بی‌گمان، محیط زندگی هنرمند بر ذهن و زبان و به‌تبعِ آن، بر بسیاری از شگردهای بلاغی و ادبی بازتاب یافته، در آثارش تأثیر می‌نهد. از همین ‌روی در بررسی داستان‌های اقلیمی، با تشبیهاتی روبه‌رو هستیم که رنگ‌وبویی کاملاً اقلیمی دارند و متأثّر از عناصر بومی یک منطقه و زاییدة ذهنی هستند که انسی دیرینه با این عناصر بومی داشته است. در تشبیه اقلیمی، مشبّه‌به، یک عنصر اقلیمی است که از طبیعت بکرِ بومی یا دیگر عناص...

هدف از جستار حاضر بررسی ویژگی‌های نحوی و سبکی، نوآوری و تصویرآفرینی ادبی آثار فروغ فرخزاد و احمد شاملو می‌باشد. فروغ از تواناترین شعرای معاصر ایران است. شعر وی برخاسته از احساس و اندیشه انسانی است؛ چه در لفظ و چه در محتوا پر از نوآوری و مملو از صنایع ادبی است. مضمون اشعارش مبتنی بر احساسات و تجربیات شخصی وی می‌باشد. شهامت شاملو در شکستن عرف ...

لطیفه روایت طیبت آمیز داستان وار کوتاهی است که بر پیوند حلقه های واقعی و تصادفی استوار است و پایان بندی آن توأم با اوج، کمال و غافل گیری است که درک آن نیاز به هوشمندی و دقت دارد. لطیفه پردازی یک نوع شیوه بیان ادبی جهت ابلاغ مطالب انتقادی همراه با خنده و شوخی است. یکی از کتاب های ارزشمندی که مشحون از لطایف و طرایف طبقات مختلف جامعه است، لطایف الطّوایف اثر گرانسنگ فخرالدّین علی صفی است که در آن، مج...

طنزهای سیاسی و اجتماعی، در مطالعات تاریخ سیاسی و اجتماعی و بررسی خردورزی و خردستیزی، آبشخوری پرشور و خروش از عواطف انسان های ظریف و حساس است. از منظری دیگر این گونه ی ادبی ابزاری موثر برای تحول آفرینی و اصلاح کژی ها و ناراستی هاست. و طنزهای اجتماعی و انتقادی را در پیوند با امر عقلانیت و به نوعی جامعه پذیری و مشارکت در روند رو به رشد حرکت اجتماعی و مردم سالاری می توان دانست. با بازشناسی طنز به م...

آنچه کلام را از شکل و صورت جدّی به کلامی طنز آمیز مبدّل می کند تکنیک ها و شگردهای ارایه شده طنز پرداز است. هر طنز پردازی برای ارایه آثار خویش از شگردهای مخصوص به خود استفاده می کند. بهره گیری از این شگردها، تصویری هنری و لطیف از وجود نواقص جامعه به خوانندگان می دهد. مطالعه ی آثار یک شاعر و نویسنده با ابزارهایی که شناخت خواننده را دقیق تر و آگاهانه تر می کند، حس التذاذ و لذّت جویی را از متن طنز آمی...

شناخت زوایای پنهان آثار هنری خصوصا دیوان‏های شعری از طریق مطالعه در چگونگی شکل‏گیری آن‏ها امکان‏پذیر است. بررسی و تحلیل سبک‏شناختی شعر کمال‏الدین اسماعیل اصفهانی ضمن این‏که شگردهای هنری، زبانی و پیام‏های فکری این شاعر فحل را آشکار می‏کند، می‏تواند به کشف بخشی از حقایق مربوط به تاریخ و فرهنگ ایران منجر شود. در این تحقیق به مطالعه امتیازات سبکی شعر کمال‏الدین اسماعیل اصفهانی توجه شده و مسائل زبان...

«بیژن نجدی» نویسنده‌ای بدعت‌گذار است که با انتشار سه مجموعه داستان کوتاه، سبکی انحصاری و متفاوت را به ظهور رسانده است. او در روایتِِ داستان از نثری ویژه و شاعرانه بهره برده که دارای تازگی و وجه نامتعارف است. نجدی میان بیان شعری و عناصر داستانی به گونه‌ای خاص، تلفیق به وجود آورده که ضمن داشتن مشخصه های روایی، واجد ظرفیت‌های شعری نیز هست. این امر، نقشی تعیین‌کننده در تکوین کلیت کار «نجدی» ایفا کرده...

در هر ژانر ادبی، متناسب با غایت آن ژانر، شگردهای زبانی و ادبی آفریده می‌شوند و موجب زیبایی و بلاغت آن متن می‌گردند. زمانی آرایه‌های ادبی و صُوَر خیال در تحلیل متن نقشی برجسته ایفا می‌کنند که تبدیل به شگردی سبکی شده باشند. در متون تعلیمی‌ـ عرفانی که غایت آن بیان اندیشه در قالب زبان و ساختاری زیباست، تمثیل بسامد بالایی دارد، به گونه‌ای که غالب‌ترین شگرد سبکی‌ـ هنری در این متون، تمثیل و کارکرد بلاغی...

عناصر غیرروایتی، مجموعه وسیعی از شگردهای فرمی، از عناصر بصری گرفته تا فرم‌های موسیقایی را دربرمی‌گیرند. شیوة به‌کارگیری حرکات دوربین، رنگ، نورپردازی، لباس بازیگران، طراحی صحنه و حتی فضا و مکان‌های انتخاب‌شده برای صحنه‌های مختلف فیلم، می‌توانند نقش عمده‌ای در خلق عناصر غیرروایتی ایفا کنند. از طرفی به‌کارگیری پارامترهای خاص و شگردهای سبکی به‌صورت سازمان‌یافته، به خلق گونه‌ای از روایت منجر می‌شود ...

هنجارگریزی یکی از شگردهای مطرح در نظریه‌های نقد صورت‌گرا‌یان (فرمالیست‌های) روس است. این شیوه، یکی از روش‌های برجسته‌سازی در یک اثر ادبی است، که در تعریفی ساده می‌توان آن را خروج از زبان معمول و معیار دانست. بهره‌گیری از این ترفند بیانی، به آفرینش زیبایی و پویایی سخن می‌انجامد و سبب توجه دوچندان مخاطب به متن می‌شود. لیچ، زبان‌شناس انگلیسی، معتقد است که برجسته‌سازی در زبان، به دو شکل «هنجارگریزی...