شیخ کلینی برای تألیف کتاب الکافی از منابع و مکتوبات پیش از خود استفاده کرده و طریقی به آن کتاب‌ها داشته است، اما مطالب برخی از این منابع هم با واسطه کتاب‌های نسل‌های بعد به دست شیخ کلینی رسیده است. در این نوشتار، به معرفی برخی از منابع تاریخی مورد استفاده شیخ کلینی می‌پردازیم. شیخ کلینی از کتاب سلیم بن قیس، کتاب‌های جابر بن یزید جعفی، ابان بن تغلب، ابو محمد جعفری، ابو اسحاق احمری نهاوندی، اخبار...

نقد و بررسی «تفسیر ابی الجارود» از حیث سندی و صحت و سقم انتساب آن به امام باقر(ع) است. در میان آثار اسلامی، تفسیری منسوب به امام باقر(ع) به روایت ابی الجارود به چشم می خورد که به «تفسیر ابی الجارود» شهرت دارد. درستی و نادرستی نسبتِ تفسیر به آن حضرت (ع)، نیاز به بررسی شخصیّت ابی الجارود دارد. وی از اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) بوده و از این دو امام، روایاتی داشته و هفت سال پس از رحلت امام باق...

در میان نکته های ناروشنی که در زوایا و خبایای قیام عباسیان دیده می شود،چگونگی افشای راز ابراهیم امام و توفیق مروان بن محمد در شناسایی و دستگیری او همچنان پرسش برانگیز است. نگارنده می کوشد تا یافته های خود را بر این فرضیه مبتنی سازد که: افشای راز ابراهیم امام، محصول رقابت هایی بود که در خراسان میان یمانی ها و مضری ها جریان داشت و عباسیان نه تنها قادر به حذف آن به سود نهضت خود نبودند، بلکه با تکی...

از مطالعه و بررسی آثار فخرالدّین ابراهیم عراقی چنین برمیآید که به شدّت تحت تأثیر مکتب ابنعـربی میبـاشد. او از پیروان ابنعـربی است و در بسیاری از موارد، مخصوصاً در مسأله? وحدت وجود به عقاید وی نزدیک میشـود، به گونهای که او را میتـوان میراث دار وحدت وجود ابنعـربی دانست. به طور کلّی، عرفان عراقی مبتنی بر وحدت وجود است و ندای «همه اوست» را در همه جا منتشر میسـازد. وی این اندیشه را در لمعات - که پس از ا...

نوشتار پیش روی تلاشی است در راستای معرفی یکی از کهن‌ترینتفاسیر شیعه که توسط یکی از اصحاب امام باقر7 به نام زیاد بن منذر، مشهور به «ابو جارود»، نوشتهشده است. این تفسیر منسوب به امام باقر7 و گونه‌ای جمع‌آوری ابو جارود از روایاتتفسیری ایشان است. «تفسیر ابو جارود» در کشمکش‌های روزگار از میان رفته و تنها راه دست‌یابی بدان، روایات پراکنده‌ای است که بهکتاب‌های حدیثی و تفسیری عالمان پس از وی بویژه تفسی...

علم نحو پایه و شالوده ادبیات عربی است . این علم همواره راه پرفراز و نشیبی را پیموده است و بیشتر در قالب نظریات نحوی"خلیل بن احمد" و شاگردش "سیبویه" بود. تا اینکه نخستین بانگ اعتراض علیه نحو توسط" ابن مضاء قرطبی" از اندلس به گوش رسید. او در کتاب خود "الردعلی النحاه" به رد برخی از اصول نحوی از جمله بحث عوامل و علل پرداخت . البته این کتاب آنطور که انتظار می رفت ، نتوانست مورد توجه اذهان قرار گیرد....

فخرالدین عراقی به سال 610ه.ق در بخش کمیجان استان مرکزی دیده به جهان گشود‘ او از دوران کودکی در شهر همدان به تحصیل علم پرداخت و در خردسالی موفق به حفظ قرآن مجید شد. وی از هفده سالگی به سیر و سیاحت روی آورد و در هند‘عراق‘شام و حجاز به کسب معارف مشغول گردید و در سیر و سلوک عرفانی خویش با بزرگانی چون: صدرالدین قوینی ‘ شیخ بهاءالدین زکریا و شمس تبریزی حشر و نشر داشت و از آنها فیض برد. در آثارش تأث...

الشُّهب اللامعة فی السیاسة النافعةکتابی است در آیین مُلک­داری، آداب، سنن و سیره­ پادشاهی که عبدالله بن یوسف بن رضوان مالقی(د784ﻫ) دبیر و کاتب دربار مرینیان، بهدرخواست سلطان ابوسالم ابراهیم بن حسن مرینی(حک:760–762ﻫ) با هدف تبیین روش و آداب حکومت­داری برای سلطان مرینی نگاشته و در آن به بیان چگونگی اعمال سلطه سیاسی بر پایه عدالت اجتماعی پرداخته است. در نوشتار حاضر که در چهار بخش: مقدمه، معرفی کتاب، ا...

ابو زید حنین بن اسحاق (194ـ260 ق.) از مترجمان معروف و چیره دست دوره اسلامی بود که به زبان های سریانی، یونانی و عربی تسلط داشت. او کتاب هایی چند در زمینه دانش طب به زبان عربی ترجمه و تألیف کرد. کتاب « المسائل فی الطب » از جمله آثار این اندیشمند است. این اثر، پیش در آمد علم طب است و در آن، کلیات و جزئیاتی را طرح کرده که در واقع، از اصول و بنیان های آغازین طب به شمار می رود. به سبب اهمیت و توجه پز...

ابوالحسن علی بن ابراهیم قمی (زنده در 307 ق) از برجسته ترین محدثانی می باشد که تفسیر منسوب به او، در بر دارنده برخی مطالبی است که با شرع، عقل و مبانی اعتقادی شیعه سازگار نمی باشد. از آنجا که این مطالب با افکار غالیان تناسب بیشتری دارد، به بررسی افکار، اقدامات و تأثیر آنان بر روایات موجود در تفسیر قمی پرداخته می شود. از طرفی مقایسه بین روایات تفسیری علی بن ابراهیم در کافی با روایات وی در تفسیر قم...