منظومه عرفانی شیخ صنعان و دختر ترسا یکی از دو منظومه ی مستقل فارسی از داستان معروف شیخ صنعان است که محمد وحدت هندی،  شاعر و عارف قرن 13ه، با استفاده از روایت شیخ فریدالدین عطار نیشابوری در منطق الطیر سروده است. منظومه ی دیگر از میرزا ابراهیم نادری کازرونی، شاعر هم دوره ی وحدت است.  منظومه ی وحدت هندی در 2800 بیت در قالب مثنوی بر وزن خسرو و شیرین نظامی است. وحدت در جای جای این مثنوی ارزشمند از...

برپایه نظریه تک‏اسطورة ‌جوزف کمپبل، قهرمان به دنبال دعوتی آیینی، از جامعة خویش جدا می‌شود و با بهره‌گیری از آموزه‌ها، پای در راه سفر می‌نهد. در سرزمینی ناآشنا تحت تعلیم نیروهایی آیینی قرار می‌گیرد، آیین تشرف را می‌آموزد، و ‌برای اصلاح به سوی جامعة خویش بازمی‌گردد. این سفر با نمادها و نشانه‌هایی در قالب کهن‏الگوها نمودار می‌شود و مصداقی از برخورد خودآگاه و ناخودآگاه در نظریة یونگ است. هدف این پژ...

در این مقاله میزان تطابق نظریة تک‌اسطوره ـ اسطورة یگانة سفر قهرمان، در سه مرحلة کلی و پانزده مرحلة جزئی ـ از جوزف کمپبل با حکایت شیخ صنعان (از حکایات منطق‌الطیر) بررسی می‌شود. در باور کمپبل، سفر همة قهرمانان داستانی در سه محور اساسی با عنوان‌های جدایی (عزیمت) و تشرف و بازگشت، درخور تبیین است؛ البته هریک مراحل خردتری را نیز می‌تواند در بر گیرد. در این پژوهش هر بخش از داستان با یکی از محورهای الگ...

داستان شیخ  صنعان در منطق الطیر عطّار تا حدودی متأثر از ماجرای حضرت موسی و خضر (علیهما السلام) در قرآن است. از این رو هردو داستان، زمینۀ تفسیرها و قرائت های متفاوت را در نزد اهل اندیشه و معرفت فراهم کرده است. دو رکن اساسی نظریۀ بینامتنیّت -که اولین بار از سوی ژولیا کریستوا در فرانسه مطرح شد- یعنی عدم استقلال متن و مکالمه گرایی زبان را در داستان شیخ صنعان و البته فقط رکن دوم (یعنی مکالمه گرایی زبا...

عطار خالق حکایت های تمثیلی فراوانی است که در منطق الطیر و آثار دیگر او دیده می شود. حکایت شیخ صنعان یکی از داستان های زیبای تمثیلی است که حاوی مطالبی درباره ی سفر معنوی شیخی زاهد است که مریدان فراوانی زیر سایه او تربیت شده اند، اما خود دچار خود بینی است و برای فرار از این ورطه نیاز به آزمونی سخت دارد. شخصیت پردازی یکی از عناصر مهم داستان است که به روش های مختلفی انجام می شود. در این پژوهش با بر...

پایان نامه:داستان پردازی فلسفی و رمزی سابقه ی بس کهن دارد، در متون مقدس نیز این معنا مورد توجه قرار گرفت است. عارفاان مسلمان نیز از ظرفیت های قصه برای بیان مطالب خود سود جسته اند یکی از این عارفان بزرگ عطار نیشابوری است که بیش از هر عارف قصه نویسی به این مهم توجه کرده است. او به ویژه داستان بلند منطق الطیر را به رشته نظم کشیده و اثری رمزی و تمثیلی است. در منطق الطیر بلند ترین داستان ، داستان شی...

این رساله بر آن است تا با معرفی یکی از شاخص ترین چهره های ادب و عرفان پارسی یعنی شیخ فریدالدین عطار نیشابوری و بررسی برجسته ترین اثر عارفانه وی یعنی منطق الطیر، به کنکاش در این مسئله بپردازد که آیا داستان شیخ صنعان از جنبه های نمایشی قوی برخوردار است یا خیر؟ بدنبال یافتن این پاسخ، ابتدا تراژدی از منظر ارسطو تشریح می گردد و خصوصیات آن بر شمرده می شود، آنگاه اجزایی از تراژدی که به نحوه تالیف آن ب...