نگاه عرفانی امام خمینی به عوالم کلی، نگاه اجمالی،کل نگر و از زاویة ارتباط با اسمای مبدأ آنهاست. بنابراین دیدگاه، عوالم، مراتب ظهور اسمای فعلی است که بنابر قاعدة امکان اشرف از مرتبة اشرف، که عقول مجرد است، تا انتهای مرتبة ملک و اخس مراتب آن امتداد می‌یابد. همة اشیاء دارای وجهه ملکوتی و غیبی‌اند و در نهان خود حامل اسراری از حقایق غیبی می‌باشند. انتهای عوالم در قوس صعود بروز...

«جمله معترضه» یا «میان جمله» یکی از جمله هایی است که محلّی از اِعراب ندارد. این جمله به دلیل جایگاهی که در محاورات، دارد همواره مفسران در تفسیر آیات قرآن به آن توجه کرده اند، به طوری که گاه تفسیر آیه یا آیاتی که معترضه تلقی می شده؛ این تلقی بر تفسیر مفسران تأثیر گذار بوده است. یکی از مشهورترین و مهم ترین رویکرد ها در تفسیر آیات« 16-19» سوره «قیامت» ، معترضه تلقی کردن آن هاست. از سوی دیگر، برداشت ...

پیرامون شأن نزول آیات 16 تا 19 سوره قیامت که خداوند، پیامبر را از تعجیل در تکرار آیات نهی فرموده است، روایاتی در تفاسیر شیعه و سنی به نقل از جوامع روایی اهل سنت بیان شده است. در مواجهه با روایات تعجیل چند پرسش مهم مطرح می شود: نخست آنکه آیا از جهت سندی و محتوایی، این روایات قابل اعتماد هستند؟ و دیگر آنکه به فرض صحت سند و محتوای این روایات، آیا می توانند سبب نزول آیات فوق باشند؟ در این نوشتار بر...

ملاصدرا هم‏چون دیگر حکیمان مسلمان بر این باور است که انسان، موجودی دارای دو بعد جسم و روح است؛ و برای حیات او نیز نهایتی است و نهایت زندگی او نیز بر اساس حکمت حکیمانه خداوند در خلقت طراحی شده است. و از آن‏جایی‏که خلقت او عبث نبوده، جهانی دیگر وجود دارد که او مطابق آن‏چه در دنیا انجام داده، مستحق ثواب و عقاب می‏شود. بنابراین انسان بعد از مرگ تا رسیدن به زندگی جاودانه و ابدی، مراحلی را طی می‏کند....

پیرامون شأن نزول آیات 16 تا 19 سوره قیامت که خداوند، پیامبر را از تعجیل در تکرار آیات نهی فرموده است، روایاتی در تفاسیر شیعه و سنی به نقل از جوامع روایی اهل سنت بیان شده است. در مواجهه با روایات تعجیل چند پرسش مهم مطرح می‌شود: نخست آنکه آیا از جهت سندی و محتوایی، این روایات قابل اعتماد هستند؟ و دیگر آنکه به فرض صحت سند و محتوای این روایات، آیا می‌توانند سبب نزول آیات فوق باشند؟ در این نوشتار بر...

نماز، زیباترین جلوه پرستش است که در قالب فرامینی از سوی حضرت حق و توسط پیام‌آور او به بشریت ارزانی شده است. در اهمیت آن همین بس که در روایات، عِدل اسلام شمرده شده و تارکان آن در زبان قرآن، سالکان دوزخ‌اند. از نظر مولوی نماز صرف یک عمل نیست؛ بلکه راهی است که آدمی را به حضرت حق و عالم قدس واصل می‌کند. نماز واقعی مقدماتی دارد که نمازگزار باید در جنبه‌های ظاهری و باطنی آن را رعایت نماید. نماز حقیقتی...

از موضوعات مورد غفلت در مباحث گواهان روز قیامت، بحث ناظران دنیوی است. خداوند نظارت را به عده‌ای از عاملان دنیوی از جمله پیامبران به ویژه پیامبراکرم’ و ائمه اطهار^ تفویض نموده است. مقاله حاضر با بررسی واژه قرآنی نظارت و معادل آن و دیدگاه‌های تفسیری و ادله روایی و قرائن سیاقی آیات مربوطه بر آن است که هر قومی ناظری برگزیده از سوی خدا دارد که بر اعمال امت خود نظارت می‌کند. گستره نظارت پیامبر’ بر تم...

معاد جسمانی و اعتقاد به آن از ملزومات و ضروریّات دین مبین اسلام می‌باشد، به‌طوری‌که عدم اعتقاد به آن از موجبات کُفر است. درباره‌ی کیفیّت معاد، اندیشمندان اسلامی نظریّات گوناگونی را ارائه کرده‌اند. متکلّمین از منظر کلامی و فلاسفه از منظر فلسفی و محدّثین از منظر روایات بدین‌ موضوع نگریسته‌اند. در این مقاله سعی شده است که دیدگاه‌های دو مفسّر بزرگ عالم تشیّع و تسنّن، یعنی علاّمه طباطبائی و آلوسی در روح‌المعا...

از جمله مباحث اعتقادی ادیان الاهی وجود عذاب و پاداش اخروی است. در اسلام این مسئله شفاف‌تر و دقیق‌تر از سایر ادیان مطرح شده و مورد توجه قرار ‌گرفته است. عالمان مسلمان در چگونگی و چیستی پاداش و عذاب اخروی علاوه بر دلایل عقلی و استدلال‌‌های  فلسفی و کلامی، سخت متکی به متون اسلامی‌ و مفاد آیات و روایات هستند؛ با وجود این، آنها در این مسئله هم‌رأی نیستند. گرچه در خصوص دائمی بودن نعیم قیامت به تبع مت...

از جمله مباحث کلامی، رویت خداوند متعال، به ویژه در روز قیامت می‌باشد که امامیه، اشاعره و معتزله در خصوص آن دچار اختلاف نظر هستند؛ امامیه بر عدم جواز رؤیت و در مقابل اشاعره، بر جواز رؤیت خداوند در روز قیامت معتقدند؛ از جمله دلائل هر یک از آنها استدلال بر آیه « لاتدرکه الابصار » است. در این مقاله دیدگاه کلامی هر یک بررسی شده و ضمن بیان نظر علامه طباطبایی، مفسر بزرگ معاصر امامیه در خصوص عدم رؤیت، ...