فرایندهای دگرگونی درباره برهم‌کنش دست‌افزارها و ساختار‌ها با محیط، اعم از طبیعی و فرهنگی بحث می‌کند. فرایندی که طی آن، از چگونگی شکل‌گیری تپه یا محوطه تا آنچه امروز به چشم می‌آید، بحث می‌شود. بررسی این فرایندها و شناخت آن­ها به باستان­شناس کمک می­کند تا بتواند تغییرات مواد فرهنگی درروند کاوش را بهتر درک نماید و تفسیر واقعی‌تری نسبت به این مواد داشته باشد. چراکه برخی از این عوامل دگرگونی می­توان...

کاوشهای صورت گرفته در گورستان خانقاه نشان دهنده ی تداوم سنتهای سفالی و تدفین عصر مفرغ قدیم در عصر مفرغ میانی و عصر آهن بدون هیچگونه گسیختگی فرهنگی می باشد. در کاوشهای فصل سوم نمونه گورهایی که می توان آنها را با عنوان کورگانهای کوچک نام گذاری نمود بدست آمد. این نمونه گورها در ایران برای اولین بار مورد کاوش قرار گرفته است و بنظر می رسد متعلق به عصر مفرغ میانی تا آهن بوده است. گورستان خانقاه در شه...

در تاریخ ایران بین سالهای1500-550ق م معروف دوره ای است به عصر اهن موسوم گشته است ودرک درست این دوران که مصادف بود با استیلای مردم فلات ایران بر مشکلات درونی وشرایط اقلیمی ومشکلات بیرونی واقوام مهاجم وتفسیر وتحلیل درست وواقع بینانه این دوران می تواند راهگشای صائبی برای بیان دوران تاریخی باشد. درسالهای گذشته تفسیرهای غرض الود عده ای از باستان شناسان خارجی وداخلی با تکیه بر سفالهای عصر اهن ومحوری...

دورۀ گذار از مفرغ به آهن یکی از بحث برانگیزترین و دیرپاترین باستان شناسی است و در واقع می توان گفت که قدمت بحث در این خصوص به قدمت خود باستان شناسی است. از این جهت این مبحث پرمخاطب و جنجال برانگیز، هم زمان است با دوره¬ای که بسیاری از باستان شناسان آن را سرآغاز تحولاتی بزرگ در بسیاری از مناطق می دانند. دوره ای که آن را زمان مهاجرت و فراگیر شدن اقوامی که آنها را هند و اروپایی، هند و ایرانی و در ن...

استان اردبیل در شمال غرب ایران یکی از استان هایی است که اطلاعات باستان شناسی آن برخلاف غنای فرهنگی نهفته در آن کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقاله قسمتی از مواد فرهنگی جمع آوری شده از بررسی های باستان شناسی که از سال 1379 در حاشیه رود ارس و مشکین شهر در استان اردبیل آغاز گردید، ارایه می گردد.  همچنین گونه  جدید قبرها از استان اردبیل، یعنی قبر تپه ها (کورگان ها) و نیز نمونه های جدید قب...

عصر آهن با وجود کوتاه بودن مدت زمانی، نسبت به دوره های قبل از خود، دوره پیشرفت سریع در تمام عرصه های اجتماعی، سیاسی و نظامی گری است. این برهه ی زمانی با ناآرامی های گسترده سیاسی، قدرت گیری دولت های متخاصمی چون آشور، تولید انبوه و متنوع ابزارآلات جنگی و در پی آن پیدایش جوامع به شدت طبقاتی،احترام به جنگاور و تدفین آن به همراه اسب و آلات جنگی در برخی از مناطق و... همراه می باشد عمده ترین دلیل سرعت...

گویجه قلعه با معماری سنگی، آرامگاه صخره­ای و اتاق ها و انبارهایی مختص عصر آهن آذربایجان و همچنین آثار دورۀ تاریخی و قرن­های میانۀ اسلامی، در شهرستان مراغه واقع شده است. استفادة مکرر از این محوطه در قرون متمادی و گوناگون، نشان از اهمیت استراتژیک و موقعیت خاص آن دارد. به نظر می­رسد با هجوم اورارتو در سال­های پایانی قرن نهم ق.م به کرانه­های شرقی دریاچۀ ارومیه، این منطقه نیز به تسلط آنان درآمده است...

گورستان باستانی لما در کنار روستای لما و در دره ی رود بشار، از توابع شهرستان دنا واقع شده است. این گورستان در سال 78 بر اثر فعالیت های راه سازی کشف گردید ودر همان سال توسط باستان شناسان مورد کاوش و بررسی باستان شناسی قرار گرفت. این گورستان که در شمال جاده ی یاسوج - سمیرم در میان یکی از دره های کوهستانی زاگرس و در غرب شهر یاسوج قرار دارد، دارای مواد فرهنگی غنی است که تمام آنها در گورهای مورد کاو...

پتروگرافی یکی از روش های مشترک در زمین شناسی و باستان شناسی است که برای مطالعه سنگ ها یا سفال ها از آن استفاده می شود. در باستان شناسی متداول ترین کاربرد این روش مطالعه بافت و ترکیب سفال ها است. این مقاله به مطالعه پتروگرافی سفال های عصر آهن به دست آمده از غار هوتو که در حدود شصت سال پیش توسط کارلتون استیونس کوون کاوش شده است، می پردازد. این غار در نزدیکی شهر بهشهر و درحدود چهار مایلی ساحل دریا...

با توجه به فعالیت های باستان شناسی و داده های موجود، فرهنگهای مختلفی در غرب ایران شکل گرفته است. این ناحیه به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و طبیعت ممتازی که دارد، از دیرباز سکونت گاه انسان بوده است. بی شک عصر آهن iiiیکی از مهم ترین دوره های اعتلای هنری در دوران تاریخی به حساب می آید که پیش زمینه و پایه گذار هنر امپراتوری بزرگ هخامنشی بوده است. اما در عین حال، این عصر یکی از مبهم ترین ادوار تاریخی ...