چکیده پس از چند قرن تزریق تفکر پایان دینداری، بازگشت به ایمان مذهبی در قرن بیستم خط بطلانی بر این نظریه کشید. تشنگی روز افزون به دین، میدانی مناسب برای سودجویان ایجاد کرد که در جهت کسب منافع مادی و معنوی فرقه های مذهبی را ایجاد نموده و زمینه های انحرافی گوناگونی را ایجاد کنند؛ از سکس و مواد مخدر گرفته تا ایجاد مشکلات امنیتی در سطح ملی. در واقع دین در این گروه ها صرفا یک امر معنوی نیست بلکه در ...

بنیادهای اعتقادی فرقه ذکری و خاستگاه‌های آن[1] عبداله صفرزایی* هادی وکیلی** چکیده فرقه «ذکری» در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جنوب شرق ایران به‌ویژه بلوچستان تأثیر گذارده است است. کار ذکری‌ها از اوایل سده یازدهم هجری در بلوچستان جنوبی یا مکران به مرکزیت کیچ آغاز شد. سرچشمه پیدایی این فرقه، آموزه‌های محمد جونپوری (اوایل قرن دهم) بود. وی از پرورش‌یافتگان طریقت چشتی شبه قاره هند به شمار می‌رفت ک...

از آغاز پیدایش کشوری به نام" جمهوری اسلامی پاکستان" بیش از نیم قرن می گذرد. مسئله تعدد قومی و نژای و توزیع نابرابری اقوام و فرق به عنوان مهمترین چالش داخلی این کشور و عامل اصلی درگیریها، اختلافات و نزاعهای خونین بوده است . عمق این درگیریها و تعارضات آنچنان در ساختار فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و سیاسی پاکستان ریشه دوانیه بود که حتی در یک مقطع منجر به تجزیه و تقسیم کشور به دو بخش پاکستان غربی و پاکست...

یکی از مهمترین علل رشد رادیکالیسم سیاسی و فرقه ای مذهبی در پاکستان و جنایات تروریستی در مناطق شرقی ایران که غالب آن توسط گرو ههای افراطی صورت می پذیرد ، پیروی از آموزه های مکتبی به نام دیوبندی است که امروزه از پشتوانه ونفوذ سیاسی وحزبی عمیقی در پاکستان برخوردار است . این جنبش فکری اسلامی وابسته به اهل سنت، دارای اشتراکات عقیدتی فراوانی با مکتب وهابیت واز برجسته ترین آثار نفوذ این مکتب در شبه قا...

چندی از ظهور دین اسلام نگذشته بود که این آیین آسمانی دچار انشعاب شد و به فرق گوناگون تبدیل گردید که مهمترین نمودش را باید در رویارویی دو مذهب تشیع و تسنن دید . تثبیت سیطره سیاسی اهل سنت در پی تاسیس خلافت عباسی باعث گردید تا فرق مخالف و به ویزه تشیع مترصد فرصتی برای به چالش کشیدن اقتدار سیاسی و معنوی خلیفگان سنی باشد . استقرار مقر خلافت در شهر ایرانی بغداد به سال 135 ه ق این فرصت را به شیعیان دا...

افراط گرایی یکی از پدیده های رو به رشد، سرنوشت ساز و تعیین کننده عصر حاضر است. این پدیده به گونه ای روزافزون بر تحولات ملی و منطقه ای و جهانی اثر گذاشته و تفسیر و تحلیل رویدادهای سیاسی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی امروز بدون توجه به این پدیده و در نظر گرفتن ابعاد مختلف آن به ناچار ناقص و نارسا است. افراط گرایی فرقه ای در کشور پاکستان در اواخر دهه 1970م ظاهر شده، در دهه 1980م افزایش پیدا کرده و در...

پدیده داعش دارای ابعاد مختلف نظامی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی است و از آنجا که ابعاد مذکور دارای مؤلفه ها و تأثیرات خاص خود می باشند، می توان هر یک از این ابعاد را مورد بررسی قرار داد البته در عین حال باید به تأثیرات متقابل این ابعاد نیز توجه داشت. یکی از بحث برانگیز ترین پرونده های مربوط به دولت اسلامی عراق و شام (داعش) از زمان تأسیس و شروع فعالیت های نظامی خود در سوریه و عراق،شیوه برخورد...

ایرانیان از دیرباز با آئین مسیحیت آشنائی ها و تعاملاتی داشته اند.این دین درپاره ای ازبرهه های تاریخ، دربخشهائی از ایران نیز گسترش یافته بود.امامسیحیت در طول تاریخ یکسان باقی نماند و در سرزمنیهای مختلف ، صورتبندی های گوناگونی به خودگرفت و به فرقه های مختلف تقسیم شد.صورتهای اروپائی مسیحیت با گونه های رایج آن درایران و سرزمینهای همسایه متفاوت بود.در درازای نزدیک به هزارسال، به تدریج، سه فرقه کاتول...

فرقه بابیه از انحرافات مهم اجتماعی در تاریخ ایران است که با فرهنگ و عقاید مردم ارتباط تنگاتنگی داشته. پیدایش و ظهور هر جنبش یا نهضت ملی یا مذهبی به عوامل اجتماعی و سیاسی عصر پیدایش آن بستگی دارد. در برهه‌ای از تاریخ معاصر ایران، در پی بسطِ اندیشه‌های مکتب شیخیه و متعاقب آن ادعای جوانی جویای نام، موسوم به «سید علی محمد باب» به شیوع فرقه بابیه و شروع منازعاتی در عرصه اجتماعی ـ مذهبی دوران قاجار ان...

تقدس بیش از حد سنت شفاهی (تلمود) در برهه‌هایی از زمان در یهودیت ربانی، که موجب به حاشیه رانده شدن کتاب مقدس شده بود، گروهی را به مخالفت با آن سنت واداشت که فرقه قرائیم از این گروه بود. فرقه قرائیم در قرن دوم / هشتم، آن هم در زیر لوای فرهنگ و تمدن اسلامی شکل گرفت. قرائیان عقل گرا بودند و متکلمان این فرقه برای تفسیر کتاب مقدس، کلام معتزلی را به خدمت گرفتند و با مدد جستن از این کلام سعی در مقابله ...