فرهنگ اقوام مجموعه ای از آداب، سنن، افکار و عقاید آن قوم است؛ یکی ازروشهای حفظ و اشاعة فرهنگ، ورود آن به مقولات هنری اعم از کاربردی یا تزیینی است. با تحلیل مهمترین عناصر بصری تشکیل دهنده یک اثر هنری یعنی شکل و رنگ می توان بسیاری از عقاید خالق آن اثر و فرهنگ جامعة متعلق به آن را شناخت. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و به بررسی و مطالعة نقوش سوزن دوزی ترکمانان شهرستان گنبد کاووس می پرد...

این جستار ، بر بنیاد دیدگاه‌های فروید به طرح دیدگاهی ادبی‌ـ روانکاوانه می‌پردازد؛ اساس این دیدگاه، بر یافتن پاسخِ این پرسش استوار است که آیا می‌توان به وسیله‌ی نقد روانکاوانه‌ی داستان سیاوش، پیوندی در میانه‌ی رخدادهای این داستان با تغییر احکام ‌فرامنیِ قوم ایرانی، یافت؟ با چنین رویکردی است که یک دیدگاهی نوین ادبی‌ـ‌ روان‌کاوانه، هم‌راستا با پرسش فوق مطرح می‌گردد: سیاوش، قربانی گذارِ فرامنِ قوم ایرا...

بیان مسئله: قوم بلوچ را می‌توان یکی از اقوام اصیل ایرانی دانست که ادامه‌دهندۀ زندگی دام‌پروری و عشایری در ایران بوده‌اند. هنرهای گوناگونی در میان این قوم رایج است که مهم‌ترین آنها را می‌توان هنر سوزن‌دوزی دانست. این هنر با نقوش هندسی و به‌شدت انتزاعی‌اش نمایشگر پیشینۀ زندگی عشایری قوم بلوچ و همانند دیگر هنرهای عشایر ایران از بعد هندسی بسیار بالایی برخوردار است. همچنین می‌توان به شباهت نقوش هندس...

یکی از مهم‌ترین ابزارهایی که اقوام مختلف برای حفظ و ارائة شاخص‌های فرهنگی خود از آن بهره جسته‌اند گویش و فرهنگ عامة آن قوم است. فرهنگ عامه یا فولکلور، دانشی دربارة زندگی، آداب و رسوم، عادات و عقاید، اخلاق و منش‌های زیستی انسان است و امروزه به عنوان یکی از عناصر فرهنگ مورد مطالعه جامعه شناسان، انسان شناسان و پژوهشگران قرار گرفته است. فرهنگ عامه شامل: قصه‌ها، افسانه‌ها، اسطوره‌ها، تصنیف‌ها و تران...

دوبیتی،­ شعر عامیانة چهارمصرعی، متداول­ترین قالب شعری ایرانیان است و آن را بازماندة شعر هجایی دورة ساسانی می­دانند. دوبیتی از دیرباز با موسیقی همراه بوده‌است و این نیز از قدمت آن حکایت دارد. به دوبیتی فهلویات نیز گفته­اند. دوبیتی زبانی عامه‌فهم، وزنی ساده و ساختاری روان دارد و با احساس، اندیشه و زندگی اقوام گره خورده­است. از این‌رو، با بررسی دوبیتی­های هر قومی می­توان به فضای فکری، روحی، واژگان...

سرزمین جانکی از بعد نظامی و سوق‌الجیشی و برخورداری از سرزمینی حاصلخیز و جاری بودن رودهای دائمی نسبتاً پر آب همواره از اهمیت قابل ملاحظه‌ای بهره مند بوده است. منطقه پارسوماش نیز، که محل سکونت قوم پارس بوده، در قسمت غربی سرزمین جانکی قرار داشته است. در دوره‌های بعداز اسلام، منابع تاریخی مربوط به عصر حاکمیت اتابکان لر بزرگ (در طی قرون 6و 7 ه.ق)، خصوصا جنبش‌های سیاسی و اجتماعی دوره صفوی (از قرن 10 ه...

در پژوهش حاضر، از طریق مطالعۀ شهر گرمسار، به رابطۀ میان فضای شهری و عامل انسانی‌ای که فضاها را هم مصرف و هم بازتولید می‌کند، پرداخته شده است. به علت ویژگی خاص گرمسار که از همزیستی چند قوم در کنار هم طی چندین سال متمادی ایجاد شده، بیشترِ توجه تحقیق به مسئله قومیت است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است و گردآوری داده‌ها به روش اسنادی، مصاحبۀ کانونی و مصاحبه بوده است. داده‌های این تحقیق نشان می‌د...

ایرانیان باستان، عناصر مفید و سودمند را که به نحوی در زندگی مؤثر بوده است مقدّس داشته و ایزدی را نگهبان آن می‌دانستند. پس از آتش، آب برای ایرانیان مقدس‌ترین عنصر بوده است. «آناهیتا» ایزد و فرشتۀ موکل آن و «تیشتر» ایزد نگهبان باران و فرشتۀ روزی و رزق است. با وجود تمام تغییر و تحولات در این گذار، آنچه همواره پایدار مانده است، روح معنایی آن‌هاست؛ تقابل «نیکی و بدی» یا «خیر و شرّ» به عنوان یک بن‌مایۀ...

داستان قوم یأجوج و مأجوج و خروج فرجامین و هولناک آنان، در سنت دینی اسلامی جایگاه ویژه­ای دارد، از این­رو جغرافی­نویسان و مورخان مسلمان نیز تمایل داشتند که مکان و موقعیت این قوم را که بر اساس روایت‌های دینی در بخشی از این جهان مسکن دارند، به دست دهند. در این میان، متغیر اوضاع و شرایط تاریخی در مکان­یابی یأجوج و مأجوج از اهمیت بسیار برخوردار بود. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تاریخی-تحلیلی و از...

مفسران شیعه و سنی درباره مقصود از آیه «فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ ...» در آیه54 سوره مائده، دیدگاه‌های مختلفی مطرح کرده‌اند. بیشتر مفسران شیعه و شماری از مفسران اهل سنت، «امام علی(ع) » را مصداق بارز این آیه شریفه دانسته‌‌اند. در مقابل این دیدگاه، برخی نیز احتمالات دیگری را مطرح کرده‌اند، از جمله «امام مهدی و یاران ایشان»، «ابوبکر»، «سلمان فارسى و قوم او»، «قوم و طایفه ابو‌موسى اشعرى». ب...