی فرهنگی «آل طاووس» را در قرن هفتم و هشتم هجری قمری چگونه می توان تبیین کرد؟ در فصول این پژوهش، با بررسی اوضاع سیاسی فرهنگی «بغداد» در قرون مذکور و واکاوی زندگی و آثار شخصیت های برجسته «خاندان طاووس» در این قرون، به زمینه ها و عوامل و انگیزه هایی که سبب شده تا «خاندان طاووس» به انجام فعالیت های سیاسی فرهنگ بپردازد، اشاره نموده و د...

پیشینه کاربرد نقش طاووس در هنر ایران به دوران پیش از اسلام بازمی گردد. طاووس در آیین کهن از اهمیت والایی برخوردار بوده که او را با مقوله الوهیت پیوند می داده است. این نقشمایه در دوران اسلامی نیز در مظاهر فرهنگ مانند هنر و ادبیات به صورت های مختلف دیده می شود. هرچند ویژگی هایی که در فرهنگ دوران اسلامی برای طاووس به وجود آمد با دوران گذشته تفاوت هایی دارد. امروزه در فرهنگ عامه این پرنده علیرغم زی...

چکیده سقوط بغداد به دست مغولان در سا656ه.ق به عنوان یک رویداد مهم در تاریخ شرق اسلامی است و اهمیت آن به گونه ای است که-بسیاری«تاریخ اسلام» را در معنای عمومی و رایج آن، تا این زمان،یعنی سال سقوط بغداد می دانند.مهمترین ویژگی این رخداد، برافتادن خلافت عباسی وافتادن آن به دست یک امپراتوری غیرمسلمان با نام سلسله ایلخانی است که پس از نابودی آن هم، دیگر خلافت عباسی در این ناحیه شکل نگرفت و سرزمین ها...

علی بن حدید از راویان برجسته اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم هجری است که در کتب رجال از اصحاب امام کاظم، امام رضا و امام جواد: شمرده شده است. وی کتابی تألیف نموده و در کتب اربعه حدود دویست روایت از ایشان نقل شده‏ که در مواردی نیز صاحبان کتب اربعه بر اساس آن فتوا داده‏اند. شیخ طوسی در سه مورد از تهذیب الاحکام و الاستبصار حکم به تضعیف او داده است. همین امر سبب شده تا عدم وثاقت علی بن حدید، نظر مشهو...

چکیدهمتن حاضر ترجمه ای است از مقاله «تاج طاووس: ریشه های غیر اروپایی ریاضیات» نوشته کلمنسی مونتله. او که مدرس ارشد ریاضیات در گروه ریاضی وآمار دانشگاه کانتربری در نیوزلند است، در این مقاله به نقد و تحلیل کتاب تاج طاووس نوشته جورج گورگس جوزف می پردازد. مونتله تاج طاووس را از این حیث حائز اهمیت و دارای شهرت فراگیر می داند که شرحی قابل دسترس از فرهنگ ریاضی مردم غیر اروپایی ارائه کرده است. به اعتقا...

کمال‌الدین علی محتشم کاشانی که به چکامۀ معروف عاشورایی خود شهره است، در فن شاعری و ترکیب‌بند جاودانش محصول زمینه‌هایی از آثار سرایندگان نسل‌های پیش از خود است. در این جست‌وجو به بازخوانی اجمالی سه مورد که دارای ظرفیت زمینه‌سازی کسب دانش شعر و مرثیه از سوی این شاعر آیینی است، پرداخته می‌شود که عبارت‌اند از: مولانا حسن کاشی، عارف و شاعر سده‌های هفتم و هشتم هجری؛ نورالدین حمزه بن علی معروف به آذری...

از مهم ترین ابهامات تاریخ کلام امامیه رابطۀ دوره نخست کلام امامیه (مدرسۀ کوفه) با کلام امامیه در مدرسه بغداد در سده چهارم و پنجم است. سرشناس ترین متکلم امامیه در دورۀ حضور هشام بن حکم است. در این مقاله سعی شده است تا امتداد جریان فکری وی و پیروانش را تا سده چهارم بررسی شود. در همین راستا در بخش نخست، با پی گیری امتداد شاگردان این جریان فکری به این نتیجه رسیدیم که آراء کلامی این جریان فکری از طر...

با گسترش جنبش موسوم به جنبش وهّابی در جزیرةالعرب، سایر مسلمانان جهان اسلام به این جنبش واکنش نشان دادند و آراء محمد بن عبد الوهاب در بین مسلمانان، مخالفان و موافقانی جدی یافت. به‌نظر می­رسد خبر پیدایش این جنبش در همان سال‌های آغازینِ شکل‌گیری، به گوش مسلمانان شبه‌قاره هند هم رسیده بود. با ورود اندیشه‌های محمد بن عبد الوهاب به شبه قاره، برخی از مسلمانان هندی «وهابی» خوانده شدند؛ ولی معنای این اصطل...

چکیده زید بن علی در مدینه «محله بنی هاشم» به دنیا آمد. ایشان فرزند بزرگوار امام زین العابدین– علیه السلام– در دوره ای می زیست که فاجعه عاشورا و کشتار مردم مدینه و آتش زدن کعبه و دیگر جنایات علنی حکام اموی و رواج فساد و فحشاء در دربار حکومتی بنی امیه، برای مردم عقده ای شده بود که جز با قیامی بزرگ از ناحیه شخصیتی بزرگ قابل گشودن نبود زید تحمل فساد بنی امیه را نداشت او قیام نمود و به شهادت رسید و...